Nhiễm ký sinh trùng là bệnh phổ biến trên thế giới do ký sinh trùng ký sinh sống trên cơ thể người để sinh sôi, nảy nở và hút chất dinh dưỡng, máu từ cơ thể người. Mức độ bệnh tiến triển chậm nhưng nếu không phát hiện và điều trị kịp thời sẽ gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe người bệnh. Cùng Hoàn Mỹ tìm hiểu kỹ hơn về bệnh nhiễm ký sinh trùng trong bài viết dưới đây.

>> Xem thêm:

• Nguyên nhân nhiễm sán chó, dấu hiệu và cách điều trị bệnh
• Nhiễm trùng máu là gì? Nguyên nhân, dấu hiệu & cách điều trị

Nhiễm ký sinh trùng là bệnh gì?

Ký sinh trùng là sinh vật sống ký sinh trên hoặc trong cơ thể vật chủ. Nhiễm ký sinh trùng là bệnh do các loại sinh vật ký sinh như giun, sán, bọ chét, ve, chí, rận… sống ký sinh trên cơ thể người thông qua các đường lây nhiễm như tiếp xúc qua da, đất, từ động vật sang người…

Khi nhiễm bệnh, ký sinh trùng sẽ xâm nhập vào cơ thể con người, chúng sống bằng cách hút máu, chất dinh dưỡng từ cơ thể người và sinh sôi, phát triển. Nhiễm ký sinh trùng gây ra nhiều tác hại đến sức khỏe con người như gây suy dinh dưỡng, thiếu máu, gây tổn thương gan, não, thận… Vì thế cần thăm khám y tế định kỳ để phát hiện và điều trị kịp thời là điều vô cùng cần thiết.

Bệnh nhiễm ký sinh trùng phổ biến ở các nước có khí hậu nhiệt đới, cận nhiệt đới, Việt Nam là quốc gia có khí hậu nhiệt đới nên đây là môi trường thuận lợi tạo điều kiện cho sự phát triển của ký sinh trùng.

Con đường lây nhiễm chính của bệnh ký sinh trùng  

Ký sinh trùng có nhiều loại và lây nhiễm qua nhiều con đường như lây qua máu, động vật, côn trùng, tuy nhiên con đường lây nhiễm chính là qua da và tiêu hóa:

• Nhiễm ký sinh trùng qua tiêu hóa: Ký sinh trùng có trong nguồn nước hoặc thực phẩm mà con người sử dụng hàng ngày. Khi ăn thực phẩm chưa được làm sạch và chưa được nấu chín kỹ thì ký sinh trùng sẽ theo đường tiêu hóa xâm nhập vào cơ thể. Khi bị nhiễm ký sinh trùng qua đường tiêu hóa thường có các dấu hiệu là buồn nôn, tiêu chảy, đau bụng… Ký sinh trùng lây qua đường tiêu hóa như giun móc, giun đũa, sán dây, trùng hình cung, amip bệnh lỵ.
• Nhiễm ký sinh trùng khi tiếp xúc da: Một số loại ký sinh trùng xâm nhập vào cơ thể người khi tiếp xúc trực tiếp qua da như: ve, bọ chét, chí, rận… Một số khác thì lây qua bề mặt da như trùng ghẻ, giun kim, sán máng, ấu trùng từ muỗi.

Ngoài ra, con đường lây nhiễm bệnh này còn lây qua động thực vật, điển hình là giun đũa ở chó, mèo khi con người ôm ấp, vuốt ve chúng.

Nguyên nhân gây bệnh 

Ở các nước có khí hậu nhiệt đới nóng ẩm, mưa nhiều là môi trường thuận lợi cho các loài ký sinh trùng sinh sôi và phát tán. Thói quen sinh hoạt, ăn uống hàng ngày như ăn đồ sống, uống nước chưa đun sôi cũng là nguyên nhân dẫn đến bệnh nhiễm ký sinh trùng.

Ký sinh trùng có thể tồn tại trong thịt, cá, rau… Vì thế, khi chưa được chế biến kỹ, thức ăn cũng có thể là nguồn mang nhiều mầm bệnh giun sán, đặc biệt là sán dây và sán dải.

Dấu hiệu khi cơ thể nhiễm bệnh

Nhiễm ký sinh trùng có thể âm thầm kéo dài hoặc dễ gây nhầm lẫn với các bệnh lý khác. Tuy nhiên, khi cơ thể bị nhiễm bệnh sẽ có những dấu hiệu sau:

Bị ngứa da, nổi mề đay

Bệnh sẽ gây ra một số vấn đề về da như ngứa, nổi mẩn đỏ, chàm, dị ứng. Hơn thế nữa, các chất thải của ký sinh trùng khi tích tụ lâu ngày trên da dẫn đến viêm loét, tổn thương da.

Đường tiêu hóa kém

Hệ tiêu hóa kém là dấu hiệu của nhiễm ký sinh trùng đường ruột. Ký sinh trùng sẽ gây đầy hơi, chướng bụng, gây viêm và dẫn đến tiêu chảy mãn tính. Ngoài ra chất thải của ký sinh trùng còn có thể gây táo bón cho người nhiễm bệnh.

Xuất hiện cảm giác ngứa ở hậu môn

Triệu chứng ngứa ở hậu môn là biểu hiện đặc trưng của người bị nhiễm giun kim. Giun kim không xâm nhập vào máu mà làm tổ và đẻ trứng ở quanh vùng hậu môn nên gây cảm giác ngứa, khó chịu.

Suy nhược cơ thể

Người nhiễm ký sinh trùng sẽ luôn cảm thấy mệt mỏi ngay cả khi ăn uống và nghỉ ngơi đầy đủ. Khi bệnh liên quan đến đường ruột, chúng sẽ gây tiêu chảy hoặc táo bón cũng như hút chất dinh dưỡng từ cơ thể người. Từ đó cơ thể dễ bị thiếu máu, gây suy nhược, sụt cân, thiếu chất dinh dưỡng.

Thường xuyên có cảm giác thèm ăn

Khi nhiễm ký sinh trùng có thể dẫn đến sự thay đổi thói quen ăn uống, làm cho bạn có cảm giác thèm ăn, ăn nhiều hơn nhưng vẫn sụt cân. Vì khi này ký sinh trùng, đặc biệt là sán dây hoặc giun tròn đã tiêu thụ một lượng lớn chất dinh dưỡng từ thực phẩm mà bạn ăn vào, dẫn đến bạn luôn có cảm giác đói và thèm ăn liên tục.

Nghiến răng

Một nghiên cứu về sức khỏe ở Mỹ năm 2010 cho thấy có mối liên hệ giữa nhiễm ký sinh trùng đường ruột ở trẻ nhỏ và chứng nghiến răng khi ngủ. Do đó, khi trẻ nghiến răng bất thường có thể là dấu hiệu trẻ đã bị nhiễm bệnh.

Cơ thể thiếu máu

Thực tế, phần lớn người bệnh sẽ bị ký sinh trùng chúng hút máu để di trì sự sống, phát triển và sinh sôi. Do đó dẫn đến tình trạng Thiếu máu ở người bị nhiễm ký sinh trùng.

Có sự thay đổi về tính cách 

Khi bị nhiễm, tính cách, tâm trạng của người bệnh có thể bị thay đổi khiến họ cảm thấy lo lắng, bồn chồn, bực bội,… các triệu chứng này có liên quan tới vấn đề tiêu hóa. Vì ký sinh trùng ký sinh trong đường ruột sẽ gây cho đường tiêu hóa kém khỏe mạnh do ký sinh trùng thải ra các chất độc làm cho người bệnh có tâm trạng căng thẳng và luôn cảm thấy lo lắng.

Biến chứng do ký sinh trùng gây ra

Nếu như không được phát hiện và chữa trị kịp thời thì bệnh do ký sinh trùng gây ra sẽ để lại một số biến chứng nguy hiểm như:

• Giun đi lạc đến những cơ quan quan trọng gây tắc ruột, tắc ống mật, ..
• Gây viêm màng não.
• Rối loạn tim mạch.
• Viêm phổi, viêm ruột.
• Gây thiếu máu, suy dinh dưỡng.

Đối với những người bị suy giảm miễn dịch thì cần phải được phát hiện và chưa trị kịp thời nếu không sẽ để lại những biến chứng nặng nề hơn.

Phương pháp chẩn đoán nhiễm ký sinh trùng

Để chẩn đoán bệnh nhiễm ký sinh trùng các bác sĩ thường sử dụng phương pháp xét nghiệm ký sinh trùng, đây là phương pháp chẩn đoán chính xác với chi phí hợp lý nhất. Sau khi xét nghiệm và biết được loại ký sinh trùng đang tồn tại trong cơ thể người bệnh, bác sĩ sẽ đưa ra các phương pháp điều trị phù hợp.

Tùy vào mỗi loại ký sinh trùng khác nhau mà các bác sĩ sẽ có những phương pháp xét nghiệm cho phù hợp:

• Xét nghiệm phân: Phương pháp này cần sử dụng kính hiển vi để tìm ký sinh trùng ở bên trong đường ruột để tìm trứng, ấu trùng, bào nang, thể hoạt động của loại ký sinh trùng đào thải thông qua phân.
• Xét nghiệm máu: Có thể xét nghiệm huyết thanh và phết máu ngoại vi. Phương pháp này có thể tìm kháng thể hoặc kháng nguyên của ký sinh trùng.
• Xét nghiệm mẫu da, tóc, dịch tiết, móng tay, móng chân
• Nội soi đại tràng: Phương pháp này sử dụng thiết bị y tế hiện đại nên có thể phát hiện ký sinh trùng bên trong đường ruột.
• Chẩn đoán bằng X-quang, MRI, CT, siêu âm: Các phương pháp chẩn đoán thông qua hình ảnh này giúp phát hiện được các tổn thương, biến chứng do ký sinh trùng gây ra cho các cơ quan quan trọng như tim, gan, phổi, não, …
• Xét nghiệm vật chủ trung gian gây bệnh: Ngoài việc xét nghiệm người mắc bệnh thì bác sĩ có thể xét nghiệm các vật chủ trung gian gây bệnh như thức ăn, nước uống, đất, … để tìm nguồn trung gian lây bệnh.

Cách điều trị bệnh nhiễm ký sinh trùng

Nhiễm ký sinh trùng sẽ gây ra các triệu chứng ban đầu như Sốt nhẹ, ngứa, chán ăn… tuy nhiên các triệu chứng nhẹ này có thể người bệnh sẽ bỏ qua vì nó giống triệu chứng của bệnh Cảm cúm thông thường. Hiện nay có các phương pháp chẩn đoán bệnh như: xét nghiệm máu, nội soi đại tràng, xét nghiệm mẫu da, tóc… với sự hỗ trợ từ thiết bị y tế hiện đại sẽ dễ dàng phát hiện ra bệnh.

Hiện nay, một số bệnh ký sinh trùng mức độ nhẹ có thể tự điều trị tại nhà, mức độ nặng có thể sẽ phải điều trị tại các cơ sở y tế. Tuy nhiên các phương pháp điều trị phải có sự hướng dẫn và phác đồ của Bộ Y Tế.

Một số phương pháp phòng ngừa sự xâm nhập của ký sinh trùng

Để bảo vệ sức khỏe cho chính mình và những người xung quanh, trước hết mỗi người cần điều chỉnh thói quen ăn uống, sinh hoạt của mình. Dưới đây là một số phương pháp phòng ngừa cơ bản:

Giữ vệ sinh cá nhân sạch sẽ

Vệ sinh đồ dùng cá nhân và môi trường sống xung quanh thường xuyên

Đồ dùng cá nhân nếu không vệ sinh thường là môi trường lý tưởng để ký sinh trùng phát triển. Do vậy cần thường xuyên giặt giũ đồ cá nhân như khăn, mang, quần áo. Tẩy rửa, lau chùi đồ chơi của trẻ em để hạn chế ký sinh trùng phát sinh. Dọn dẹp các khu vực quanh nhà tạo không gian thoáng để tránh ký sinh trùng ẩn nấp, phát triển.

Ăn uống hợp vệ sinh

Hạn chế ăn đồ sống như gỏi cá, thịt tái, tiết canh… Rau sống cần rửa kỹ trước khi ăn. Uống nước đun sôi là cách để bảo vệ bản thân tốt nhất.

Tẩy giun định kỳ

Tẩy giun, sán định kỳ theo khuyến cáo y tế cho người lớn và trẻ em là cách để phòng ngừa bệnh ký sinh trùng tốt nhất. Theo khuyến cáo của bộ y tế thì nên sổ giun định kỳ ngoại trừ trẻ em dưới 1 tuổi và phụ nữ đang mang thai trong 3 tháng đầu.

Trang bị quần áo kỹ khi đi khám phá những nơi hoang dã

Nhiều loại ký sinh trùng sống ở rừng rậm, ẩm ướt có khí hậu nhiệt đới. Vì thế cần trang bị quần áo, giày dép và khử khuẩn đồ dùng cá nhân thường xuyên để ngăn chặn ký sinh trùng bám vào quần áo, bám qua da xâm nhập vào cơ thể.

Một số câu hỏi thường gặp về bệnh nhiễm ký sinh trùng

Bên trên là những chia sẻ về bệnh nhiễm ký sinh trùng, Hoàn Mỹ hy vọng rằng bạn đã nắm được những dấu hiệu của bệnh và biết cách phòng tránh bệnh cho mình và gia đình. Bệnh thường âm thầm kéo dài, khó nhận biết với các biểu hiện tương tự như Cảm cúm nhưng nếu để lâu có thể ảnh hưởng xấu đến sức khỏe. Để được tư vấn về ký sinh trùng hay cần đặt lịch khám, hãy liên hệ HOTLINE hoặc truy cập TẠI ĐÂY để được các bác sĩ thuộc hệ thống các Bệnh viện Hoàn Mỹ trên toàn quốc hỗ trợ sớm nhất. Để có thể cập nhật thêm các kiến thức y học thường thức khác, mời bạn truy cập Tin tức y tế để tìm hiểu.