Chụp X-quang là một phương pháp chẩn đoán hình ảnh phổ biến và quan trọng trong lĩnh vực y học. Quy trình chụp X-quang không chỉ đơn giản mà còn đầy tính quan trọng trong việc xác định các vấn đề y khoa. Để hiểu rõ hơn về phương pháp này, hãy tham khảo bài viết sau cùng Hoàn Mỹ. 

>>> Xem thêm: 

• Giãn tĩnh mạch: Nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị
• Thay khớp gối và những lưu ý quan trọng khi thực hiện
• Thoái hóa đốt sống cổ: Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và điều trị

Chụp X quang là gì?

Chụp X quang là một phương pháp chẩn đoán hình ảnh y tế được sử dụng để tạo ra các hình ảnh bên trong cơ thể bằng cách sử dụng tia X. Trong quá trình chụp X quang, tia X được điều chỉnh để đi qua cơ thể tạo ra các hình ảnh chi tiết về hệ cơ xương và một số mô trong cơ thể. Từ đó sẽ giúp cho việc chẩn đoán các bệnh lý liên quan đến xương khớp, tim mạch và hệ hô hấp.

>>> Xem thêm: Thoái hóa cột sống: Nguyên nhân, chẩn đoán và cách điều trị

Nguyên lý chụp X quang

Bên trong máy chụp X quang sẽ có một ống phát ra chùm tia X có bức xạ cao. Những tia này đi qua các mô của cơ thể và được các mô hấp thụ với từng mức độ khác nhau. Với những mô như xương sẽ chặn tia X lại, còn những mô mềm như cơ, mỡ sẽ chặn ít hơn. 

Đối với những mô chặn bức xạ cao sẽ cho ra hình ảnh trắng trên nền phim đen, còn các mô mềm sẽ cho ra hình ảnh màu xám. Khối u dày đặc hơn mô xung quanh, sẽ cho ra màu xám nhạt hơn. Riêng các cơ quan như phổi sẽ cho ra màu đen.

Chỉ định và chống chỉ định chụp X quang

Bác sĩ sẽ tư vấn người bệnh chụp X quang nhằm kiểm tra và theo dõi quá trình tiến triển của bệnh, từ đó phương pháp điều trị hợp lý. 

Trường hợp  được chỉ định chụp X quang

Bác sĩ sẽ chỉ định chụp X quang đối với những trường hợp mắc bệnh hoặc nghi ngờ có nguy cơ mắc các bệnh lý như:

• Bệnh tim mạch, tắc nghẽn mạch máu.
• Bệnh hô hấp.
• Các vấn đề về tiêu hóa.
• U vú.
• Các bệnh về xương khớp: Ung thư xương, gãy xương, loãng xương, viêm khớp,..
• Các bệnh răng miệng: Sâu răng, răng mọc lệch, viêm nướu,…
• Mắc xương, dị vật, nuốt các vật nhỏ,…

Trường hợp chống chỉ định chụp X quang

• Phụ nữ mang thai và cho con bú, đặc biệt là trong ba tháng đầu thai kỳ.
• Những người bị bệnh và đang trong giai đoạn nghiêm trọng.
• Bị chảy máu hoặc tràn khí màng phổi.
• Mắc các bệnh như bệnh tiểu đường, suy gan, tuyến giáp hoặc có mẫn cảm với chất có iốt.

Những bộ phận chụp X quang

Một số bộ phận có thể áp dụng chụp X quang để hỗ trợ chẩn đoán bệnh lý, bao gồm:

Xương và răng

• X quang giúp hiển thị rõ ràng tình trạng gãy xương và nhiễm trùng ở xương/răng.
• Chụp X quang có thể giúp chẩn đoán dễ dàng các vấn đề về viêm khớp hoặc những tổn thương khớp.
• X-quang có thể đo mật độ xương cũng như cho kết quả hình ảnh Ung thư xương.
• Máy X quang cũng có thể giúp nha sĩ kiểm tra được các lỗ sâu răng.

>>> Xem thêm: Viêm quanh khớp vai là bệnh gì? Nguyên nhân và cách điều trị bệnh

Ngực

• X quang hỗ trợ chẩn đoán các bệnh về lao phổi, viêm phổi hoặc Ung thư phổi. 
• Khi muốn kiểm tra mô vú, để phát hiện ung thư, bác sĩ cũng có thể chỉ định người bệnh chụp X quang. 
• Triệu chứng Suy tim sung huyết, tắc nghẽn mạch máu cũng có thể hiển thị trên phim X quang.

Bụng

• Vấn đề về đường tiêu hóa có thể được xác định thông qua việc sử dụng Bari, một chất cản quang, làm rõ hình ảnh trên phim X-quang và phát hiện sớm các vấn đề trong hệ tiêu hóa.
• Nếu trẻ nhỏ không may nuốt phải một dị vật nào đó, phim chụp X-quang sẽ chỉ ra vị trí của dị vật để tiến hành các biện pháp cần thiết.

Quy trình thực hiện chụp X-quang

Quy trình thực hiện chụp X quang bao gồm những bước sau:

Trước khi chụp

Quy trình chụp X-quang đơn giản, chỉ cần mặc áo rộng của bệnh viện và loại bỏ đồ trang sức và vật dụng kim loại khỏi cơ thể. Nếu bệnh nhân có thiết bị y tế kim loại trong cơ thể từ các cuộc phẫu thuật trước, hãy thông báo cho bác sĩ để họ có thể đưa ra hướng dẫn phù hợp. 

Trong một số trường hợp, có thể cần sử dụng thuốc cản quang như iốt hoặc bari để cải thiện chất lượng hình ảnh. Bác sĩ sẽ hướng dẫn cách sử dụng thuốc này, bao gồm qua đường uống, đường tiêm hoặc đường xổ. 

Nếu chụp X-quang để kiểm tra đường tiêu hóa, người bệnh có thể được yêu cầu nhịn ăn trong khoảng thời gian nhất định trước khi chụp để đảm bảo kết quả chính xác.

Trong khi chụp

Kỹ thuật viên X-quang sẽ hướng dẫn cách đặt vị trí để tạo ra hình ảnh chính xác. Người bệnh có thể được yêu cầu nằm, ngồi hoặc đứng ở các tư thế khác nhau trong quá trình kiểm tra. 

Trong mọi tư thế, việc giữ cơ thể bất động là quan trọng để đảm bảo hình ảnh X-quang rõ ràng.

Sau khi chụp

Sau khi thu thập hình ảnh X-quang, người bệnh có thể thay quần áo. Tùy theo tình trạng sức khỏe, bác sĩ sẽ hướng dẫn người bệnh nghỉ ngơi trong khi đợi kết quả.

Khi nhận được bản chụp X-quang, bác sĩ sẽ xem xét và chỉ định các xét nghiệm hình ảnh bổ sung nếu cần thiết, như chụp CT, MRI, xét nghiệm máu hoặc các chẩn đoán lâm sàng khác. 

>>> Xem thêm: Thoát vị đĩa đệm là gì? Nguyên nhân, triệu chứng & cách điều trị

Hạn chế của chụp X quang đối với sức khỏe

• Tiếp xúc với bức xạ tia X nhiều có thể tăng nguy cơ ung thư, đặc biệt là ở trẻ em. Việc chụp X-quang cần được chỉ định bởi bác sĩ và thực hiện ở các cơ sở y tế có thiết bị hiện đại để giảm nguy cơ này.
• Phụ nữ mang thai hoặc có khả năng mang thai nên tránh chụp X-quang và thảo luận với bác sĩ về các phương pháp chẩn đoán hình ảnh thay thế.
• Trẻ em sẽ được đeo tạp dề để bảo vệ cơ thể khỏi tia X. Trẻ cần được giữ nằm yên, để quá trình thực hiện nhanh chóng, tránh tình trạng chụp lại nhiều lần, càng ít tiếp xúc với tia X càng tốt cho trẻ. 
• Một số người có thể phản ứng với chất cản quang, gây ra các triệu chứng như đau, sưng, hoặc buồn nôn. Nếu gặp phải các triệu chứng này, nên thảo luận với bác sĩ để nhận được sự hỗ trợ cần thiết.

Một số câu hỏi thường gặp

Hy vọng, những chia sẻ về chụp X quang trên sẽ giúp bạn giải đáp được thắc mắc và có thêm nhiều thông tin về phương pháp hỗ trợ chẩn đoán bệnh lý này.  Đừng quên truy cập  website  tại đây: Tin tức y tế để cập nhật nhiều tin tức hữu ích hoặc liên hệ HOTLINE và đặt lịch thăm khám TẠI ĐÂY tại hệ thống Bệnh viện Hoàn Mỹ trên toàn quốc nếu bạn muốn tư vấn về sức khỏe.