Sỏi tiết niệu là gì?
Sỏi tiết niệu là tình trạng hình thành các tinh thể rắn (sỏi) trong đường tiết niệu, bao gồm thận, niệu quản, bàng quang và niệu đạo. Sỏi hình thành khi các chất như canxi, axit uric, oxalat… trong nước tiểu như lắng đọng lại, không được đào thải ra ngoài hết.
Vị trí của sỏi trong hệ tiết niệu
- Sỏi thận: Nằm ở đài thận hoặc bể thận.
- Sỏi niệu quản: Di chuyển từ thận xuống niệu quản.
- Sỏi bàng quang: Do nước tiểu ứ đọng lâu ngày trong bàng quang.
- Sỏi niệu đạo: Ít gặp, thường gây khó đi tiểu.
Nguyên nhân gây sỏi tiết niệu
- Uống ít nước: Khiến nước tiểu đậm đặc, dễ lắng đọng tinh thể.
- Chế độ ăn uống nhiều đạm, muối, canxi, ít rau xanh.
- Nhiễm trùng đường tiết niệu tái đi tái lại.
- Bất thường trong cấu trúc đường tiết niệu hoặc bệnh lý chuyển hóa.
- Thói quen sinh hoạt: Nhịn tiểu lâu, tiểu không hết
Một số triệu chứng thường gặp
- Đau bụng âm ỉ, đau mỏi vùng thắt lưng: Do thận ứ đọng nước tiểu.
- Đau quặn từng cơn: Cơn dữ dội vùng thắt lưng, kéo dài vài phút đến hàng giờ, khó thuyên giảm nếu không điều trị giảm đau. Cơn đau thường có hướng lan ra phía trước, xuống hố chậu, cơ quan sinh dục ngoài và mặt trong đùi; đôi khi đi kèm bụng trướng, buồn nôn.
- Tiểu buốt, tiểu rắt, có thể có máu trong nước tiểu.
- Tiểu ra sỏi nhỏ hoặc cặn sỏi: Trong trường hợp sỏi nhỏ.
- Sốt, ớn lạnh: Khi có nhiễm trùng kèm theo.
- Buồn nôn, nôn mửa: Nếu cơn đau dữ dội.
- Một số người không có triệu chứng rõ rệt, chỉ phát hiện sỏi khi qua đợt kiểm tra tổng quát, thực hiện siêu âm hoặc chụp X-quang.
Biến chứng nghiêm trọng của sỏi tiết niệu
Sỏi tiết niệu nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm. Mức độ nghiêm trọng phụ thuộc vào thời điểm phát hiện và mức độ tắc nghẽn. Các biến chứng như thận ứ nước, nhiễm khuẩn có thể dẫn đến suy giảm chức năng thận, thậm chí đe dọa tính mạng nếu không được điều trị sớm.
Chẩn đoán sỏi tiết niệu
- Siêu âm bụng: Phát hiện sỏi, đánh giá kích thước và vị trí.
- Xét nghiệm nước tiểu: Tìm máu, tinh thể, dấu hiệu nhiễm trùng.
- Chụp X-quang hoặc CT Scan bụng: Xác định chính xác vị trí và loại sỏi.
Điều trị sỏi tiết niệu
- Uống nhiều nước, dùng thuốc giãn cơ trơn giúp sỏi nhỏ tự thoát ra ngoài.
- Tán sỏi ngoài cơ thể (ESWL): Sử dụng sóng xung kích phá vỡ sỏi.
- Nội soi tán sỏi qua đường tiểu.
- Phẫu thuật lấy sỏi: Áp dụng đối với sỏi lớn, gây biến chứng hoặc không thể thoát ra.
Phòng bệnh sỏi tiết niệu
- Chế độ ăn uống lành mạnh: Hạn chế muối, đạm động vật, thực phẩm giàu oxalat (như cà chua, rau chân vịt, khoai lang…). Nên ăn với lượng vừa phải và kết hợp thực phẩm giàu canxi để giảm hấp thu oxalat.
- Uống đủ nước mỗi ngày (2 – 3 lít).
- Không nhịn tiểu.
- Tăng cường vận động, tránh ngồi lâu một chỗ.
- Khám sức khỏe định kỳ, phát hiện sớm các bất thường đường tiết niệu.
Sỏi tiết niệu có thể tái phát, nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa hiệu quả bằng lối sống lành mạnh. Uống đủ nước mỗi ngày là giải pháp đơn giản nhưng rất quan trọng!
Bài viết được tham vấn chuyên môn bởi ThS.BS.CKII. Đinh Thị Xuân Mai, Bác sĩ Nội tổng quát – Nội tiết tại Trung tâm y khoa Hoàn Mỹ Gold PXL.
Để đặt lịch khám hoặc hỗ trợ tư vấn, Quý khách vui lòng liên hệ hotline 0901 840 678 hoặc đăng ký tại link.