Định nghĩa

Màng nhĩ (Eardrum/Tympanic membrane) là một màng mỏng, hình oval, đường kính khoảng 8–10 mm, dày chưa đến 0,1 mm. Nó nằm ở cuối ống tai ngoài, ngăn cách tai ngoài với tai giữa.

Thủng màng nhĩ là tình trạng màng nhĩ – lớp màng mỏng ngăn cách giữa tai ngoài và tai giữa – bị rách hoặc có lỗ thủng. Hiện tượng này khiến cho khả năng dẫn truyền âm thanh của tai bị giảm, đồng thời tạo điều kiện để vi khuẩn, bụi bẩn và nước xâm nhập vào tai giữa, dễ gây viêm tai giữa hoặc các biến chứng khác.

Nguyên nhân

Nhiễm trùng tai giữa (viêm tai giữa)

Viêm tai giữa thường dẫn đến sự tích tụ chất lỏng trong tai giữa, áp lực từ các chất lỏng này có thể khiến màng nhĩ vỡ ra.

Chấn thương vật lý ở đầu hoặc tai

Thực tế, ít người biết rằng màng nhĩ mỏng đến mức có thể bị tổn thương dẫn đến thủng do ảnh hưởng từ chấn thương vật lý ở tai hoặc đầu. Nếu nghiêm trọng, tai trong và tai giữa cũng sẽ bị liên lụy.

Chấn thương khí áp

Các tình huống có thể gây ra những thay đổi đột ngột về áp suất có thể gây thủng màng nhĩ, bao gồm đi máy bay, lặn biển, bị đánh trực tiếp vào tai và tác động của túi khí ô tô.

Âm thanh hay vụ nổ lớn (chấn thương âm thanh)

Âm thanh từ một vụ nổ lớn hoặc đạn bắn là một sóng âm năng lượng cao, có thể làm rách màng nhĩ.

Dị vật trong tai

Dị vật nhỏ chẳng hạn như tăm bông hoặc dụng cụ lấy Ráy tai bằng kim loại có thể đâm thủng hoặc làm rách màng nhĩ.

Triệu chứng

• Đau tai dữ dội (thường giảm sau khi màng nhỉ thủng)
• Bên tai bị thủng sẽ tạm thời Suy giảm thính lực đột ngột
• Chảy máu tai hoặc có dịch chảy từ tai
• Ù tai, nghe như có tiếng gió rít
• Chóng mặt

Điều trị

• Thủng màng nhĩ không cần phải điều trị vì màng nhĩ có khả năng tự lành trong vài tuần hoặc vài tháng với điều kiện tai được giữ khô và không bị vi khuẩn xâm nhập. Đa số vết thủng nhỏ có thể tự lành trong 2–6 tuần, Cần giữ tai khô, tránh nước vào tai
• Trường hợp Thủng màng nhĩ nghiêm trọng ảnh hưởng đến thính lực cần điều trị can thiệp vá màng nhĩ (myringoplasty).

Chăm sóc sau phẫu thuật vá màng nhĩ

Chế độ sinh hoạt

• Nên nằm đầu cao để tránh Phù nề những ngày đầu sau mổ.
• Không để nước hay nhỏ bất cứ thuốc gì vào tai (giữ tai khô).
• Không bóp mũi hay ngậm miệng khi hắc hơi.
• Không đi máy bay trong vòng 1 tháng.
• Không làm việc nặng hay gắng sức những ngày đầu sau mổ.
• Không tắm sông, hồ bơi, biển,..

Chế độ ăn

Hạn chế các loại thức ăn cứng, cay, nóng, chất kích thích. Hoặc ăn theo chế độ bệnh lý kèm theo.

Thời gian tái khám

• 1 tuần – 2 tuần: cắt chỉ vết khâu và rút Mecrocel.
• 3 tuần: lấy Spongel.
• 1 tháng sau rút Spongel: kiểm tra màng nhĩ lành không?
• 3 tháng: kiểm tra màng nhĩ có thủng lại không?
• 6 tháng: kiểm tra sự lành của màng nhĩ có tốt không?

Lưu ý: Nếu có dấu hiệu khác thường như chảy máu, mủ tai lượng nhiều, đau tai nhiều, mất thính lực kéo dài thì đến ngay cơ sở y tế gần nhất hoặc gặp trực tiếp bác sĩ đã phẫu thuật.

Tài liệu tham khảo

• Tai mũi họng nhập môn (2017). PGS.TS Nhan Trừng Sơn. Nhà xuất bản Y học.
• Tai mũi họng (2016). PGS.TS Nhan Trừng Sơn. Nhà xuất bản Y