Dấu hiệu của chứng rối loạn phổ tự kỷ có thể phát hiện ngay từ khi còn nhỏ. Những dấu hiệu này bao gồm: không hoặc ít giao tiếp bằng mắt, không có phản ứng hoặc thờ ơ khi người khác gọi tên. Người bị rối loạn phổ tự kỷ ban đầu có thể phát triển bình thường nhưng sau đó sẽ có biểu hiện như nhát gan, hung hăng hoặc mất kỹ năng về ngôn ngữ. Những đứa trẻ mắc ASD có biểu hiện hành vi riêng biệt và mức độ phát triển bệnh khác nhau. Nhưng nhìn chung, chúng thường gặp khó khăn trong học tập hoặc có chỉ số thông minh dưới mức trung bình.
Dưới đây là một số dấu hiệu phổ biến được quan sát thấy ở những người mắc chứng rối loạn phổ tự kỷ.
Giao tiếp và tương tác xã hội
Những người mắc chứng rối loạn phổ tự kỷ gặp nhiều khó khăn về kỹ năng giao tiếp và tương tác xã hội, bao gồm:
- Không trả lời (thờ ơ) hoặc không nghe thấy khi được gọi tên.
- Phản ứng bằng sự thụt lại trước sự quan tâm và rút lui vào thế giới riêng của mình.
- Thể hiện sự giao tiếp bằng mắt kém và thiếu biểu cảm trên khuôn mặt.
- Chậm nói hoặc mất kỹ năng ngôn ngữ đã học được trước đó.
- Gặp khó khăn trong việc bắt đầu hay duy trì cuộc trò chuyện.
- Giọng điệu hay nhịp điệu bất thường khi nói.
- Biểu đạt, diễn đạt khó hiểu khi được hỏi hoặc chỉ dẫn đơn giản.
- Hạn chế các biểu hiện về cảm xúc và không nhận thức được thái độ của người khác.
- Hành vi thụ động, hung hăng hoặc gây rối.
- Gặp khó khăn trong việc nhận biết các tín hiệu phi ngôn ngữ, chẳng hạn như nét mặt, tư thế cơ thể hoặc giọng nói.
Rối loạn phổ tự kỷ gây ra sự nhạy cảm với ánh sáng và tiếng ồn (Nguồn: Internet)
Hành vi
Những người mắc chứng rối loạn phổ tự kỷ bị hạn chế về mặt vận động cũng như có các hành vi và sở thích lặp đi lặp lại.
- Tham gia vào các chuyển động của cơ thể lặp đi lặp lại như lắc lư, xoay tròn hoặc vỗ tay.
- Thường gây tổn hại cho bản thân như cắn hoặc đập đầu.
- Khó khăn trong phối hợp hoặc thể hiện các kiểu chuyển động bất thường, vụng về, cứng nhắc và kỳ quặc trong cách thể hiện ngôn ngữ cơ thể.
- Thể hiện sự say mê với các chi tiết, tiểu tiết như bánh xe quay của một chiếc ô tô đồ chơi.
- Nhạy cảm hơn với ánh sáng, âm thanh hoặc các bề mặt chạm vào, đồng thời thể hiện sự thờ ơ với cơn đau hoặc nhiệt độ cao/thấp.
- Không tham gia vào trò chơi tập thể.
- Tập trung vào một vật thể với cường độ cao bất thường.
- Sở thích ăn uống rõ ràng, cụ thể như chỉ ăn một vài loại thực phẩm nhất định.
Những người trưởng thành mắc chứng rối loạn phổ tự kỷ sẽ trở nên gắn kết hơn với người khác và ít bị rối loạn hành vi hơn. Ở một số trường hợp vẫn có những khó khăn liên quan về mặt ngôn ngữ và kỹ năng xã hội. Do đó, để những người mắc ASD có được cuộc sống trọn vẹn và vui vẻ, người thân cần nhận thức và quan tâm nhiều hơn để can thiệp và điều trị liên tục, kịp thời.
