Tầm quan trọng đo âm ốc tai sàng lọc sau sinh

Contents

Đo âm ốc tai là gì?

Đo âm ốc tai (OAE – Otoacoustic Emissions) là một thử nghiệm đơn giản đơn giản và không xâm lấn, được thực hiện bằng cách đặt một đầu dò nhỏ vào ống tai của bé; thiết bị sẽ phát ra âm thanh nhẹ và ghi lại phản ứng từ ốc tai (tai trong). Nếu ốc tai hoạt động bình thường, nó sẽ tạo ra âm phản hồi – được gọi là “otoacoustic emissions”.

Độ chính xác của nghiệm pháp đo âm ốc tai

Kết quả đo âm ốc tai bao gồm: đạt (bình thường) và nghi ngờ. (PAS/ REFER)
Phương pháp đo âm ốc tai có độ chính xác tương đối cao, dao động khoảng 80% – 85%
Tuy nhiên, theo thống kê, tỉ lệ điếc sau ốc tai ở trẻ sơ sinh chỉ gặp khoảng 15% – 20% nên đo âm ốc tai vẫn là nghiệm pháp hàng đầu dùng để sàng lọc khiếm thính ở trẻ sơ sinh.

Năm 2021, Trần Cẩm Duyên đã đánh giá tình trạng giảm thính lực ở trẻ sơ sinh bằng đo âm ốc tai sàng lọc (OAE) tại Bệnh viện Đa khoa vùng Tây Nguyên. Nghiên cứu được tiến hành trên 620 trẻ, nếu kết quả đo âm ốc tai nghi ngờ sẽ được đo điện thính thân não (ABR) nhằm xác định tỷ lệ và đặc điểm nghe kém.

Kết quả nghiên cứu có 3,5% trẻ nghe kém, tỷ lệ nghe kém ở trẻ em nam và nữ lần lượt là 13,6% và 9,1%. Nghe kém cả hai tai nghe kém thường gặp nhất chiếm 77,3%. Nghe kém ở trẻ sơ sinh có liên quan đến yếu tố trẻ là người dân tộc, trẻ đẻ non, nhẹ cân, suy hô hấp trong lúc sinh. Mẹ của trẻ tiếp xúc thuốc trừ sâu, chấn thương, sử dụng kháng sinh đều có nguy cơ cho trẻ giảm thính lực khi sinh ra. Các yếu tố này đều có ý nghĩa thống kê với p<0,05.

Ưu điểm của nghiệm pháp đo OAE là gì?

Thiết bị nhỏ gọn
Cách tiến hành đơn giản, nhanh
Phát hiện sớm khiếm thính ở trẻ sơ sinh
Không gây đau đớn cho trẻ
Kết quả nhanh và độ chính xác cao
Ít tốn kém

Đo OAE được thực hiện như thế nào?

Thời điểm đo OAE

Được thực hiện vào thời điểm gần ngày ra viện, không nên sớm trước 12h, thường là từ 24h – 72h sau sinh.
Thực hiện sau khi trẻ đã được bú no để trẻ ngủ yên khi thực hiện đo.

Tầm quan trọng của tầm soát khiếm thính trên tất cả trẻ sơ sinh là gì?

Khiếm thính sơ sinh thường gặp với tỷ lệ từ 3-4 trên 1000 trẻ sơ sinh đến cao nhất là 1-2 trên 1000 trẻ
Những trẻ có nguy cơ cao bị khiếm thính bao gồm:
- Trẻ sinh ra bởi mẹ bị nhiễm Rubella hoặc Herpes Simplex Virus trong thời kì thai nghén
- Trẻ sinh non, thiếu cân
- Bị chấn thương lúc sinh
- Mẹ sử dụng thuốc và thức uống có cồn trong thời gian mang thai
- Mẹ bị đái tháo đường, tiền sản giật
- Trẻ bị ngạt khi sinh
- Yếu tố di truyền
Nếu trẻ được phát hiện khiếm thính muộn (sau 2-3 tuổi) thì trẻ phải gánh chịu những khuyết tật vĩnh tiễn, khó có thể sửa chữa được khả năng phát âm, phát triển ngôn ngữ và nhận thức.
Do đó khuyến nghị phải tầm soát khiếm thính cho tất cả trẻ em trước khi trẻ được 6 tháng tuổi để can thiệp kịp thời giúp trẻ phát triển những kỹ năng cần thiết, hòa nhập cộng đồng.

Người nhà cần lưu ý điều gì khi kết quả đo OAE của trẻ bất thường?

Trẻ sẽ phải đo lại thính lực sau 24 giờ.
Nếu kết quả thính lực đo lại sau 24 giờ vẫn bất thường, cần đo lại sau 1 tháng.
Việc đo thính lực cho trẻ sơ sinh mang tính tầm soát, độ chính xác khoảng 80% – 85%. Vì vậy khi trẻ có kết quả thính lực bất thường người nhà không nên quá lo lắng và cần kiên trì theo dõi các phản xạ của trẻ tại nhà để biết thính lực của trẻ có bình thường hay không.
Cách theo dõi phản xạ thính lực của trẻ tại nhà:
- Trẻ đang ngủ giật mình tỉnh dậy khi nghe thấy tiếng động (giai đoạn sớm phát hiện thính lực bình thường của trẻ).
- Hóng chuyện: khi người nhà đối diện mặt trẻ nói chuyện với trẻ, mắt trẻ sẽ nhìn người đối diện và miệng trẻ sẽ chuyển động mấp máy và đối thoại với người đối diện (giai đoạn trẻ trên 1.5 tháng tuổi)
Khi đang chơi trẻ giật mình quay đầu về hướng phát ra tiếng động, hoặc trẻ sẽ quay đầu lại phía người gọi tên trẻ (giai đoạn tuổi của trẻ trên 2.5 tháng tuổi)

Người nhà cần lưu ý điều gì khi kết quả đo sau 1 tháng có bất thường?

Người nhà cần đưa bé tới kiểm tra thính lực chuyên sâu cho trẻ tại các trung tâm thính lực
Khi tìm ra nguyên nhân dẫn tới thính lực trẻ bất thường cần điều trị và can thiệp sớm để trẻ phát triển bình thường về tâm sinh lý

Tài liệu tham khảo

WHO (2010), “Newborn and infant hearing screening: current issues and guiding principles for action”

Hội thính học Việt Nam (2024), “Sàng lọc thính lực cho trẻ sơ sinh bằng nghiệm pháp đo âm ốc tai (OAE)”

Trần Cẩm Duyên, Nguyễn Thị Hương Lan, Lê Quỳnh Oanh (2022), “Đánh giá tình trạng giảm thính lực ở trẻ sơ sinh bằng đo âm ốc tai sàng lọc (OAE) tại Bệnh viện Đa khoa vùng Tây Nguyên năm 2021”, Tạp chí khoa học Tây Nguyên, 52(16), tr.57-62.