– Thường có sự lẫn lộn ý nghĩa lâm sàng của lượng HBV-DNA và kháng nguyên bề mặt của HBV (HBsAg). Thực ra, cũng có mối quan hệ nào đó giữa lượng HBV-DNA và HBsAg huyết thanh và ở bệnh nhân viêm gan B dương tính về HBeAg, mối quan hệ này biểu hiện rõ rệt hơn là ở bệnh nhân viêm gan B âm tính về HBeAg.

– Về mặt virút học, HBV-DNA cho biết số lượng hạt virút (hay còn gọi là hạt Dane), còn HBsAg cho biết số lượng hạt Dane cùng với số lượng hạt virút rỗng.

– Về mặt lâm sàng, HBV-DNA phản ánh sự sao chép của virút. Trong quá trình bệnh sử viêm gan B mạn, lượng HBV-DNA thay đổi theo thực trạng thanh thải miễn dịch. Trong lúc đó, HBsAg phản ánh lượng virút trong tế bào gan hoặc số lượng tế bào gan bị nhiễm virút. Lượng HBsAg huyết thanh hiếm khi thay đổi nhanh chóng, ngay cả trong giai đoạn chuyển đổi huyết thanh về HBeAg.

– Nói chung, lượng HBsAg ở bệnh nhân viêm gan B âm tính về HBeAg thường thấp hơn so với bệnh nhân viêm gan B dương tính về HBeAg. Giảm lượng HBsAg thường chứng tỏ sự cải thiện trong kiểm soát miễn dịch, nhất là ở bệnh nhân viêm gan B âm tính về HBeAg. Do sự khác biệt về bản chất của 2 marker huyết thanh này, chúng được sử dụng khác nhau trên lâm sàng. HBV-DNA được sử dụng tốt nhất trong việc theo dõi sự sao chép của virút trong thời gian điều trị bằng các chất tương tự nucleos(t)ide. Sự ức chế HBV-DNA trong quá trình điều trị có thể được sử dụng để hướng dẫn chiến lược điều trị theo phương hướng đã đề ra, giảm thiểu vấn đề kháng thuốc.

– Theo dõi HBV-DNA cũng có thể phát hiện kháng thuốc để sớm điều chỉnh trị liệu cho thích hợp. Mặt khác, hầu hết các báo cáo về sử dụng HBsAg đều nhằm vào việc tiên lượng hiệu quả điều trị với Peginterferon. Có thể dùng HBsAg để có chế độ điều trị với Peginterferon riêng cho từng bệnh nhân. Mới đây đã có một vài báo cáo về việc dùng lượng HBsAg để tiên lượng đáp ứng điều trị với các chất tương tự nucleos(t)ide và có thể góp phần vào việc xác định thời điểm ngưng điều trị trong tương lai.

BS. NGUYỄN ĐÌNH ÁI – PK Hoàn Mỹ Huế