Dây chằng có vai trò quan trọng trong việc kết nối và ổn định xương khớp. Hầu hết mọi người đều có dây chằng chặt tự nhiên, tuy nhiên cũng không ít người gặp trường hợp giãn dây chằng. Giãn dây chằng xảy ra khi dây chằng bị kéo căng quá mức do tác động của nhiều yếu tố. Vậy nguyên nhân, triệu chứng và cách sơ cứu tình trạng này như thế nào? Bài viết dưới đây của Hoàn Mỹ sẽ giúp bạn giải đáp chi tiết vấn đề trên.

>> Xem thêm:

• Thoái hóa đốt sống cổ: Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và điều trị
• Phẫu thuật thay khớp gối: Quy trình, kỹ thuật và chi phí thực hiện
• Viêm quanh khớp vai là bệnh gì? Nguyên nhân và cách điều trị bệnh

Giãn dây chằng là gì?

Giãn dây chằng là tình trạng dây chằng bị kéo căng quá mức ở các khu vực như: khớp cột sống, khớp đầu gối, thắt lưng, đặc biệt phổ biến ở mắt cá chân. Tình trạng này xảy ra do tác động của nhiều yếu tố, khiến các khớp chệch ra ngoài phạm vi bình thường. 

Giãn dây chằng còn có tên gọi khác là bong gân và gây sưng to ở vùng tổn thương. Giãn dây chằng khác căng cơ là ở vị trí của dây chằng. Khi căng cơ, dải mô bị tổn thương vị trí gắn cơ với xương, còn khi giãn dây chằng, dải cơ bị tổn thương ở vị trí nối với hai xương.

Các mức độ giãn dây chằng 

Giãn dây chằng ít gặp ở trẻ nhỏ bởi dây chằng còn rất dẻo dai. Trong một số trường hợp, giãn dây chằng và gãy xương có triệu chứng tương tự nhau. Người bệnh cần thăm khám kịp thời để chẩn đoán đúng vấn đề. Cụ thể, giãn dây chằng được chia thành 3 mức độ sau:

>> Xem thêm: Đau lưng dưới là dấu hiệu bệnh gì? Nguyên nhân, triệu chứng và điều trị

Nhẹ 

Tình trạng giãn dây chằng nhẹ là dây chằng bị giãn nhưng vẫn còn nguyên vẹn. Dây chằng chảy máu bên trong ít, có đau nhức nhưng không đáng kể. Người bệnh có thể nghe tiếng “bóc” khi bị chấn thương. 

Trung bình

Ở mức độ trung bình, dây chằng chảy máu mức độ khá nhiều, dây chằng có thể bị rách một phần, đau và sưng nặng hơn. Người bệnh không thể cử động hoặc hạn chế vận động ở bộ phận bị thương.

Nặng 

Dây chằng có vết rách lớn chảy máu nhiều, sưng tấy, cảm giác đau dữ dội và không thể trụ được trên chân bị giãn dây chằng. Trong một số trường hợp hiếm xảy ra, người bệnh có cảm giác trật khớp hoàn toàn.

Nguyên nhân bị giãn dây chằng  

Có nhiều nguyên nhân hoặc trực tiếp hoặc gián tiếp dẫn đến việc dây chằng bị giãn. Cụ thể như: 

• Té ngã: Người tập thể dục ở vị trí không bằng phẳng, tiếp đất đột ngột khiến dây chằng bị giãn ở các khớp cổ tay, đầu gối, cổ, vai, mắt cá chân… 
• Chơi thể thao: Các môn thể thao vận động mạnh như tennis, cầu lông, bóng rổ… với các động tác xoay người gấp có thể khiến khớp gối, khớp tay bị giãn dây chằng.
• Tai nạn lao động: Người lao động, mang vác đồ nặng sai tư thế khiến dây chằng căng quá mức, dẫn đến giãn và ảnh hưởng đến khả năng vận động. 
• Tai nạn giao thông: Người điều khiển phương tiện bị va đập mạnh khiến các dây chằng bị tổn thương.
• Tuổi tác: Dây chằng có thành phần chính là collagen, được cấu tạo từ các mô liên kết. Theo thời gian, lượng collagen ngày càng ít đi khiến dây chằng bị thoái hóa và dễ kéo giãn quá mức.

>> Xem thêm:

• Nguyên nhân đau thắt lưng, phương pháp điều trị và phòng ngừa hiệu quả
• Giãn dây chằng đầu gối: Nguyên nhân, pháp đồ điều trị và phục hồi

Vị trí thường bị giãn dây chằng 

Theo các chuyên gia cơ xương khớp, vị trí dây chằng thường bị giãn gồm:

Cột sống

• Giãn dây chằng cổ.
• Chấn thương cổ Whiplash.

Khớp cổ chân

• Trật mắt cá chân.
• Giãn dây chằng mắt cá chân.

Khớp vai

• Tổn thương khớp vai AC nối giữa xương bả vai và xương đòn.
• Trật khớp vai.

Khớp gối  

• Tổn thương dây chằng chéo trước .
• Tổn thương dây chằng chéo sau.
• Tổn thương dây chằng giữa gối.
• Tổn thương dây chằng bên gối.
• Chấn thương góc bên.
• Trật khớp xương bánh chè.
• Tổn thương dây chằng sụn viền sau.

Vị trí giãn dây chằng khớp gối (Nguồn: Internet)

Khớp bàn tay, cổ tay  

• Giãn dây chằng cổ tay.
• Giãn dây chằng ngón tay.
• Giãn dây chằng bảo vệ UCL.
• Giãn dây chằng bên ngoài.

Chẩn đoán giãn dây chằng  

Trước khi lên phương án điều trị cụ thể, bác sĩ sẽ tiến hành đánh giá tình trạng giãn dây chằng bằng hai biện pháp sau: 

Thăm khám lâm sàng 

Với phương pháp chẩn đoán này, bác sĩ sẽ xem xét bệnh sử và khám sức khỏe xương khớp bằng cách nghiệm pháp áp lực, kiểm tra độ sưng, số dây chằng bị tổn thương… để đánh giá tình trạng của khớp.

Thăm khám cận lâm sàng

• Các bác sĩ chuyên về chấn thương chỉnh hình sẽ chụp X-quang để dự xác định người bệnh bị gãy xương hay không. 
• Tùy thuộc vào tình trạng chấn thương, người bệnh có thể được chỉ định chẩn đoán bằng cách siêu âm khớp, chụp X-quang, chụp cộng hưởng từ (MRI) hoặc chụp cắt lớp vi tính (CT) để đánh giá thêm những tổn thương phần mềm và thần kinh.

>> Xem thêm:

• Đau lưng bên phải là dấu hiệu bệnh gì? Triệu chứng và hướng điều trị
• Đau lưng bên trái là bệnh gì? Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và chữa trị

Phương pháp điều trị bệnh

Hiện tượng giãn dây chằng nhẹ có khả năng hồi phục sau 2 – 3 tháng. Trong trường hợp, dây chằng bị tổn thương nặng cần điều trị lâu hơn. Một số phương pháp điều trị bệnh thường được áp dụng đó là: 

Vật lý trị liệu

Các bài tập vật lý trị liệu có thể hạn chế hiện tượng cứng khớp, khôi phục các cơ tổn thương và ngăn ngừa hình thành mô sẹo. Tuy nhiên, người bệnh cần được bác sĩ kiểm tra và hướng dẫn tập dựa trên tình trạng chấn thương và thể trạng, không nên tự ý tập để tránh làm tổn thương trầm trọng.  Bên cạnh đó, người bệnh có thể giảm đau thông qua xoa bóp, vận động khớp, điện xung hoặc tập luyện vùng bị tổn thương bằng kỹ thuật và các bài tập được chỉ định riêng.

Thời gian tập vật lý trị liệu và hồi phục bệnh sau khi giãn dây chằng phụ thuộc vào tốc mức độ chấn thương và tốc độ chữa lành của mỗi người. Với người bị giãn dây chằng nặng có thể mất từ 8 – 12 tháng để dây chằng lành lại hoàn toàn và phải rất cẩn thận để tránh việc chấn thương trở lại. 

Thuốc

• Paracetamol có thể giúp giảm đau khi bị bong gân/giãn dây chằng mà không cần bác sĩ kê đơn. Người bệnh nên dùng 4 – 6 tiếng/lần để cảm thấy dễ chịu hơn.
• Thuốc chống viêm không steroid (NSAID) giúp hạn chế viêm nhiễm, giảm đau, sưng tấy… Tuy nhiên, người bệnh cũng cần được bác sĩ chỉ định trước khi sử dụng. 
• Thuốc giảm đau chống viêm dạng thoa có tác dụng tốt như thuốc viên trong điều trị giãn dây chằng và ít gây tác dụng phụ. 

Cách sơ cứu khi bị giãn dây chằng 

Các biện pháp sơ cứu kịp thời khi bị giãn dây chằng có ý nghĩa rất lớn, giúp dây chằng giảm bớt biến chứng và nhanh phục hồi. Khi dây chằng bị giãn, các bác sĩ chuyên khoa chỉnh hình khuyên người bệnh nên áp dụng liệu pháp RICE. 

• Nghỉ ngơi: Hạn chế hoạt động bộ phận bị tổn thương trong 2 – 3 ngày để giảm đau và thúc đẩy quá trình hồi phục. 
• Chườm lạnh: Sử dụng túi nước đá chườm lên vùng sưng hoặc ngâm vùng bị tổn thương vào đá 20 phút/lần để giảm sưng tấy, phù nề,…
• Băng ép: Dùng vải sạch, gạc thun băng lên vùng dây chằng bị giãn để giảm đau, khớp không bị xô lệch, giảm đau, hạn chế chảy máu,…  
• Kê cao: Đặt vùng bị thương cao hơn tim để tránh nguy cơ sưng phù, giảm tích tụ máu,…    

Nếu người bệnh có dấu hiệu ngày càng đau, ớn lạnh, phát Sốt và không thể đáp ứng các biện pháp sơ cứu thì hãy đến ngay các cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị sớm.

Trên đây, bài viết đã giải đáp về nguyên nhân, triệu chứng và cách sơ cứu giãn dây chằng. Hy vọng, những chia sẻ trên sẽ giúp bạn hiểu hơn về tình trạng này, từ đó có phòng tránh và điều trị bệnh tốt hơn. Để cập nhật thêm các cập nhật mới về y học, mời bạn truy cập Tin tức y tế. Ngoài ra, đừng quên liên hệ ngay với chúng tôi qua số HOTLINE hoặc đặt lịch hẹn trực tiếp TẠI ĐÂY để được tư vấn miễn phí tại hệ thống Bệnh viện Hoàn Mỹ trên toàn quốc.