Nhồi máu cơ tim và nhồi máu não (đột quỵ não) là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu, thường xảy ra đột ngột và không có dấu hiệu báo trước. Chỉ trong vài phút, người bệnh có thể rơi vào hôn mê, liệt vĩnh viễn hoặc tử vong nếu không cấp cứu kịp thời.

Không còn là căn bệnh của những người lớn tuổi, đột quỵ ngày càng trẻ hóa và là mối đe dọa cho cả một thế hệ trẻ tương lai. Tại Việt Nam, tỷ lệ người trẻ bị đột quỵ tăng trung bình 2% mỗi năm, trong đó, ở nam giới nguy cơ cao gấp 4 lần ở nữ giới. Theo báo cáo của Tổ chức Đột quỵ Mỹ, khoảng 15% số ca đột quỵ xảy ra ở người trong độ tuổi 18 – 45, điều trước đây được cho là hiếm gặp.

Nhồi máu cơ tim là gì?

Là tình trạng tắc nghẽn hoàn toàn mạch vành, khiến một phần tim không được nuôi dưỡng, dẫn đến hoại tử cơ tim. Bệnh có thể xảy ra đột ngột, ngay cả ở người trẻ và khỏe.

Dấu hiệu cảnh báo

• Đau thắt ngực kéo dài (trên 15 phút), lan ra vai, hàm, cánh tay trái
• Khó thở, vã mồ hôi, buồn nôn
• Hồi hộp, cảm giác sắp ngất

Nhồi máu não (Đột quỵ não) là gì?

Xảy ra khi mạch máu não bị tắc hoặc vỡ, gây Thiếu máu lên não. Cứ mỗi phút trôi qua, hàng triệu tế bào não có thể chết.

Dấu hiệu cảnh báo

• Méo miệng, yếu liệt tay chân một bên
• Nói khó, nói ngọng đột ngột
• Nhức đầu dữ dội, mất thăng bằng

Quy tắc FAST giúp nhận biết đột quỵ

• F (Face): Khuôn mặt – Khuôn mặt của người bệnh có thể bị xệ, miệng méo, cười không đều.
• A (Arms): Cánh tay – Người bệnh không thể nâng đều hai tay hoặc giữ tay ở tư thế giơ lên do yếu, tê liệt một bên.
• S (Speech): Lời nói – Người bệnh nói ngọng, nói khó, không rõ ràng hoặc không hiểu lời người khác.
• T (Time): Thời gian – Phát hiện bất kỳ dấu hiệu nào, gọi cấp cứu 115 ngay lập tức.

Những ai có nguy cơ nhồi máu cơ tim và nhồi máu não

Dù nguyên nhân có thể bắt nguồn từ nhiều yếu tố sinh lý bệnh, nhưng một số đối tượng nhất định có nguy cơ cao hơn và cần được tầm soát sớm, gồm:

• Người trên 40 tuổi, đặc biệt là nam giới, do nguy cơ tim mạch tăng dần theo tuổi tác và nội tiết tố.
• Người có tiền sử bệnh lý nền như tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn lipid máu, hoặc từng bị cơn Thiếu máu não thoáng qua.
• Người có lối sống không lành mạnh: hút thuốc lá, uống nhiều rượu bia, ăn mặn, ít vận động, thường xuyên căng thẳng hoặc mất ngủ.
• Người có chỉ số cơ thể (BMI) cao, thừa cân, béo phì.
• Người có yếu tố di truyền: Gia đình từng có người mắc bệnh tim mạch sớm hoặc đột quỵ.

Việc nhận diện mình thuộc nhóm nguy cơ không đồng nghĩa với chắc chắn mắc bệnh, nhưng chính là cơ hội để chủ động kiểm tra sức khỏe, từ đó phòng ngừa hiệu quả những biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra bất ngờ.

Nguyên nhân gây nhồi máu cơ tim và nhồi máu não

Nhồi máu cơ tim và nhồi máu não chủ yếu bắt nguồn từ quá trình Xơ vữa động mạch khi các mảng bám tích tụ làm hẹp hoặc tắc nghẽn mạch máu.

Một trong những nguyên nhân phổ biến nhất là tăng huyết áp kéo dài, khiến thành mạch bị tổn thương và dễ vỡ. Bên cạnh đó, đái tháo đường cũng làm tăng tốc độ xơ vữa, trong khi rối loạn mỡ máu, đặc biệt là tăng LDL-C, góp phần hình thành mảng bám nguy hiểm.

Không chỉ vậy, hút thuốc lá, uống rượu bia thường xuyên, căng thẳng mãn tính và thiếu ngủ đều làm tăng nguy cơ rối loạn mạch máu và đông máu. Thêm vào đó, lối sống ít vận động, béo phì và tiền sử gia đình mắc bệnh tim mạch sớm cũng là các yếu tố không thể xem nhẹ.

Phòng ngừa chủ động – Giảm thiểu rủi ro

Việc tầm soát định kỳ sức khỏe tim mạch, não bộ ngay cả khi bạn vẫn khỏe mạnh là bước đầu tiên quan trọng để phòng ngừa nhồi máu cơ tim và nhồi máu não.

Các chỉ số như huyết áp, đường huyết, mỡ máu, điện tim, siêu âm tim và đánh giá nguy cơ đột quỵ sẽ giúp bạn có thể phát hiện sớm yếu tố nguy cơ và điều chỉnh lối sống phù hợp: bao gồm chế độ ăn lành mạnh, bỏ thuốc lá, hạn chế rượu bia, duy trì tập thể dục mỗi ngày, ngủ đủ giấc và kiểm soát stress hiệu quả.

Đừng đợi đến khi cơn đau ngực ập đến hay cánh tay không còn cử động được, hãy chủ động kiểm tra sức khỏe tim mạch, não bộ định kỳ tại Trung tâm Y khoa Hoàn Mỹ Gold PXL để phòng ngừa sớm những biến cố nguy hiểm.

Để đặt lịch khám hoặc hỗ trợ tư vấn, Quý khách vui lòng liên hệ hotline 0901 840 678 hoặc đăng ký tại link.

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi ThS.BS.CKII. Đinh Thị Xuân Mai, khoa Nội tổng quát, Nội tiết, Trung Tâm Y Khoa Hoàn Mỹ Gold PXL.

Tài liệu tham khảo:

• Cdc.gov: Stroke Facts, bài đăng ngày 24 tháng 10 năm 2024