Rối loạn phổ ái kỷ

Các triệu chứng rối loạn nhân cách ái kỷ có thể ở nhiều mức độ khác nhau và có thể bao gồm: 

Đề cao tầm quan trọng của bản thân 

• Cần quá nhiều sự ngưỡng mộ và chú ý.
• Đòi hỏi sự đối xử đặc biệt từ mọi người.

Tự nhận thức không thực tế

• Mong đợi sự công nhận là đặc biệt.
• Đề cao thành tích và tài năng.

Ảo tưởng và tự tin quá mức

• Luôn khao khát sự thành công, quyền lực vượt ra ngoài khả năng.
• Cầu toàn, đòi hỏi một đối tác ‘hoàn hảo’.

Ngộ nhận vị thế

• Tự ngộ nhận bản thân là độc nhất, dẫn đến chỉ kết giao với những người độc nhất hoặc vượt trội hơn.

Sự khinh thường và chỉ trích

• Phán xét và loại bỏ những cá nhân được coi là thấp kém.
• Áp đặt suy nghĩ của bản thân và bắt người khác phải tuân theo.

Hành vi thao túng

• Lợi dụng người khác để đạt được mục tiêu cá nhân.
• Thiếu sự đồng cảm và không sẵn lòng nhận ra nhu cầu hoặc cảm xúc của người khác.

Ghen tị và giả định ghen tị

• Ghen tị với thành công hoặc tài sản của người khác.
• Suy nghĩ người khác cũng đang ghen tị với họ.

Kiêu ngạo và tự phụ

• Sự tự cao tự đại được thể hiện thông qua sự khoe khoang và kiêu ngạo quá mức.
• Nỗi ám ảnh về việc muốn sở hữu mọi thứ tốt nhất, chẳng hạn như chiếc xe hơi hay căn nhà có nội thất tốt nhất.

Những thách thức về cảm xúc và hành vi

Những người mắc chứng rối loạn nhân cách ái kỷ thường gặp khó khăn trong việc xử lý tình huống bất lợi:

Sự mất ổn định cảm xúc

• Dễ mất kiên nhẫn hoặc tức giận khi không nhận được sự thừa nhận hoặc đặc quyền.
• Gặp khó khăn trong mối quan hệ giữa các cá nhân.

Phản ứng quyết liệt

• Phản ứng giận dữ hoặc khinh thường nhằm hạ thấp người khác để củng cố vị trí của bản thân.

Điều chỉnh cảm xúc và hành vi kém

• Đấu tranh với sự cân bằng cảm xúc và hành vi.
• Gặp phải những thách thức trong giải quyết căng thẳng và thay đổi hoàn cảnh sống.

Né tránh và trầm cảm

• Xu hướng rút lui khỏi các tình huống có nguy cơ thất bại.
• Dễ bị trầm cảm và tuyệt vọng do không đáp ứng được kỳ vọng về sự hoàn hảo.

Sự bất an tiềm ẩn

• Che giấu cảm giác bất an, xấu hổ và sợ hãi khi bị phát hiện là lừa đảo.

Hiểu được toàn bộ các triệu chứng là rất quan trọng để chẩn đoán và điều trị hiệu quả hội chứng rối loạn nhân cách ái kỷ. Do tính phức tạp của loại rối loạn này, các phương pháp trị liệu đòi hỏi phải mang tính cá nhân và phù hợp với từng tình trạng nhất định.

Người bị rối loạn nhân cách ái kỷ luôn muốn che dấu sự bất an, lo lắng của bản thân. (Nguồn: Internet)

Những người mắc chứng rối loạn nhân cách ái kỷ thường không nhận ra vấn đề mà họ mắc phải và càng không chấp nhận việc điều trị y tế. Thông thường, họ chỉ tìm kiếm sự giúp đỡ cho các vấn đề khác như trầm cảm, lạm dụng chất gây nghiện hoặc các vấn đề sức khỏe tâm thần khác.

Tuy nhiên, nếu bạn nhận ra những dấu hiệu bất thường liên quan đến hội chứng rối loạn nhân cách ái kỷ ở bản thân và cảm thấy đau khổ, bạn cần thiết phải làm việc với bác sĩ tâm lý. Điều đó sẽ có lợi giúp bạn tìm ra hướng giải quyết và can thiệp kịp thời nếu cần thiết.

Một số yếu tố tiềm ẩn có thể góp phần gây ra hội chứng rối loạn nhân cách ái kỷ, bao gồm: 

• Môi trường sống: Việc khen ngợi quá mức hoặc chỉ trích quá mức so với trải nghiệm thực tế có thể là nguyên nhân góp phần gây ra hội chứng này.
• Yếu tố di truyền: Một số đặc điểm tính cách nhất định có thể do di truyền làm tăng nguy cơ mắc hội chứng rối loạn nhân cách ái kỷ. 
• Hệ thần kinh sinh học: Hệ thần kinh và hoạt động dẫn truyền thần kinh có liên quan đến các triệu chứng, hành vi và nhận thức của chứng rối loạn nhân cách ái kỷ.

Các yếu tố rủi ro có thể làm tăng nguy cơ mắc phải hội chứng rối loạn nhân cách ái kỷ có thể đến từ phong cách nuôi dạy con cái và yếu tố di truyền ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ. Việc nuôi dạy con cái quá bảo vệ hoặc bỏ bê có thể góp phần gây ra chứng rối loạn này ở những đứa trẻ có khuynh hướng bẩm sinh.

Thông thường, những ảnh hưởng của cha mẹ và các yếu tố sinh học có thể tương tác với nhau để làm tăng nguy cơ mắc chứng rối loạn nhân cách tự ái.

Một số biện pháp chủ động có thể giảm thiểu rủi ro và kiểm soát các triệu chứng ban đầu:

• Điều trị sớm các vấn đề sức khỏe tâm thần ở trẻ em

Phát hiện và điều trị kịp thời các vấn đề về cảm xúc hoặc tâm lý ở trẻ làm giảm các nguy cơ gây ra hội chứng rối loạn nhân cách ái kỷ ở trẻ em. 

• Sự giáo dục từ gia đình

Gia đình chính là một môi trường hữu ích giúp hỗ trợ và dạy cho trẻ các kỹ năng giao tiếp hiệu quả. Tính cách và lối sống của các thành viên trong gia đình có thể điều chỉnh những kiểu tương tác không lành mạnh từ đó hoàn thiện tính cách của con trẻ.

• Hỗ trợ nuôi dạy con cái

Các lớp học có thể cung cấp những kỹ năng cần thiết để nuôi dạy những đứa trẻ khỏe mạnh về mặt cảm xúc. Học cách cân bằng với những kỳ vọng thực tế có thể góp phần xây dựng lòng tự trọng lành mạnh hơn ở trẻ, giảm khả năng phát triển xu hướng ái kỷ.

Mặc dù các phương pháp này không đảm bảo ngăn ngừa hội chứng rối loạn nhân cách ái kỷ nhưng chúng có thể làm giảm nguy cơ và mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng. 

Để biết thêm nhiều thông tin hơn hoặc tìm hiểu về các bệnh và dịch vụ khác, bạn hãy tham khảo Tin tức y tế. Liên hệ ngay qua số HOTLINE hoặc đặt lịch các CHUYÊN KHOA của chúng tôi để được tư vấn bởi các y bác sĩ của hệ thống bệnh viện Hoàn Mỹ nếu bạn có nhu cầu khám và chữa bệnh.