Thuốc kháng sinh là loại thuốc được dùng để kháng lại vi khuẩn gây bệnh bên trong cơ thể. Vậy loại thuốc này mang lại công dụng gì và cách dùng như thế nào để không gây ra tác dụng phụ? Hãy cùng Hoàn Mỹ tìm hiểu chi tiết hơn qua bài viết dưới đây.

>>> Xem thêm:

• Thuốc Duphalac có tác dụng gì? Những lưu ý quan trọng khi sử dụng
• Alpha Choay là thuốc gì? Những lưu ý quan trọng khi sử dụng
• Thuốc Meloxicam có công dụng gì? Một số tác dụng phụ cần lưu ý 

Thuốc kháng sinh là gì? 

Thuốc kháng sinh hay thuốc chống nhiễm trùng do vi khuẩn gây ra ở người hay động vật. Loại thuốc này hoạt động ngăn ngừa sự phát triển hay tiêu diệt những vi khuẩn xấu. Loại thuốc này có thể được chế xuất dưới dạng viên uống, dạng lỏng để truyền hay tiêm vào cơ thể, điều này phụ thuộc vào nhu cầu của người bệnh.

Trước khi vi khuẩn có khả năng tăng lên và gây ra những triệu chứng, cơ thể sẽ có hệ miễn dịch có thể tiêu diệt chúng. Tế bào bạch cầu (WBC) tấn công những mầm bệnh khi bắt đầu có triệu chứng, hệ thống miễn dịch sẽ tự động đối phó và chống lại sự sinh sản của chúng. Tuy nhiên, trong trường hợp số lượng vi khuẩn quá nhiều dẫn đến hệ miễn dịch không tiêu diệt hết thì thuốc kháng sinh cần thiết ngay lúc này.

Loại thuốc này được phát hiện đầu tiên là Penicillin vào năm 1920 và sau này xuất hiện thêm nhiều loại thuốc mới dựa trên penicillin như ampicillin, amoxicillin và penicillin G cũng dùng để điều trị nhiều bệnh nhiễm trùng.

>>> Xem thêm: Esomeprazole là thuốc gì? Những lưu ý quan trọng khi sử dụng

Công dụng của thuốc kháng sinh 

Thuốc kháng sinh dùng để điều trị nhiễm trùng do vi khuẩn gây nên. Tuy nhiên, rất khó để người bệnh phát hiện vi khuẩn hay virus là nguyên nhân của bệnh. Theo nghiên cứu, virus thường gây ra hầu hết các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp, ví dụ như cảm lạnh hay bệnh cúm thông thường. Thuốc kháng sinh cũng không có chức năng điều trị những bệnh này. Mặt khác, những bệnh có nguyên nhân do vi khuẩn thì khi sử dụng loại thuốc này sẽ giúp người bệnh hạn chế tối đa sự lây lan của chúng, chẳng hạn:

• Bệnh Nhiễm trùng tai và xoang
• Nhiễm trùng răng, da
• Viêm màng não (sưng não và tủy sống)
• Bệnh nhiễm khuẩn liên quan đến hệ hô hấp trên và hô hấp dưới.

>>> Xem thêm: Gentrisone là thuốc gì? Công dụng và những lưu ý khi sử dụng

Phân loại thuốc kháng sinh

Khoa học hiện đại đã phát minh ra nhiều loại thuốc kháng sinh khác nhau với nhiều công dụng và tác dụng phụ đi kèm khác. Dựa vào chức năng của chúng, người ta phân loại thành 2 nhóm chính:

Thuốc kháng sinh kháng khuẩn

Kháng sinh kháng khuẩn với công dụng chính là ngăn chặn sự phát triển của các loại vi khuẩn gây hại, tuy nhiên, vi khuẩn được phát hiện trong cơ thể bao gồm nhiều loại khác nhau, một số nhóm vi khuẩn chính thường gặp:

Nhóm kháng sinh Beta-Lactam

Nhóm Beta-Lactam bao gồm nhiều nhóm kháng sinh khác như nhóm Penicillin, nhóm Cephalosporin, nhóm Carbapenem, nhóm Monobactam,…

Trong đó, nhóm kháng sinh Penicillin được chỉ định để điều trị các bệnh như nhiễm khuẩn đường hô hấp, nhiễm khuẩn não, viêm màng tim, viêm tai,… giúp cơ thể chống lại các vấn đề về nhiễm trùng nhẹ do sự tấn công của các loại vi khuẩn gây nên.

Nhóm kháng sinh Cephalosporin bao gồm 3 thế hệ là Cefalexin, Cefuroxim, Cefotaxim. Chúng có chức năng chống lại các hiện tượng như nhiễm khuẩn đường hô hấp, nhiễm khuẩn đường tiết niệu, nhiễm khuẩn mô mềm, ngoài ra còn sử dụng trong việc phòng nhiễm khuẩn trong và sau phẫu thuật.

>>> Xem thêm: Biotin là gì? Lợi ích và thực phẩm giàu Biotin cho sức khỏe

Nhóm kháng sinh Aminoglycosid

Nhóm Aminoglycosid gồm các loại như Kanamycin, Gentamicin, Amikacin, Tobramycin,… Chúng có chức năng diệt khuẩn, ức chế sự phát triển của các loại vi khuẩn gram âm, khuẩn cầu tụ, trực khuẩn lao. Khi kết hợp nhóm aminoglycosid với một số loại thuốc khác có thể điều trị một số bệnh lý khác như nhiễm khuẩn huyết, nhiễm khuẩn ngoài da, viêm màng trong tim,…

Nhóm kháng sinh Lincosamid

Nhóm này bao gồm 2 loại thuốc chính là kháng sinh từ vi sinh vật tự nhiên Lincomycin và kháng sinh được bào chế bán tổng hợp Clindamycin, với chức năng chính là ngăn chặn quá trình tổng hợp protein của vi khuẩn, khiến chúng mất khả năng sinh sản. Tuy nhiên, với đặc tính mạnh của nhóm này nên chỉ sử dụng cho người bị nhiễm trùng đường hô hấp nặng, nhiễm khuẩn ở xương khớp. Ngoài ra, nhóm Lincosamid có tác dụng phòng các bệnh viêm màng trong tim, viêm phổi, áp xe phổi,…

Nhóm kháng sinh Phenicol

Nhóm Phenicol cũng gồm 2 loại thuốc chính là Chloramphenicol và Thiamphenicol. Cơ chế hoạt động của nhóm là kìm hãm khả năng tổng hợp của protein ở vi khuẩn. Do đó làm giảm sự phát triển của chúng. Loại thuốc này chỉ định sử dụng ở vùng mắt, tay, ngoài da của người bệnh.

Nhóm kháng sinh Macrolid

Một số loại thuốc kháng sinh thuộc nhóm này thường dùng, chẳng hạn như Erythromycin, Spiramycin,… với chức năng hạn chế sự phát triển của vi khuẩn. Khi vi khuẩn trong mầm bệnh có hiện tượng kháng lại Penicillin thì Macrolid phát huy tác dụng. Một số công dụng khác của nhóm kháng sinh Macrolid như điều trị nhiễm khuẩn đường hô hấp, mụn trứng cá, nhiễm khuẩn vùng mô mềm và da, viêm họng, viêm xoang,…

Thuốc kháng sinh trị nấm

Thuốc kháng sinh trị nấm đang phổ biến hiện nay như Nystatin, Ketoconazol, Griseophunvin,… Công dụng chính là tiêu diệt nấm ký sinh ngoài da và trong viêm mạc như nấm Candida, Trichophyton, Microsporum,… Ngoài ra, một số nấm ký sinh ở trên tóc, móng tay, kẽ ngón tay, ngón chân…

Tác dụng phụ của thuốc kháng sinh

Trong ruột của người bệnh có chứa cả vi khuẩn xấu và tốt, khi uống thuốc điều trị nhiễm trùng, thuốc kháng sinh sẽ ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa. Một số tác dụng phụ thường gặp như buồn nôn, tiêu chảy, đầy hơi,… và một số triệu chứng khác như nổi mề đay, ho, thở hổn hển, khó thở.

Trong trường hợp, bạn đang sử dụng thuốc tránh thai, kháng sinh có thể khiến chúng hoạt động không tốt và bạn nên tìm phương pháp thay thế thích hợp. Một số trường hợp khác, bạn sẽ có phản ứng ngược (dị ứng) với thành phần của thuốc, do đó hãy liên hệ ngay với bác sĩ để được tư vấn ngay lập tức.

>>> Xem thêm: Thuốc Alpha chymotrypsin: Công dụng và những thông tin cần thiết

Cách sử dụng thuốc kháng sinh hiệu quả 

Mặc dù thuốc kháng sinh giúp ích rất nhiều cho sức khỏe nhưng nếu sử dụng không đúng cách thì vẫn có trường hợp phản ứng ngược.

• Hãy sử dụng khi được bác sĩ chỉ định và thật sự bị nhiễm khuẩn
• Lựa chọn loại thuốc phù hợp, đúng bệnh
• Với phụ nữ mang thai, người cao tuổi, người có vấn đề về gan, thận cũng nên cân nhắc sử dụng thuốc
• Sử dụng đúng liều lượng
• Nếu người bệnh kết hợp nhiều loại kháng sinh khác nhau, hãy tham khảo ý kiến chuyên gia thật kỹ càng.

Những điều cần lưu ý khi sử dụng thuốc kháng sinh 

• Chỉ nên sử dụng thuốc kháng sinh khi có sự đồng ý của bác sĩ, chuyên gia sức khỏe
• Cần tuân thủ đúng về liều lượng và cách sử dụng
• Tùy vào cơ địa và mỗi người có một mức độ kháng sinh khác nhau nên dùng chung có thể không mang lại kết quả như mong muốn
• Hãy đến ngay trung tâm y tế để được tư vấn kỹ hơn nếu người bệnh gặp triệu chứng bất thường.

Lạm dụng thuốc kháng sinh gây tác hại gì?

Việc sử dụng không đủ liều lượng có thể không mang lại hiệu quả tối ưu cho người bệnh, Tuy nhiên, trong trường hợp lạm dụng quá nhiều cũng có thể mang lại những tác dụng phụ tương tự. Nhiều trường hợp gây ra hiện tượng loạn khuẩn, tiêu diệt luôn những vi khuẩn có hại, giảm khả năng miễn dịch và chất dinh dưỡng bên trong cơ thể.

Với người lớn tuổi, sử dụng sai cách, sai nguyên tắc có thể gây nên những biến chứng như sốc phản vệ, có khả năng tử vong nếu không cấp cứu kịp thời. Trẻ nhỏ khi dùng không đúng cách cũng khiến bé bị hen suyễn, giảm đề kháng, chậm phát triển,…

Hơn hết, lạm dụng kháng sinh dẫn đến nhiều khó khăn trong điều trị, nhiều người lựa chọn dùng thuốc trước khi đến trung tâm sức khỏe, khi tình trạng không chuyển biến tốt mới bắt đầu tìm đến bác sĩ, điều này làm cản trở quá trình điều trị, làm bệnh trở nên tệ hơn, ảnh hưởng đến sức khỏe.

Thuốc kháng sinh giúp hỗ trợ điều trị nhiều loại bệnh, làm giảm khả năng lây lan và phát triển của vi khuẩn. Tuy nhiên, trong trường hợp sử dụng sai cách, lạm dụng có thể mang lại những tác dụng phụ không mong muốn. Do đó, người bệnh cần phải thực hiện theo hướng dẫn của bác sĩ, chuyên gia trước khi dùng. Để cập nhật thêm những kiến thức y học mới nhất, bạn có thể truy cập vào Tin tức y tế. Ngoài ra, bạn cũng có thể liên hệ đến HOTLINE hoặc đặt lịch khám TẠI ĐÂY được tư vấn và thăm khám tại Hệ thống các Bệnh viện Hoàn Mỹ trên toàn quốc.