Quai bị có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị ngay. Điều đáng lo ngại là hiện nay chưa có phương pháp điều trị cụ thể cho căn bệnh này. Vậy triệu chứng bệnh quai Bệnh quai bị có lây không? Nguyên nhân, triệu chứng của bệnh là gì, quai bị có lây không và cách phòng ngừa như thế nào? Hoàn Mỹ sẽ giúp bạn tìm được câu trả lời trong bài viết dưới đây.

>>> Xem thêm:

• Bệnh lậu là gì? Triệu chứng, cách điều trị bệnh lậu hiệu quả
• Nhiễm ký sinh trùng – 8 Dấu hiệu nhận biết và cách phòng ngừa
• Giời leo: Nguyên nhân & cách điều trị bệnh triệt để, hiệu quả

Bệnh quai bị là gì? 

Quai bị là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus quai bị (Mumps virus) thuộc chi Rubulavirus, họ Paramyxoviridae gây ra. Vi-rút này thường được truyền từ người bị nhiễm sang người khác qua ho, hắt hơi hoặc tiếp xúc khác với nước bọt. Theo thống kê, đây là căn bệnh toàn cầu. Những khu vực đông dân cư, nơi có khí hậu thường lạnh và những khu vực có mức sống thấp thường có tỷ lệ mắc bệnh quai bị cao hơn.

Ở Việt Nam, quai bị là bệnh phổ biến lây lan khắp cả nước. Bệnh xảy ra thường xuyên vào tất cả các mùa và thường xảy ra ở quần thể nhỏ và vừa. Bệnh có tỷ lệ mắc là 10-40 trên 100.000 dân. Bệnh thường tập trung ở các bang phía Bắc và Tây Nguyên.

Tỷ lệ tử vong do nhiễm quai bị thường rất thấp, không quá 1/10.000 dân số. Tuy nhiên, các biến chứng nghiêm trọng thường xảy ra như viêm não, viêm màng não, viêm nhiều tuyến

Nguyên nhân gây nên bệnh quai bị

Câu hỏi được đặt ra là quai bị có lây không? Bệnh quai bị xảy ra trên toàn thế giới và căn bệnh này chỉ lây lan ở người, bất kì ai cũng có khả năng mắc căn bệnh này bởi virus lây truyền qua bệnh nhân qua việc ho, hắt hơi, hít phải khi giao tiếp, ăn uống, giọt bắn… virus quai bị còn có thể tồn tại trong nước tiểu của người bị nhiễm bệnh trong 2-3 tuần. Vì vậy vẫn còn nghi vấn liệu virus có thể lây truyền qua phân hay nước tiểu hay không. 

Virus quai bị phát triển ở nồng độ cao trong huyết thanh khoảng 12 đến 15 ngày sau khi nhiễm bệnh và lây lan sang các cơ quan khác. Thời gian nhiễm trùng là từ 6 ngày trước khi tuyến mang tai sưng hoàn toàn đến 2 tuần sau khi xuất hiện các triệu chứng bệnh lý.

>>> Xem thêm: Sốt siêu vi: Nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị, phòng ngừa

Quai bị có lây không? Quai bị lây qua đường nào? 

• Quai bị là bệnh có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi nhưng bệnh ảnh hưởng nặng nề nhất đến trẻ em trong độ tuổi từ 6 đến 10, tỷ lệ mắc bệnh của bé gái thấp hơn bé trai. Đỉnh điểm của dịch quai bị là từ mùa đông sang mùa xuân. Vậy quai bị có lây không?
• Việc truyền bệnh từ người nhiễm bệnh sang người khác xảy ra chủ yếu qua đường hô hấp. Những giọt nhỏ trong hơi thở của người bệnh có chứa virus và thoát ra khi nói, ho hoặc hắt hơi.
• Ngay cả những người khỏe mạnh cũng có nguy cơ mắc bệnh nếu hít thở trực tiếp hoặc qua thiết bị bị ô nhiễm có chứa virus. Những giọt nước bọt chứa virus có thể sống sót và gây bệnh bằng cách lơ lửng trong không khí trong thời gian dài, nó có thể lan rộng hơn nếu bị gió thổi bay.

Thời kỳ ủ bệnh có thể từ 16 đến 18 ngày hoặc 12 đến 25 ngày kể từ khi tiếp xúc với nguồn lây. Thời kỳ bệnh lây truyền mạnh nhất trong khoảng thời gian từ 2 ngày trước khi sưng tuyến mang tai cho đến 5 ngày sau khi xuất hiện triệu chứng này. Trong khi đó, Virus có thể được tìm thấy trong tuyến mang tai từ 7 ngày trước và còn tồn tại kéo dài đến ngày thứ 9 kể từ khi sưng tuyến mang tai. 

>>> Xem thêm: Sốt phát ban: Nguyên nhân và cách điều trị hiệu quả

Dấu hiệu quai bị bạn cần biết

Quai bị có lây không là thắc mắc của rất nhiều người. Trước tiên, hãy cùng Hoàn Mỹ tìm hiểu và nắm những dấu hiệu căn bản về bệnh quai bị với nội dung bên dưới nhé.

Triệu chứng quai bị ở người lớn

Triệu chứng 1 đến 3 ngày sau khi sốt: Tuyến nước bọt đau và sưng tấy, có thể sưng tấy một hoặc cả hai bên khiến khuôn mặt người bệnh bị biến dạng và gây khó khăn cho việc nhai nuốt. Triệu chứng đặc trưng của bệnh quai bị bao gồm đau cơ, nhức mỏi toàn thân, mệt mỏi, có thể sưng bìu và đau tinh hoàn.

Triệu chứng quai bị ở trẻ em 

Các triệu chứng điển hình ở trẻ bị quai bị là:

Viêm tuyến nước bọt mang tai

Triệu chứng này thường gặp nhất ở trẻ bị quai bị. Trẻ cảm thấy đau quanh ống tai, sau đó cơn đau lan rộng. Sau một hoặc hai ngày, tuyến mang tai sưng dần lên, kéo dài từ trước tai đến hàm dưới, rãnh dưới hàm biến mất. Vùng sưng quai bị không nóng hoặc đỏ. Trẻ bị quai bị sẽ bị sưng tấy cả hai bên tuyến mang tai, tình trạng này xuất hiện và biến mất trong nhiều giờ đến nhiều ngày.

Viêm tuyến mang tai ở trẻ em đi kèm với các triệu chứng toàn thân như nhức đầu, sốt, mệt mỏi, đau khớp và rối loạn giấc ngủ. Trong một số trường hợp, chứng rối loạn này có triệu chứng hiếm gặp là tuyến nước bọt dưới hàm phì đại, có thể gây sưng tấy phía trước xương ức và khó thở, nói và nuốt.

Sau khoảng 1 tuần sưng tấy, tình trạng sưng tấy của tuyến mang tai sẽ giảm dần, nhỏ đi và bớt đau hơn, các triệu chứng khác cũng giảm dần.

Viêm tinh hoàn

Thanh thiếu niên bị quai bị dễ bị viêm tinh hoàn hơn. Các triệu chứng thường xuất hiện từ 1 đến 2 tuần sau khi tuyến mang tai của trẻ sưng lên. Triệu chứng này có thể xảy ra đơn lẻ nhưng cũng có thể kèm theo dấu hiệu Sốt cao, đôi khi ớn lạnh, nhức đầu và nôn mửa.

Lúc đầu, người bệnh cảm thấy đau ở tinh hoàn, sau đó tinh hoàn sưng lên 3-4 lần, bìu đỏ và đau, đôi khi mào tinh hoàn sưng lên. Bệnh nhân thường bị sưng đau chỉ ở một tinh hoàn, hiếm khi cả hai.

Bệnh tiến triển khoảng 4-5 ngày, bệnh nhân không Sốt nhưng tinh hoàn sưng tấy lâu ngày và không chảy mủ. Tình trạng sưng tinh hoàn sẽ hết sau khoảng 2 tuần nhưng phải mất khoảng 2 tháng mới xác định được có biến chứng teo tinh hoàn hay không.

Viêm màng não

Virus quai bị gây viêm não trong khoảng 1-10% trường hợp quai bị. Triệu chứng này xảy ra từ 3 đến 10 ngày một mình hoặc kết hợp với viêm tuyến mang tai. Người bị viêm màng não quai bị bị Sốt cao, nhức đầu, lú lẫn, nôn mửa, co giật và cứng cổ.

Viêm tụy cấp

Viêm tụy cấp xảy ra ở khoảng 3-7% bệnh nhân quai bị, phổ biến hơn ở người lớn và là dạng tiềm ẩn thường chỉ được phát hiện bằng xét nghiệm. Viêm tụy cấp xảy ra 2 tuần (ngày 4-10) sau khi tình trạng viêm tuyến mang tai giảm bớt. Một số triệu chứng của viêm tụy cấp có thể xuất hiện như đau bụng trên, nôn mửa, đầy hơi, đi ngoài phân lỏng, chán ăn…

Ngoài những triệu chứng điển hình nêu trên, trẻ mắc bệnh quai bị có thể gặp những triệu chứng hiếm gặp như viêm cơ tim, viêm đa khớp, tuyến lệ, viêm tuyến giáp bán cấp, viêm màng bồ đào, viêm phổi kẽ.

>>> Xem thêm: Sốt xuất huyết: Triệu chứng và cách điều trị tại nhà

Cách phòng ngừa bệnh quai bị

Cách phòng bệnh quai bị hiệu quả nhất là tiêm phòng. Vắc-xin quai bị có thể được tiêm sớm nhất là khi trẻ được 12 tháng tuổi và mang lại khả năng miễn dịch lâu dài, hoặc thậm chí suốt đời, chống lại bệnh quai bị. Những người đã tiếp xúc với người chưa được tiêm vắc xin phòng bệnh quai bị nên tiêm vắc xin phòng bệnh quai bị ngay lập tức để bảo vệ bản thân khỏi bị nhiễm trùng.

Vắc-xin quai bị nên được tiêm trong vòng 72 giờ sau khi tiếp xúc với người bị nhiễm bệnh. Người bị quai bị nên đeo khẩu trang khi tiếp xúc với người khác để tránh lây nhiễm cho người khác. Trẻ em dưới 1 tuổi không thể chủng ngừa bệnh quai bị và phải tiêm liều tăng cường khi được 4 tuổi. Trẻ em có thể được tiêm phòng từ 9 tháng tuổi nếu sống trong môi trường có dịch bệnh. Tuy nhiên, không phải tất cả các loại vắc xin đều ngăn ngừa được bệnh tật. Trên thực tế, tiêm chủng chỉ phòng ngừa được khoảng 80% bệnh tật, vì vậy, cần có ý thức phòng bệnh ngay cả sau khi tiêm phòng.

>>> Xem thêm: Bị thủy đậu kiêng gì để nhanh khỏi, tránh bị sẹo?

Một số cách chữa bệnh quai bị

Chưa có thuốc nào trị được bệnh quai bị, mục đích chính của thuốc là điều trị các tình trạng liên quan đến chăm sóc bệnh nhân và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm của bệnh: 

• Trước hết, nếu người bệnh có dấu hiệu đau, sưng tấy vùng tuyến mang tai thì nên đến ngay cơ sở y tế để được bác sĩ khám và chẩn đoán. Một số bệnh gây viêm tuyến nước bọt không nhất thiết phải do vi rút quai bị gây ra mà do các vi khuẩn và virus khác gây ra.
• Người bệnh có thể dùng đến thuốc giảm đau, hạ Sốt nếu có triệu chứng sốt, đau vùng tuyến mang tai.
• Người bệnh nên uống nhiều nước để bổ sung cân bằng nước và điện giải. Để bổ sung nhanh hơn, bạn có thể uống oresol.
• Bạn có thể chườm mát để giảm bớt sưng đau ở tuyến nước bọt.
• Không ăn đồ ăn quá cứng, cay, chua. Nó phải ở dạng lỏng, mềm, dễ ăn và dễ nuốt như cháo hoặc súp.
• Thuốc kháng sinh không nên sử dụng tùy tiện mà chỉ nên được bác sĩ kê toa và nếu nghi ngờ có bội nhiễm.
• Để ngăn ngừa nhiễm trùng, người bệnh nên hạn chế vận động mạnh, nghỉ ngơi thoải mái, tránh tiếp xúc với người nhà và người khác.
• Bệnh nhân nam có dấu hiệu viêm tinh hoàn và bệnh nhân nữ có dấu hiệu viêm buồng trứng cần được theo dõi chặt chẽ tại bệnh viện để tránh những ảnh hưởng xấu về sức khỏe sau này.

>>> Xem thêm: Sốt xuất huyết có lây không? Lây qua đường nào? 

Một số câu hỏi thường gặp về bệnh quai bị

Trên đây là bài viết giúp bạn giải đáp thắc mắc quai bị có lây không kèm theo là một vài dấu hiệu cũng như cách phòng ngừa căn bệnh này. Hy vọng kiến thức mà Hoàn Mỹ cung cấp đã giúp ích cho bạn. Liên hệ ngay đến hệ thống Bệnh viện Hoàn Mỹ qua số HOTLINE nếu có bất kỳ thắc mắc nào và có thể đặt lịch hẹn TẠI ĐÂY để được nhận tư vấn miễn phí. Đừng quên ghé thăm chuyên mục Tin tức y tế thường xuyên để cập nhật tin tức về sức khỏe!

>>> Xem thêm:

• Thủy đậu ở người lớn có nguy hiểm không? Cách chẩn đoán, điều trị
• Bệnh sốt rét là gì? Triệu chứng, nguyên nhân, cách điều trị
• Bệnh thủy đậu có lây không? Cách để không bị lây thủy đậu