Cúm A là một dạng cúm mùa nguy hiểm, có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng và đe dọa tính mạng nếu không được phát hiện và chữa trị kịp thời. Thông qua bài viết này Hoàn Mỹ sẽ cung cấp cho bạn những thông tin cần thiết về cúm A bao gồm nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị và phòng ngừa bệnh.

>> Xem thêm:

• Hướng dẫn nhận biết biểu hiện cúm A
• Nhiễm ký sinh trùng – 8 Dấu hiệu nhận biết và cách phòng ngừa
• Sốt phát ban: Nguyên nhân và cách điều trị hiệu quả

Cúm A là bệnh gì? 

Cúm A là bệnh nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính do các virus cúm mùa gây nên. Một số chủng virus phổ biến như: A/H5N1, A/H1N1, A/H3N2, A/H7N9. Trong đó, chủng A/H7N9 và A/H5N1 thường xuất hiện ở gia cầm nhưng cũng có thể lây sang người và tạo thành dịch bệnh. Bên cạnh đó, bệnh thường xuất hiện trong các đợt dịch cúm mùa và tạo thành dịch bệnh.

Việc tiêm phòng sẽ không ngăn ngừa miễn dịch từ một chủng mới vì virus cúm A thường xuyên thay đổi và phân nhóm tạo thành chủng cúm mới. Virus cúm thường lây lan trên động vật như gà, chim, lợn, động vật có vú… và có khả năng lây sang người nhanh chóng.

Nguyên nhân gây cúm A

Virus cúm A có thể bay trong không khí và lây lan qua đường hô hấp. Điển hình như khi người bệnh hắt hơi, virus sẽ theo các giọt nước nhỏ bay ra và có thể tiếp cận với người khác. Người xung quanh sẽ bị nhiễm nếu hít phải virus hoặc chạm vào các vật dụng chứa virus. Ngoài ra, một số trường hợp có thể bị nhiễm có thể kể đến như:

• Dùng chung vật dụng sinh hoạt với người bị nhiễm bệnh (muỗng, ly, chén, khăn, quần áo…).
• Tiếp xúc với các động vật có nhiễm cúm như lợn, ngựa, gia cầm… cũng có thể lây bệnh.
• Tập trung những nơi có nhiều người như trường học, công viên, nơi công sở… cũng làm virus dễ lây lan nhanh chóng.

Triệu chứng cúm A

Triệu chứng của người mắc bệnh thường xuất hiện sau 1 – 4 ngày kể từ khi tiếp xúc với virus. Các triệu chứng của bệnh này có thể bao gồm:

• Sốt cao (trên 38 độ C).
• Ho khan hoặc ho có đờm.
• Đau họng.
• Đau đầu.
• Mệt mỏi.
• Đau cơ và xương khớp.
• Chảy nước mũi hoặc nghẹt mũi.
• Buồn nôn hoặc tiêu chảy (ít gặp hơn).

Các triệu chứng của bệnh có thể khác nhau tùy theo độ tuổi, tình trạng sức khỏe và loại virus, có thể không có triệu chứng hoặc chỉ có biểu hiện nhẹ.

Chẩn đoán và test cúm A

Để chẩn đoán mắc cúm A, bác sĩ có thể yêu cầu làm các xét nghiệm hoặc test nhanh. Các xét nghiệm hoặc test nhanh có thể bao gồm:

• Lấy mẫu dịch khí quản, họng hoặc mũi để phát hiện virus bằng phương pháp PCR (polymerase chain reaction) hoặc nuôi cấy vi khuẩn. Các xét nghiệm này có độ chính xác cao nhưng có thể mất nhiều thời gian và chi phí.
• Làm test nhanh bằng cách lấy mẫu dịch họng hoặc mũi để phát hiện kháng nguyên virus. Phương pháp này có thể cho kết quả trong vòng 15 – 30 phút nhưng có độ chính xác thấp hơn. Test nhanh có thể bỏ sót hoặc nhầm lẫn với các loại virus cúm khác.

Bệnh cúm A có nguy hiểm không?

Bệnh có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng như viêm phổi, suy hô hấp, viêm não, viêm tim, viêm gan, viêm thận. Các biến chứng của bệnh thường xảy ra ở những người có sức đề kháng yếu như trẻ em, người già, người có bệnh mãn tính hoặc hệ miễn dịch suy yếu. Ngoài ra, các biến chứng nặng hay nhẹ cũng có thể phụ thuộc vào loại virus cúm A. Một số loại virus có thể gây ra các biến chứng nặng hơn, ví dụ như virus H5N1 (còn gọi là cúm gia cầm) hoặc virus H1N1 (còn gọi là cúm heo) có thể gây suy đa tạng và phù màng não lympho.

>> Xem thêm: Virus cúm B: Chúng khác với cảm lạnh thông thường như thế nào?

Cúm A có lây không? Các chủng loại virus cúm A

Virus bệnh cúm có thể lây qua các đường sau: 

• Hít phải các virus có trong giọt nước bọt hoặc chất nhầy từ người bệnh khi họ ho, hắt hơi hoặc nói chuyện.
• Chạm vào mắt, mũi hoặc miệng sau khi tiếp xúc với các vật dụng bị nhiễm virus như khăn giấy, ly, tay nắm cửa hoặc điện thoại.
• Ăn uống chung với người bệnh hoặc sử dụng các dụng cụ ăn uống của họ.
• Tiếp xúc với các động vật có thể mang virus cúm như gà, vịt, lợn hoặc ngựa.

Các chủng loại virus cúm A được phân loại theo hai loại protein trên bề mặt của virus đó là: hemagglutinin (H) & neuraminidase (N). Có 18 loại H và 11 loại N được biết đến. Tùy vào sự kết hợp của hai loại protein này, virus cúm sẽ có tên gọi khác nhau. Ví dụ: virus có protein H1 và N1 sẽ được gọi là H1N1. Một số chủng loại virus phổ biến là:

• H1N1: Là chủng loại gây ra đại dịch cúm heo năm 2009 và vẫn tồn tại đến nay.
• H3N2: Là chủng loại thường gây ra các đợt bùng phát cúm mùa hàng năm.
• H5N1: Là chủng loại gây ra cúm gia cầm và có thể lây sang người với tỷ lệ tử vong cao.
• H7N9: Là chủng loại mới xuất hiện từ năm 2013 và cũng có thể lây sang người.

>> Xem thêm: Cúm A có lây không? Lây qua đường nào và mức độ nguy hiểm

Cách điều trị cúm A

Các phương pháp điều trị cúm A thường phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh và loại virus. 

Điều trị cúm A tại nhà

Điều trị tại nhà là phương án thích hợp cho những người có triệu chứng nhẹ hoặc vừa và không có các yếu tố nguy cơ cao. Nếu mắc cúm A, bạn có thể điều trị tại nhà bằng cách:

• Nghỉ ngơi đầy đủ và tránh tiếp xúc với người khác để không lây lan bệnh.
• Uống nhiều nước và ăn các thực phẩm giàu vitamin C để tăng cường sức đề kháng.
• Dùng thuốc hạ Sốt như paracetamol hoặc ibuprofen nếu Sốt cao hoặc đau nhức.
• Dùng thuốc giảm ho như codein hoặc dextromethorphan nếu ho quá nhiều.
• Dùng thuốc xịt mũi, thuốc giảm sưng niêm mạc mũi như pseudoephedrine hoặc phenylephrine nếu sổ mũi, nghẹt mũi.
• Súc miệng nước muối ấm để làm dịu và làm sạch cổ họng.

Điều trị cúm A tại cơ sở Y tế

Đối với những trường hợp nặng, người bệnh cần đến cơ sở y tế hoặc bệnh viện để được bác sĩ theo dõi và phương pháp chữa trị kịp thời:

• Bạn có các triệu chứng nghiêm trọng như khó thở, đau ngực, chóng mặt, liệt, co giật hoặc tím da.
• Người có các bệnh nền như bệnh về tim mạch, hô hấp, tiểu đường, suy giảm miễn dịch hoặc phụ nữ đang trong thai kỳ.
• Điều trị tại nhà nhưng không thấy cải thiện sau 7 ngày.

Tại cơ sở y tế, bạn có thể được kê đơn thuốc kháng virus để ngăn chặn virus cúm A phát triển. Một số thuốc kháng virus phổ biến là oseltamivir, zanamivir, peramivir và baloxavir. Người bệnh cần dùng thuốc kháng virus trong vòng 48 giờ kể từ khi xuất hiện triệu chứng để có hiệu quả cao nhất.

*Lưu ý: Tamiflu chỉ là thuốc hỗ trợ điều trị, không phải thuốc điều trị đặc hiệu cúm A và chỉ có tác dụng trong vòng 24h. Người bệnh nên điều trị kết hợp Tamiflu cùng các loại thuốc kháng sinh khác.

Biến chứng của bệnh cúm A

Cúm A không chỉ gây ra các triệu chứng khó chịu mà còn có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe. Một số biến chứng thường gặp của bệnh này là:

• Viêm phổi: Là tình trạng phổi bị nhiễm trùng do virus cúm A hoặc do vi khuẩn xâm nhập từ đường hô hấp. Viêm phổi có thể làm tổn thương phổi và gây khó thở, đau ngực, ho ra máu và Sốt cao.
• Viêm não: Là tình trạng não bị nhiễm trùng do virus cúm A hoặc do vi khuẩn xâm nhập từ máu. Viêm não có thể làm ảnh hưởng đến chức năng não và gây đau đầu, buồn nôn, co giật và mất ý thức.
• Viêm cơ tim: Là tình trạng cơ tim bị nhiễm trùng do vi khuẩn xâm nhập từ máu. Viêm tim có thể làm suy yếu tim và gây đau tim, tim đập nhanh và suy tim.
• Viêm tai giữa: Là tình trạng tai giữa bị nhiễm trùng do vi khuẩn từ mũi họng lên tai giữa. Viêm tai giữa có thể làm đau tai, sưng tai và chảy dịch tai.
• Viêm xoang: Là tình trạng xoang bị nhiễm trùng do vi khuẩn từ mũi lên xoang. Bệnh này có thể làm đau mặt, nghẹt mũi và chảy dịch mũi.

>> Xem thêm: Đau họng: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa

Đối tượng dễ bị mắc bệnh cúm A

Đối tượng dễ bị mắc bện bao gồm:

• Trẻ em dưới 5 tuổi.
• Người già trên 65 tuổi.
• Người có bệnh mãn tính về tim mạch, hô hấp, tiểu đường, thận, gan hoặc miễn dịch.
• Phụ nữ có thai hoặc mới sinh con trong vòng 2 tuần.
• Người có thể trạng béo phì hoặc suy dinh dưỡng.
• Người dùng thuốc ức chế miễn dịch hoặc điều trị ung thư.
• Người tiếp xúc gần với người đang mắc bệnh cúm A hoặc động vật bị nhiễm virus.

Phòng ngừa bệnh cúm A

Một số phương pháp phòng ngừa bệnh cúm mà bạn có thể tham khảo bao gồm:

• Tiêm vắc xin phòng cúm hàng năm: Vắc xin phòng cúm có thể giảm nguy cơ mắc cúm A và các biến chứng liên quan. Vắc xin này được khuyến cáo cho mọi người từ 6 tháng tuổi trở lên, đặc biệt là những người có yếu tố nguy cơ cao.
• Uống thuốc kháng virus theo chỉ định của bác sĩ nếu tiếp xúc với người hoặc động vật bị nhiễm virus cúm: Thuốc kháng virus có thể ngăn ngừa hoặc giảm mức độ của bệnh nếu được dùng trong vòng 48 giờ kể từ khi tiếp xúc. Có hai loại thuốc kháng virus chính được dùng để phòng: oseltamivir (Tamiflu) và zanamivir (Relenza).
• Tuân thủ các biện pháp vệ sinh cá nhân: Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước sạch, che miệng và mũi khi ho hoặc hắt hơi, vứt bỏ khăn giấy vào thùng rác và tránh chạm vào mắt, mũi, miệng.
• Tránh tiếp xúc gần gũi với người bệnh hoặc động vật bị nhiễm virus cúm: Nếu phải tiếp xúc phải đeo khẩu trang, găng tay và áo choàng bảo hộ.
• Tránh đi đến những nơi có dịch cúm: Nếu phải đi đến nơi có dịch phải tiêm vắc xin phòng cúm trước khi đi và uống thuốc kháng virus khi đến nơi.
• Nâng cao sức khỏe và sức đề kháng: Xây dựng chế độ ăn uống khoa học, bổ sung vitamin C và các chất dinh dưỡng khác, nghỉ ngơi đầy đủ, tập thể dục thường xuyên và hạn chế stress.

Bị cúm A nên kiêng ăn gì?

Những loại thực phẩm mà bệnh nhân bị cúm A nên kiêng:

• Thức ăn cứng: Những người bị cúm A thường cổ họng sẽ bị đau và rát nên khó ăn trong việc ăn uống. Vì thế nên tránh các loại thức ăn cứng để tránh cơn đau trở nên trầm trọng hơn.
• Thức ăn nhanh: Để cơ thể nhanh chóng hồi phục thì bệnh nhân cúm A không nên ăn thức ăn nhanh vì loại thức ăn không có đủ chất dinh dưỡng, nhiều chất bảo quản và hóa chất gây hại đến sức khỏe..
• Thực phẩm nhiều dầu, mỡ: Những loại thực phẩm nhiều dầu mỡ sẽ gây chướng bụng, đầy hơi khiến cho quá trình tiêu hóa trở nên khó khăn hơn.

Những loại thực phẩm mà bệnh nhân bị cúm A nên ăn để cải thiện tình trạng bệnh:

• Các loại thực phẩm giàu kẽm để hệ miễn dịch có thể hoạt động tối ưu.
• Các loại rau xanh giúp bổ sung vitamin A, vitamin E cho cơ thể, đồng thời các loại rau xanh chứa nhiều chất chống oxy hóa giúp tăng khả năng chống viêm cho hệ miễn dịch và giúp tăng sức đề kháng cho cơ thể.
• Các loại trái cây giàu vitamin C.
• Các loại hạt ngũ cốc chứa nhiều chất xơ và chất béo hỗ trợ bệnh nhân cúm A nhanh khỏi bệnh.

Cúm A có thể gây ra các triệu chứng khó chịu và các biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe. Để phòng ngừa bệnh, bạn nên tiêm vắc xin cúm mỗi năm và thực hiện các biện pháp vệ sinh cá nhân và môi trường. Nếu mắc bệnh, bạn hãy liên hệ ngay với chúng tôi qua số HOTLINE hoặc đặt lịch hẹn trực tiếp TẠI ĐÂY để được tư vấn miễn phí tại hệ thống các Bệnh viện Hoàn Mỹ trên toàn quốc. Bên cạnh đó, bạn có thể cập nhật những thông tin hữu ích khác trên trang Tin tức y tế của chúng tôi.

Câu hỏi thường gặp: