Bệnh Alzheimer – kẻ đánh cắp trí nhớ – được mô tả lần đầu bởi bác sĩ tâm thần và thần kinh học người Đức Alois Alzheimer, là một trong những căn nguyên phổ biến gây chứng giảm trí nhớ ở người già (chiếm 60–70% nguyên nhân sa sút trí tuệ). Bệnh đặc trưng bởi sự mất dần các nơron thần kinh và synap trong vỏ não và một số vùng dưới vỏ.

Nguồn: Internet

Nguyên nhân gây bệnh Alzheimer

Hai đặc trưng sinh lý của bệnh Alzheimer là:

• Tích tụ beta-amyloid ngoại bào (trong mảng lão hóa)
• Đám rối tơ thần kinh trong tế bào (các sợi xoắn kép)

Kết quả là làm suy giảm chức năng của các tế bào thần kinh và gây chết tế bào theo chương trình. Theo nghiên cứu dọc của bệnh nhân khỏe mạnh tiến triển thành Alzheimer cho thấy sự thoái hoá thần kinh này được ước tính bắt đầu từ 20 – 30 năm trước khi bất kỳ có biểu hiện lâm sàng nào của bệnh trở nên rõ ràng.

Trong một số trường hợp, bệnh nhân Alzheimer có tính chất gia đình di truyền trên gen trội. Trong gia đình bênh nhân Alzheimer thấy có nhiều trường hợp mắc hội chứng Down.

Các biểu hiệu và dấu hiệu nhận biết

Bệnh nhân Alzheimer có triệu chứng cơ năng và thực thể của sa sút trí tuệ. Do bệnh Alzheimer diễn biến từ từ nặng dần qua nhiều năm và thường ở người cao tuổi nên việc chẩn đoán sớm rất khó khăn thậm chí dễ bị bỏ qua.

Nguồn: Internet

Giai đoạn tiền lâm sàng

• Bắt đầu 10-20 năm trước khi các dấu hiệu lâm sàng xuất hiện, do vậy bệnh nhân thường không được chẩn đoạn ở giai đoạn này
• Dấu hiệu đầu tiên là giảm trí nhớ, là đặc trưng chính của suy giảm nhận thức nhẹ. Kết quả hoàn toàn bình thường khi khám lâm sàng cũng như trắc nghiệm trí nhớ
• Không có bất thường gì trong tư duy cũng như hoạt động hàng ngày

Giai đoạn nhẹ

• Giảm trí nhớ là triệu chứng đầu tiên
• Rối loạn ngôn ngữ: Nói quanh co, khó tìm từ
• Rối loạn tri giác: Nhầm lẫn vị trí quen thuộc (dễ lạc đường)
• Rối loạn hành vi: Không chú ý đến trang phục, mất nhiều thời gian hơn để hoàn thành các công việc hàng ngày

Giai đoạn vừa

(Phần lớn người bệnh được phát hiện ở giai đoạn này)

Nguồn: Internet

• Suy giảm trí nhớ nặng hơn: Quên cả hiện tại và quá khứ
• Rối loạn ngôn ngữ: Ngôn ngữ mất tính lưu loát, nói sai ngữ pháp
• Rối loạn tri giác: Lạc cả trong môi trường quen thuộc
• Rối loạn hành vi: Làm sai các công việc hàng ngày như mua sắm. nấu ăn, mặc quần áo,…
• Các triệu chứng loạn thần và hành vi của bệnh nhân sa sút trí tuệ

Giai đoạn nặng

(sống phụ thuộc hàn toàn vào người khác)

• Trí nhớ: Mất trí nhớ nặng
• Ngôn ngữ: Mất ngôn ngữ, không giao tiếp được
• Rối loạn tri giác: Không nhận ra người thân và môi trường
• Rối loạn hành vi: Phụ thuộc hoàn toàn vào người chăm sóc
• Các triệu chứng là biến chứng của sa sút trí tuệ
• Triệu chứng loạn thần: kích động, trầm cảm, vô cảm, rối loạn hành vi ban đêm

Các biến chứng của bệnh Alzheimer

• Suy dinh dưỡng, suy kiệt, Mất nước (chán ăn, giảm thèm ăn)
• Chấn thương: ngã (teo cơ, đi lang thang về đêm)
• Loét do nằm, co rút biến dạng khớp
• Biến chứng nhiễm khuẩn: viêm phổi (rối loạn nuốt, do nằm) nhiễm khuẩn tiết niệu
• Tử vong: nguyên nhân hay gặp nhất là viêm phổi

Cách phòng ngừa

Nguồn: Internet

• Những đối tượng lao động trí óc có tỷ lệ mắc Alzheimer thấp hơn nhóm khác. Tiếp tục thực hiện các hoạt động trí tuệ khó (ví dụ: học các kỹ năng mới, giải các câu đố ô chữ…..) khi đến tuổi già.
• Nghỉ ngơi, sinh hoạt hợp lý từ khi còn trẻ
• Tâm lý: tránh lo lắng căng thẳng stress sút trí tuệ
• Tích cực tham gia các hoạt động xã hội, hoạt động thể lực hợp lý
• Hạn chế sử dụng chất gây nghiện, chất béo,… vì những nguyên nhân này góp phần thúc đẩy sa sút trí tuệ tiến triển nhanh hơn

Các biện pháp điều trị bệnh Alzheimer

• Bệnh alzheimer là bệnh tiến triển nặng dần và không có thuốc điều trị khỏi bệnh, mục tiêu điều trị là làm chậm quá trình tiến triển bệnh và cải thiện chất lượng cuộc sống
• Kết hợp với các chế độ chăm sóc và chế độ ăn uống, sinh hoạt
• Sử dụng các thuốc làm chậm tiến triển của bệnh và kết hợp các thuốc điều trị triệu chứng kèm theo chỉ định của bác sĩ