Các vị trí dễ tắt bao gồm 1/3 trên thực quản, góc tâm vi, môn vị, tá tràng và valve hồi manh tràng.
Tỉ lệ mắc phải ngoại vật xảy ra cao trong 3 nhóm người: trẻ em, người có rối loạn tâm thần hoặc tù nhân và người thiếu răng.
Để chẩn đoán dị vật trong cơ thể, Xquang là cách đơn giản giúp tìm ra các dị vật cản quang. Với các vật không cản quang sẽ rất khó phát hiện đôi khi ngay cả với CT scan.
Hóc xương là trường hợp thường gặp nhất và cũng thường được chữa theo cách dân gian là nuốt cơm nguội. Cách này có thể khỏi bệnh nhưng cũng có thể làm xương đâm sâu vào vùng hầu họng hoặc thực quản làm thủng thực quản hoặc áp xe trung thất tiên lượng rất nặng nề. Một số trường hợp bệnh nhân nuốt cơm không hiệu quả thì chuyển sang nuốt các loại thức ăn có kích thước lớn nhằm đẩy mảnh xương xuống nhưng vô tình chúng có thể là nguyên nhân gây ra tắc ruột. Những mảnh xương nhọn hoặc tăm nhọn… do bệnh nhân vô tình hoặc cố ý nuốt vào có thể đâm thủng bất kỳ đoạn nào trong ống tiêu hóa khi nó di chuyển theo nhu động ruột.
Chúng tôi nhiều lần mổ viêm phúc mạc hoặc áp xe trong ổ bụng mà nguyên nhân không đoán trước được đó lại là những mảnh xương nhỏ hoặc một cây tăm nhọn làm thủng ruột như vừa nói trên.
Một dạng tai biến khác cũng hay gặp trong ăn uống là tắc ruột do thức ăn hoặc dị vật. Đó có thể là một loại hạt trái cây hoặc thức ăn nhiều xơ …mà cơ thể không tiêu hóa được. Thực tế chúng tôi đã gặp một bệnh nhân trẻ ăn thịt rắn, sau vai ngày phải mổ cấp cứu vì tắt ruột do xương kẹt lại tại valve hồi manh tràng. Ba trường hợp khác đều là bệnh nhân lớn tuổi thiếu răng, một người đã vô tình nuốt một trái táo nhỏ, một người nuốt phải một hạt của trái thanh trà và một người nhai thịt gà không kỹ trong lúc ăn, cả ba đều phải mổ vì tắc ruột.
Trong tuần qua, tại khoa Ngoại – BVĐK HMCL đã thực hiện phẫu thuật trên một bệnh nhân nam sinh năm 1950 cư ngụ ở Phường 5 – Bạc Liêu, vào viện vì đau hố chậu phải 3 ngày với Sốt cao. Xét nghiệm cho thấy bệnh nhân trong tình trạng nhiễm trùng. Chụp MSCT ghi nhận áp xe vùng hố chậu phải nghi do dị vật. Vì thế bệnh nhân được chỉ định mổ phẫu thuật nội soi để chẩn đoán và giải quyết nguyên nhân và kết quả là tìm được mẩu xương cá vùng hố chậu phải trong ổ áp xe. Bệnh nhân nằm điều trị tại khoa Ngoại của BVĐK Hoàn Mỹ Cửu Long 5 ngày (từ ngày 26/06/2013 – 30/06/2013) và xuất viện khỏe mạnh.
Lời khuyên của Bác sĩ đối với những trẻ em, người có rối loạn tâm thần hoặc tù nhân và người thiếu răng….khi chúng ta ăn uống, cần cẩn thận để không bị nuốt phải những dị vật không mong muốn vào miệng và khi nuốt phải những dị vật bất thường cần đến ngay các cơ sở y tế gần nhất để được hướng dẫn và điều trị kịp thời, không được tự ý chữa bằng những “mẹo vặt” của dân giang có thể gây nguy hiểm đến tính mạng của mình.
BS. CKII. Nguyễn Minh Cường
Phó khoa Ngoại A – Bệnh viện Đa khoa Hoàn Mỹ Cửu Long
ThS. BS. Nguyễn Văn Rô
Chuyên Khoa Ngoại Tổng Quát – Bệnh viện Đa khoa Hoàn Mỹ Cửu Long
*Các thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo và tra cứu, vui lòng không tự áp dụng nếu chưa có chỉ định của bác sĩ.