Thủy đậu là một bệnh truyền nhiễm cấp tính, có khả năng gây nguy hiểm khi mắc phải. Vậy bệnh thủy đậu có lây không?Trong bài viết này, Hoàn Mỹ sẽ cùng bạn tìm hiểu về cơ chế lây lan của bệnh thủy đậu và cách đơn giản để không bị lây nhiễm thủy đậu.

>> Tham khảo:

• Bị thủy đậu nên kiêng gì
• Thủy đậu ở người lớn có nguy hiểm không

Bệnh thủy đậu có lây không?

Thủy đậu (tên khác: trái rạ, phỏng rạ) là bệnh truyền nhiễm lây lan nhanh từ người này sang người khác. Bệnh có khả năng bùng phát thành dịch và gây nguy hiểm đối với người mắc phải. Tác nhân gây ra thủy đậu là virus Varicella Zoster Virus (viết tắt: VZV), thuộc dòng họ Herpesviridae. Đây cũng chính là virus gây ra bệnh zona thần kinh.

Theo CDC, những người chưa từng mắc bệnh hoặc chưa được tiêm phòng thì 90% sẽ có nguy cơ nhiễm bệnh nếu tiếp xúc người đang bị thủy đậu thông qua những giọt nước bọt bắn ra ngoài khi bệnh nhân ho, hắt hơi, hoặc tiếp xúc chất dịch từ nốt phỏng thủy đậu.

Biểu hiện dễ nhận thấy của người mắc trái rạ là trên da xuất hiện các nốt ban đỏ bắt đầu ở vùng đầu, mắt rồi lan ra toàn thân. Ngoài ra, bệnh nhân còn có triệu chứng mệt mỏi, đau đầu, Sốt nhẹ, chảy nước mũi, đau họng.

Bệnh thủy đậu lây qua những đường nào?

Thời gian ủ bệnh thủy đậu là từ 10-21 ngày, thông thường là 14-16 ngày. Bệnh có thể lây nhiễm trong thời gian từ 1-2 ngày trước khi nổi ban ngứa cho đến khi tất cả những nốt mụn nước đã khô và bong vảy.

Biểu hiện dễ nhận thấy của người mắc trái rạ là trên da xuất hiện các nốt ban đỏ bắt đầu ở vùng đầu, mắt rồi lan ra toàn thân. Ngoài ra, bệnh nhân còn có triệu chứng mệt mỏi, đau đầu, Sốt nhẹ, chảy nước mũi, đau họng.

Có 3 con đường lây truyền thủy đậu chủ yếu như sau:

Thủy đậu lây qua đường hô hấp

Virus gây bệnh thủy đậu thường có trong nước bọt của người bệnh. Lượng virus này có thể bắn ra khỏi không khí khi người bệnh nói chuyện, hắt hơi hoặc ho. Những người tiếp xúc với không khí chứa virus này có nguy cơ bị lây thủy đậu nhanh chóng.

Thủy đậu lây qua tiếp xúc trực tiếp

Việc tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết và chất lỏng từ các mụn nước sẽ khiến bạn có nguy cơ cao mắc thủy đậu. Do đó, hãy hạn chế tiếp xúc với người mắc bệnh thủy đậu để tránh bị lây nhiễm trực tiếp. 

Thủy đậu lây qua tiếp xúc gián tiếp

Virus thủy đậu có khả năng tồn tại ở môi trường bên ngoài trong thời gian dài. Vì vậy, nếu như tiếp xúc với các vật dùng cá nhân, quần áo, giường chiếu,… có dịch từ nốt phỏng của người bệnh thì nguy cơ bị lây nhiễm rất cao.

Thủy đậu dễ lây nhất vào giai đoạn nào?

Bệnh thủy đậu là bệnh thường rất dễ lây lan. Nên bạn hãy cùng tìm hiểu những giai đoạn của bệnh và giai đoạn mà bệnh dễ lây nhất để có câu trả lời cho câu hỏi “bệnh thủy đậu có lây không” nhé.

4 giai đoạn của bệnh thủy đậu

• Giai đoạn ủ bệnh: Thời gian ủ bệnh thường khoảng 10 – 21 ngày, trung bình 14 ngày. Người cao tuổi hoặc yếu miễn dịch có thể có thời gian ủ ngắn hơn. Bệnh vẫn lây nhiễm dù không có triệu chứng gì.
• Giai đoạn khởi phát: Thường kéo dài từ 1 đến 2 ngày. Trong giai đoạn này, người bệnh có thể xuất hiện các nốt đỏ hồng, ngứa, kèm theo triệu chứng chán ăn, mất cảm giác vị trí, đau đầu và Sốt nhẹ.
• Giai đoạn toàn phát: Trong giai đoạn này, người bệnh thường Sốt nhẹ, từ 37-38°C, và đôi khi sốt có thể tăng lên đến 39-40°C, gây mệt mỏi toàn thân. Triệu chứng đặc trưng nhất là sự xuất hiện của các nốt mụn trên da. Sau 24 giờ nổi lên với phần trên nước, rồi sau 48 giờ nốt khô và biến màu đục.
• Giai đoạn hồi phục: Thời gian giai đoạn này phụ thuộc vào việc chăm sóc và kiêng khem. Thông thường, bệnh thủy đậu sẽ tự khỏi sau khoảng 7-10 ngày. Các nốt phỏng tồn tại khoảng 4 ngày, sau đó bắt đầu bong vảy và xuất hiện vảy vàng. Từ ngày thứ 10 trở đi, vảy bong và da sẽ bắt đầu trở nên bình thường trở lại.

Thủy đậu dễ lây nhất khi nào?

Trong 4 giai đoạn phát triển của bệnh thủy đậu, thì giai đoạn toàn phát thường có nguy cơ lây nhiễm cao nhất. Trong giai đoạn này, xuất hiện nhiều nốt mụn nước hơn, gây ngứa ngáy và bứt rứt. Người bệnh thường có xu hướng gãi và làm vỡ các nốt mụn, điều này tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát tán virus ra môi trường xung quanh.

>>> Xem thêm:

• Sốt phát ban: Nguyên nhân và cách điều trị hiệu quả
• Sốt xuất huyết: Triệu chứng và cách điều trị tại nhà

Thời gian ủ bệnh thủy đậu có lây không?

Bệnh thủy đậu có lây không trong giai đoạn ủ bệnh? Câu trả lời là có. Bệnh thủy đậu thường dễ xuất hiện và phát mạnh vào mùa đông và đầu xuân. Thời gian ủ bệnh trung bình là 14-16 ngày, tuy nhiên, có thể dao động trong khoảng 2-3 tuần. Diễn biến của bệnh có thể từ 7-10 ngày sẽ khỏi. 

Trong giai đoạn ủ bệnh, dù không có triệu chứng rõ ràng, nguy cơ lây nhiễm bệnh vẫn tồn tại. Điều này đôi khi gây hiểu lầm, khi nhiều người cho rằng bệnh không lây nhiễm trong giai đoạn này. Tuy nhiên, thực tế là virus thủy đậu có thể lây nhiễm trước cả khi xuất hiện triệu chứng, thậm chí là 1-2 ngày trước khi bệnh nhân bắt đầu phát ban.

Khả năng lây nhiễm mạnh nhất của bệnh thủy đậu thường xảy ra trong giai đoạn phát bệnh và toàn phát. Lúc này, người bệnh có sốt, đau đầu, đau cơ và xuất hiện nhiều nốt mụn nước trên cơ thể, gây ngứa và khó chịu. Mức độ lây nhiễm giảm sau giai đoạn này nhưng vẫn có nguy cơ lây nhiễm nếu người bệnh không được điều trị và hồi phục đầy đủ.

Bệnh thủy đậu bao lâu thì hết lây?

Varicella Zoster là virus có khả năng “ngủ lại” trong cơ thể sau khi nhiễm bệnh lần đầu và có thể hoạt động trở lại ngay khi có điều kiện thuận lợi. Nguy cơ lây nhiễm thủy đậu cho người khác chỉ giảm đi khi tất cả các nốt thủy đậu đã khô, đóng vảy và không còn xuất hiện thêm nốt mới trên cơ thể, thường trong vòng 5 ngày sau khi xuất hiện lớp vảy đầu tiên. 

Trong giai đoạn này, người bệnh có thể tham gia các hoạt động bình thường. Để giúp vảy thủy đậu bong nhanh hơn, có thể sử dụng nước muối sinh lý hoặc thuốc xanh methylen để làm mềm vảy. Đối với những người có hệ miễn dịch yếu, nguy cơ lây truyền thủy đậu có thể kéo dài hơn và tỷ lệ tấn công cao, thường từ 70-90%.

Làm sao để không bị lây thủy đậu?

Dù bệnh thủy đậu dễ lây nhưng không phải là không có cách để khắc phục tình trạng này. Dưới đây là một vài cách để phòng ngừa lây lan bệnh thủy đậu mà bạn nên biết. 

Cách phòng ngừa thủy đậu tại nhà

• Tránh tiếp xúc trực tiếp với các nốt phỏng của người bị bệnh thủy đậu.
• Cách ly: Kể từ ngày đầu tiên phát hiện bệnh, cần cách ly với những người xung quanh bằng cách nghỉ làm và nghỉ học trong khoảng từ 7 đến 10 ngày.
• Rửa tay thường xuyên: Khuyến cáo rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước. Nên trang bị các đồ dùng sinh hoạt cá nhân riêng rẽ và không sử dụng chung với người xung quanh.
• Súc miệng và rửa mũi: Để hạn chế sự xâm nhập của virus, người chưa mắc phải thường xuyên súc miệng và rửa mũi bằng nước muối sinh hoạt. Người đã mắc bệnh cũng nên thực hiện điều này để hạn chế sự lây lan.
• Vệ sinh cơ thể: Hằng ngày cần vệ sinh cơ thể bằng nước sạch, ấm. Tuy nhiên, tránh sử dụng các loại sữa tắm hoặc xà phòng chứa chất tẩy rửa quá mạnh vì chúng có thể làm vỡ nốt mụn và lây lan nhanh hơn.
• Vệ sinh và sát khuẩn: Vệ sinh và sát khuẩn đồ đạc trong các khu vực xung quanh nơi ở, trường học và những nơi thường xuyên có đông người tập trung.
• Dinh dưỡng và chế độ sống: Duy trì một chế độ dinh dưỡng khoa học với nhiều rau xanh và hoa quả để giúp vết thương mau lành. Bổ sung đủ nước và duy trì một chế độ sống lành mạnh để tăng cường sức đề kháng của cơ thể.

Tiêm vắc xin phòng ngừa thủy đậu

Để tạo miễn dịch cho cơ thể chống lại virus thủy đậu, quá trình tiêm vắc xin là một biện pháp hiệu quả. Đặc biệt, trẻ em từ 12 tháng trở lên cần được tiêm vắc xin theo lịch trình quy định. Dưới đây là thông tin cơ bản về lịch tiêm vắc xin phòng bệnh thủy đậu:

• Trẻ từ 12 tháng đến 12 tuổi:
  • Mũi 1: Tiêm lần đầu tiên.
  • Mũi 2: Thường được tiêm 3 tháng sau mũi 1 (ưu tiên), hoặc bạn có thể hẹn tiêm mũi 2 vào độ tuổi 4-6 tuổi.
• Từ 13 tuổi trở lên:

• Mũi 1: Tiêm lần đầu tiên.
• Mũi 2:  Cách 1 tháng sau.

Cách chăm sóc người bệnh thủy đậu hạn chế khả năng lây nhiễm

Khi chăm sóc người bệnh thủy đậu, để tránh bệnh lây lan bạn có thể thực hiện theo những cách làm sau: 

• Cách ly: Người bệnh cần ở riêng, tránh đông người.
• Sử dụng đồ riêng: Không chia sẻ đồ dùng cá nhân.
• Vệ sinh hàng ngày: Tắm với nước ấm, tránh xà phòng mạnh.
• Thuốc và sốt: Sử dụng thuốc theo chỉ định bác sĩ, hạ Sốt khi cần.
• Tránh gãi: Không nên gãi nốt phỏng.
• Dinh dưỡng và uống nước: Ăn đủ chất, uống nhiều nước, tránh thực phẩm gây mụn.

Với những chia sẻ trên, chắc chắn bạn đã có câu trả lời cho câu hỏi “Bệnh thủy đậu có lây không?” cho riêng mình. Hy vọng những chia sẻ trong bài viết này của Hoàn Mỹ sẽ hữu ích dành cho bạn. Bên cạnh đó, nếu bạn muốn đặt lịch tư vấn hoặc khám bệnh thì có thể gọi đến HOTLINE đặt lịch hẹn trực tiếp TẠI ĐÂY để được tư vấn miễn phí tại hệ thống Bệnh viện Hoàn Mỹ trên toàn quốc. Ngoài ra, bạn có thể truy cập vào Tin tức y tế để  cập nhật thêm các kiến thức y học khác nhé.