Từ điển Y khoa

Rối loạn lo âu là một dạng rối loạn với các biểu hiện như cảm thấy lo lắng, sợ hãi mãnh liệt, quá mức và dai dẳng về các tình huống hàng ngày. Bệnh lý này bao gồm sự lặp đi lặp lại cảm giác lo lắng và sợ hãi hoặc khủng hoảng tinh thần đột ngột. Những cảm giác lo lắng, hoảng sợ cản trở hoạt động hàng ngày, khó kiểm soát và không tương xứng với mức độ nguy hiểm thực tế. Các triệu chứng rối loạn lo âu có thể bắt đầu trong thời thơ ấu hoặc tuổi thiếu niên và tiếp tục đến tuổi trưởng thành.  Một số chứng rối loạn lo âu thường gặp bao gồm: rối loạn lo âu tổng quát, rối loạn lo âu xã hội, ám ảnh cụ thể và rối loạn lo âu chia ly. Đôi khi cảm giác lo lắng là kết quả của một tình trạng bệnh lý cần được điều trị. Dù đang mắc phải dạng rối loạn lo âu nào, việc điều trị kịp thời đều có thể giúp ích làm hạn chế các biến chứng nguy hại trong tương lai.

Chứng rối loạn lo âu gây ra cảm giác lo lắng, run sợ. (Nguồn: Internet)

Rối loạn cảm xúc theo mùa là một loại trầm cảm liên quan đến sự thay đổi theo mùa. Tình trạng này thường bắt đầu và kết thúc vào cùng một thời điểm hàng năm. Thông thường, các triệu chứng bắt đầu vào mùa thu và tiếp tục kéo dài đến những tháng mùa đông, làm hao mòn năng lượng và khiến cơ thể cảm thấy ủ rũ. Sau đó, chúng dần thuyên giảm trong những tháng mùa xuân và mùa hè. Tuy nhiên, vẫn có những trường hợp gây trầm cảm vào mùa xuân hè và giảm dần khi trời sang thu đông.  Điều trị chứng rối loạn cảm xúc theo mùa bao gồm phương pháp quang trị liệu, tâm lý trị liệu và thuốc. Việc thực hiện các biện pháp để giữ tâm trạng và động lực ổn định trong suốt cả năm là rất cần thiết.

Rối loạn căng thẳng sau chấn thương là tình trạng sức khỏe tâm thần không ổn định sau khi chứng kiến hoặc trải qua một sự kiện kinh hoàng. Các triệu chứng có thể bao gồm những hồi tưởng, ác mộng, lo lắng và suy nghĩ mất kiểm soát về những sự kiện đó. Hầu hết những người sau khi trải qua các sự kiện đau thương có thể gặp khó khăn tạm thời trong việc điều chỉnh và thích nghi. Tuy nhiên, với thời gian và sự chăm sóc bản thân tốt, tình trạng này sẽ tiến triển tốt hơn. Nếu các triệu chứng trở nên tồi tệ và kéo dài có thể cản trở các hoạt động hàng ngày và gây ra hội chứng rối loạn căng thẳng sau chấn thương. Do đó, việc kiểm soát và điều trị chứng rối loạn căng thẳng sau chấn thương rất quan trọng để giảm thiểu các triệu chứng và cải thiện chức năng tâm lý.

Rối loạn căng thẳng sau chấn thương xuất phát từ những sự kiện đau thương trong cuộc sống. (Nguồn: Internet)

Rối loạn thách thức chống đối (ODD) là tình trạng bao gồm các biểu hiện thường xuyên và liên tục như tức giận, khó chịu, tranh cãi và thách thức liên tục đối với những người có quyền lực như cha mẹ. Tình trạng này cũng thể hiện sự ác ý có chủ đích và thiên hướng trả thù – những đặc điểm được coi là tính thù hận.  Những vấn đề về cảm xúc và hành vi của ODD có thể gây ra những vấn đề nghiêm trọng trong cuộc sống gia đình, hoạt động xã hội, trường học và công việc. Tuy nhiên, với tư cách là cha mẹ, bạn không nên cố gắng để kiểm soát hành vi, thái độ của con khi mắc rối loạn thách thức chống đối. Việc bạn có thể làm là tìm kiếm sự hỗ trợ hay lời khuyên của bác sĩ sức khỏe tâm thần. Điều này có thể giúp tìm ra phương hướng cải thiện tình trạng ở trẻ. Điều trị ODD bao gồm việc học các kỹ năng và cách kiểm soát hành vi. Điều này có thể thúc đẩy sự tương tác và giải quyết các hành vi gây rối. Ngoài ra, một số liệu pháp khác bao gồm sử dụng thuốc cũng có thể giúp điều trị các tình trạng sức khỏe tâm thần liên quan.

Trẻ bị ODD dễ tức giận, tranh cãi và thách thức với người khác. (Nguồn: Internet)

Rối loạn nhân cách ái kỷ là tình trạng sức khỏe tâm thần biểu hiện sự coi trọng bản thân quá mức. Những người mắc chứng rối loạn này khao khát sự chú ý và ngưỡng mộ quá mức nhưng ngược lại rất ít khi thể hiện sự đồng cảm với người khác. Mặc dù bề ngoài có vẻ cực kỳ tự tin nhưng họ thường ẩn chứa những bất an bên trong và rất nhạy cảm với những lời chỉ trích nhỏ nhặt. Tình trạng này có thể dẫn đến các biến chứng bất lợi trong cuộc sống, bao gồm các mối quan hệ cá nhân, môi trường nghề nghiệp, mục tiêu học tập và sự ổn định tài chính. Những người mắc chứng rối loạn nhân cách ái kỷ có thể cảm thấy không hài lòng và bất hạnh khi những kỳ vọng của họ không được đáp ứng. Theo thống kê cho thấy, chứng rối loạn này phổ biến hơn ở nam giới và thường biểu hiện ở cuối tuổi vị thành niên hoặc đầu tuổi trưởng thành. Phương pháp trị liệu chính để kiểm soát chứng rối loạn trên bao gồm liệu pháp trò chuyện hoặc liệu pháp tâm lý.

Người bị rối loạn nhân cách ái kỷ khao khát sự chú ý và ngưỡng mộ từ người khác. (Nguồn: Internet)

Rong kinh là hiện tượng bị chảy máu kinh nguyệt nhiều hơn so với bình thường trong một hoặc vài ngày. Mặc dù đây được xem là vấn đề thường gặp nhưng nếu như không mất đủ máu gây ra các vấn đề khác thì không được gọi là rong kinh. Khi kinh nguyệt ra nhiều, việc mất nhiều máu và chuột rút có thể ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày của bạn. Nếu như rong kinh xuất hiện nhiều trong chu k, bạn nên nói chuyện với bác sĩ để tìm ra phương pháp điều trị phù hợp.

Rối loạn cương dương là tình trạng không có khả năng đạt được và duy trì độ cương cứng đủ để quan hệ tình dục. Nếu như thỉnh thoảng gặp vấn đề về cương cứng thì không lo ngại. Tuy nhiên, nếu sinh lý này đang diễn ra thường xuyên, gây căng thẳng, ảnh hưởng đến sự tự tin của bạn thì nên thăm khám và điều trị kịp thời. Đó có thể không chỉ do sinh lý mà còn có thể tiềm ẩn nguy cơ của bệnh lý khác như bệnh tim.

Rối loạn phổ tự kỷ (viết tắt là ASD) là bao gồm các triệu chứng lâm sàng về sự thiếu hụt về các kỹ năng trong giao tiếp và tương tác xã hội, cũng như hành vi hay sở thích bị hạn chế và lặp đi lặp lại. ASD xuất hiện trong quá trình phát triển trí não và dần trở nên rõ ràng khi em bé càng lớn dần. ASD bao gồm các chẩn đoán về bệnh tự kỷ, hội chứng Asperger, rối loạn phân ly ở trẻ em và rối loạn phát triển lan tỏa không xác định. Tùy vào mức độ nghiêm trọng của triệu chứng mà bệnh được chẩn đoán nhẹ hay nặng. Mặc dù các liệu pháp can thiệp sớm không thể điều trị dứt điểm nhưng nó giúp cải thiện hiệu quả thông qua các hoạt động hỗ trợ về giao tiếp, kỹ năng xã hội và điều chỉnh hành vi; từ đó nâng cao chất lượng cuộc sống của người mắc chứng tự kỷ.

Phản ứng quá mức với căng thẳng liên quan đến suy nghĩ tiêu cực, cảm xúc mạnh mẽ và thay đổi hành vi được gọi là rối loạn điều chỉnh. Những người mắc chứng rối loạn này có phản ứng dữ dội hơn đối với những thay đổi hoặc sự kiện căng thẳng hơn dự kiến, điều này có thể gây khó khăn trong việc hòa hợp với những người khác tại nơi làm việc hoặc trường học. Những thay đổi khác nhau trong cuộc sống chẳng hạn như vấn đề công việc, đi học xa hoặc bệnh tật có thể gây ra căng thẳng, điều mà hầu hết mọi người sẽ quen dần trong vòng vài tháng. Tuy nhiên, nếu ai đó mắc chứng rối loạn điều chỉnh, họ sẽ tiếp tục có những phản ứng về cảm xúc hoặc hành vi có thể dẫn đến cảm giác lo lắng hoặc trầm cảm gia tăng. Rất may, các lựa chọn điều trị luôn sẵn có để giúp những người mắc chứng rối loạn điều chỉnh lấy lại cảm xúc hạnh phúc.

Rối loạn Thiếu Chú ý/Tăng động ở Người trưởng thành (ADHD) là một chứng rối loạn sức khỏe tâm thần gây ra các vấn đề dai dẳng, như khó chú ý, hiếu động thái quá và hành vi bốc đồng. Nó có thể dẫn đến các mối quan hệ không ổn định, kết quả học tập hoặc công việc kém, lòng tự trọng thấp và các vấn đề khác. Mặc dù nó được gọi là ADHD ở người trưởng thành, các triệu chứng có thể bắt đầu từ thời thơ ấu và tiếp tục đến tuổi trưởng thành. Đôi khi, ADHD không được xác định hoặc chẩn đoán cho đến khi người đó trưởng thành. Các triệu chứng ADHD ở người lớn có thể không rõ ràng như ở trẻ em. Ở người lớn, chứng hiếu động thái quá có thể giảm, nhưng chứng bốc đồng, bồn chồn và khó chú ý có thể kéo dài. Điều trị ADHD ở người lớn cũng tương tự như điều trị ADHD ở trẻ em. Nó bao gồm thuốc, tư vấn tâm lý (liệu pháp tâm lý) và liệu pháp cho bất kỳ vấn đề sức khỏe tâm thần nào đi kèm với ADHD.

Rệp nhỏ màu nâu đỏ là loài côn trùng hút máu không có cánh. Nếu bạn bị rệp cắn, vết cắn thường biến mất trong vòng một đến hai tuần. Mặc dù rệp không được biết là lây lan bệnh, nhưng chúng có thể khiến một số người bị dị ứng hoặc phản ứng nghiêm trọng trên da. Rệp có kích thước gần bằng hạt táo và được biết là ẩn náu trong các vết nứt và kẽ hở của giường, lò xo hộp, đầu giường, khung giường và các đồ vật khác xung quanh đệm. Chúng ra ngoài vào ban đêm để ăn vật chủ là con người. Nếu bạn thường xuyên đến những nơi như khách sạn, bệnh viện hoặc nơi trú ẩn cho người vô gia cư, bạn sẽ có nguy cơ gặp phải rệp cao hơn. Nếu nghi ngờ có rệp trong nhà, bạn nên nhờ đến dịch vụ diệt trừ chuyên nghiệp.

Rối loạn ăn uống vô độ là một tình trạng nghiêm trọng được đặc trưng bởi việc thường xuyên tiêu thụ một lượng lớn thức ăn và không thể ngừng ăn. Trong khi nhiều người thỉnh thoảng ăn quá mức, chẳng hạn như trong các bữa ăn ngày lễ, thì đối với một số cá nhân, hành vi này trở thành chuyện thường xuyên và cảm thấy mất kiểm soát, cho thấy khả năng chẩn đoán mắc chứng rối loạn ăn uống vô độ. Những người mắc chứng rối loạn này thường cảm thấy xấu hổ vì ăn quá nhiều và có thể hứa sẽ dừng lại, nhưng họ không thể cưỡng lại sự thôi thúc bắt buộc phải tiếp tục ăn uống vô độ. May mắn thay, có phương pháp điều trị để giúp những người mắc chứng rối loạn ăn uống vô độ.

Rối loạn lưỡng cực, hay hưng trầm cảm, là một tình trạng sức khỏe tâm thần nghiêm trọng gây ra những thay đổi tâm trạng cực độ. Những thay đổi này có thể bao gồm cảm xúc cao độ như hưng cảm hoặc hưng cảm nhẹ và mức thấp như trầm cảm. Trong giai đoạn trầm cảm, bạn có thể trải qua cảm giác buồn bã, tuyệt vọng và không hứng thú với các hoạt động. Trong giai đoạn hưng cảm hoặc hưng cảm nhẹ, bạn có thể cảm thấy hưng phấn, mức năng lượng cao hoặc trở nên cáu kỉnh. Những thay đổi tâm trạng này có thể ảnh hưởng đáng kể đến giấc ngủ, năng lượng, mức độ hoạt động, khả năng phán đoán, hành vi và tư duy của bạn. Các giai đoạn thay đổi tâm trạng có thể xảy ra không thường xuyên hoặc xảy ra nhiều lần trong năm. Trong khi một số người có thể trải qua các triệu chứng cảm xúc giữa các giai đoạn, những người khác có thể không gặp phải bất kỳ triệu chứng nào. Rối loạn lưỡng cực là một tình trạng suốt đời đòi hỏi phải kiểm soát tâm trạng thất thường và các triệu chứng khác thông qua một kế hoạch điều trị. Thông thường, rối loạn lưỡng cực được điều trị bằng sự kết hợp giữa thuốc và tư vấn tâm lý (liệu pháp tâm lý). Điều quan trọng là phải tuân theo kế hoạch điều trị của bạn để kiểm soát các triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống của bạn.

Khi ráy tai tích tụ trong tai của bạn hoặc trở nên quá khó để rửa sạch một cách tự nhiên, ráy tai có thể bịt kín. Tuy nhiên, ráy tai là một phần quan trọng và tự nhiên trong hệ thống phòng thủ của cơ thể vì nó giúp làm sạch, phủ và bảo vệ ống tai của bạn bằng cách bẫy bụi bẩn và làm chậm sự phát triển của vi khuẩn. Nếu tắc nghẽn ráy tai trở thành vấn đề, nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn có thể thực hiện các bước đơn giản để loại bỏ ráy tai một cách an toàn.

Rụng tóc có thể xảy ra trên da đầu hoặc khắp cơ thể của bạn. Nó có thể là một tình trạng tạm thời hoặc vĩnh viễn do di truyền, thay đổi nội tiết tố, tình trạng bệnh lý hoặc một phần tự nhiên của quá trình lão hóa. Mặc dù rụng tóc có thể xảy ra với bất kỳ ai nhưng nam giới thường gặp nhiều hơn. Hói đặc biệt đề cập đến rụng tóc đáng kể trên da đầu. Nguyên nhân phổ biến nhất của chứng hói đầu là rụng tóc di truyền xảy ra theo tuổi tác. Một số người chấp nhận rụng tóc và không thực hiện bất kỳ hành động nào để che giấu nó. Những người khác có thể sử dụng nhiều phương pháp khác nhau như kiểu tóc, trang điểm, mũ hoặc khăn quàng cổ để che đi. Ngoài ra, một số người lựa chọn phương pháp điều trị rụng tóc để ngăn rụng tóc thêm hoặc kích thích mọc tóc mới. Nếu bạn đang cân nhắc điều trị rụng tóc, trước tiên bạn phải tham khảo ý kiến bác sĩ để xác định nguyên nhân cơ bản gây ra chứng rụng tóc và khám phá các lựa chọn điều trị tiềm năng.

Lo lắng quá mức về bệnh nghiêm trọng hoặc tin rằng các triệu chứng nhỏ cho thấy bệnh nặng được gọi là rối loạn lo âu bệnh tật, chứng nghi bệnh hoặc lo lắng về sức khỏe. Ngay cả sau khi kiểm tra y tế, người ta cũng không phát hiện ra tình trạng bệnh lý nghiêm trọng nào, mặc dù người ta tin rằng các triệu chứng thể chất có liên quan đến một căn bệnh nghiêm trọng cụ thể. Lo lắng này có thể gây ra đau khổ nghiêm trọng, làm gián đoạn cuộc sống hàng ngày. Rối loạn lo âu bệnh tật là một tình trạng lâu dài có thể thay đổi mức độ nghiêm trọng theo tuổi tác hoặc khi căng thẳng. Tuy nhiên, liệu pháp tâm lý và thuốc có thể giúp giảm bớt lo lắng. Cẩm nang Chẩn đoán và Thống kê Rối loạn Tâm thần (DSM-5) của Hiệp hội Tâm thần Hoa Kỳ không còn công nhận chứng bệnh đạo đức giả như một chẩn đoán riêng biệt. Thay vào đó, những người trước đây được chẩn đoán mắc chứng nghi bệnh tưởng bây giờ có thể được chẩn đoán mắc chứng rối loạn lo âu về bệnh tật, hội chứng này tập trung vào sự sợ hãi và lo lắng liên quan đến những cảm giác khó chịu hoặc bất thường về thể chất có thể chỉ ra một tình trạng bệnh lý nghiêm trọng. Rối loạn triệu chứng cơ thể, một rối loạn liên quan, được đặc trưng bởi sự tập trung vào bản chất tàn tật của các triệu chứng thực thể như đau hoặc chóng mặt mà không kèm theo lo lắng về một căn bệnh cụ thể.

A-fib, hoặc rung tâm nhĩ, là nhịp tim không đều và thường rất nhanh (loạn nhịp tim) có thể gây ra cục máu đông. A-fib làm cho đột quỵ, suy tim và các vấn đề liên quan đến tim khác dễ xảy ra hơn. Tâm nhĩ, nằm phía trên tâm thất và đập hỗn loạn và không đều trong rung tâm nhĩ, không có thời gian với nhau. A-fib có thể không biểu hiện bất kỳ triệu chứng nào ở nhiều người. Tuy nhiên, A-fib có thể dẫn đến đánh trống ngực, nhịp tim nhanh, đập thình thịch, khó thở hoặc yếu. Các đợt rung nhĩ có thể không liên tục hoặc tái phát. Mặc dù A-fib không gây nguy hiểm đến tính mạng, nhưng đây là một vấn đề y tế nghiêm trọng cần được điều trị thích hợp để tránh đột quỵ. Thuốc, liệu pháp điều chỉnh nhịp tim và phẫu thuật ống thông để cản trở các tín hiệu tim không chính xác là tất cả các hình thức điều trị rung tâm nhĩ có thể thực hiện được. Một người bị rung tâm nhĩ cũng có thể bị rung tâm nhĩ, một vấn đề về nhịp tim. Mặc dù là một rối loạn nhịp tim khác biệt, rung tâm nhĩ có thể được điều trị như rung tâm nhĩ.