Lupus ban đỏ là một bệnh tự miễn dịch nghiêm trọng, ảnh hưởng đến hàng triệu người trên thế giới. Căn bệnh này có thể tác động đến hầu hết các cơ quan và hệ thống trong cơ thể, gây ra các triệu chứng khó lường. Trong bài viết này, hãy cùng Hoàn Mỹ đi […]

Lupus ban đỏ là một bệnh tự miễn dịch nghiêm trọng, ảnh hưởng đến hàng triệu người trên thế giới. Căn bệnh này có thể tác động đến hầu hết các cơ quan và hệ thống trong cơ thể, gây ra các triệu chứng khó lường. Trong bài viết này, hãy cùng Hoàn Mỹ đi sâu vào tìm hiểu bệnh lupus ban đỏ, nguyên nhân gây bệnh, triệu chứng phổ biến và cách điều trị phù hợp.

>>> Xem thêm:

Lupus ban đỏ là bệnh gì?

Lupus ban đỏ là một bệnh lý tự miễn, có nghĩa là hệ thống miễn dịch của cơ thể tấn công chính các mô và cơ quan của nó. Bệnh có thể ảnh hưởng đến nhiều bộ phận khác nhau, như da, khớp, thận, tim, phổi, não và tế bào máu. Bệnh thường có hai giai đoạn bệnh nặng và nhẹ xen kẽ nhau.

Bệnh lupus ban đỏ được chia thành hai loại chính là lupus ban đỏ hệ thống (SLE) và lupus ban đỏ dạng đĩa (DLE). SLE là loại phổ biến nhất, ảnh hưởng đến nhiều hệ thống cơ thể. DLE chỉ gây phát ban da mạn tính. Ngoài ra, còn có một số loại lupus khác như lupus ban đỏ ở da bán cấp, lupus do thuốc và lupus sơ sinh.

*Tìm hiểu bệnh lupus ban đỏ (Nguồn: Internet)*

Các giai đoạn của bệnh

Triệu chứng của lupus có thể dao động từ nhẹ đến nặng ở mỗi người. Đa số người bị lupus sẽ có những giai đoạn bệnh bùng phát và những giai đoạn bệnh tạm dừng, khi các triệu chứng gần như biến mất. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là họ đã hồi phục hoàn toàn. Các dạng lupus gồm:

Lupus toàn thân hay còn gọi là lupus hệ thống là dạng phổ biến nhất của bệnh, chiếm tới 70% số ca mắc phải. Khi bị lupus toàn thân, hệ miễn dịch của cơ thể sẽ tấn công nhầm các cơ quan và mô khỏe mạnh, gây viêm nhiễm ở nhiều bộ phận khác nhau như tim, phổi, thận và não. Điều này có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng, ví dụ như viêm thận lupus, làm suy giảm chức năng thận và có thể yêu cầu lọc máu hoặc ghép thận ở những trường hợp nặng.
Lupus da là một dạng hiếm của bệnh lupus, chỉ chiếm 10% số người mắc bệnh. Khi bị lupus da, da của người bệnh sẽ xuất hiện những đốm đỏ, có thể lồi lên, có vảy và không gây ngứa. Những đốm đỏ này thường nằm ở những nơi tiếp xúc nhiều với môi trường bên ngoài như mặt, cổ, da đầu hay niêm mạc trong mũi, miệng và âm đạo. Lupus da cũng có thể làm tóc rụng hoặc khiến da thay đổi màu sắc.
Lupus do thuốc là một dạng bệnh lupus chiếm 10% số ca mắc bệnh, nguyên nhân là do sử dụng quá liều một số loại thuốc. Người bị lupus do thuốc có những triệu chứng giống như lupus toàn thân. Nhưng khi họ ngừng dùng thuốc, các triệu chứng sẽ biến mất hoặc giảm dần trong 6 tháng.
Lupus ở trẻ sơ sinh là một hiện tượng rất ít gặp, do thai nhi bị ảnh hưởng bởi các kháng thể của mẹ. Sau khi chào đời, bé có thể có những vết ban trên da, gan không hoạt động bình thường hoặc thiếu máu, nhưng những vấn đề này thường sẽ tự khắc phục sau 6 tháng và không để lại hậu quả. Tuy nhiên, có một biến chứng rất nguy hiểm là block tim bẩm sinh, khi tim của bé không đập đều. Biến chứng này thường phát hiện được từ tuần thai thứ 18 đến 24. Nếu bé bị block tim bẩm sinh, bé sẽ phải dùng máy tạo nhịp tim suốt đời.

Nguyên nhân dẫn đến Lupus ban đỏ

Các nhà khoa học chưa tìm ra được nguồn gốc chính xác của bệnh. Tuy nhiên, bệnh thường gặp ở nữ giới, nhất là những người có làn da sậm màu. Các nguyên nhân gây bệnh như:

Do nội tiết tố

Hormone là những chất điều hòa nhiều hoạt động của cơ thể. Vì lupus gần như chỉ xảy ra ở nữ giới, nên các nhà khoa học đã nghiên cứu về estrogen và bệnh lupus. Estrogen là hormone do cả nam và nữ giới tiết ra, nhưng ở nữ giới lượng estrogen cao hơn. Khi estrogen tăng lên trước chu kỳ kinh nguyệt hoặc khi mang thai, nhiều phụ nữ bị lupus có thể xuất hiện thêm các triệu chứng. Điều này cho thấy estrogen có thể làm bệnh lupus trầm trọng hơn.

Đây là nỗi lo lắng của các nhà nghiên cứu từ trước đến nay. Nhưng theo các nghiên cứu mới nhất, kết quả cho thấy dùng estrogen trong điều trị chỉ có thể gây ra một số cơn lupus nhẹ hoặc vừa nhưng không làm cho bệnh lupus nặng hơn hoặc bùng phát mạnh.

>>> Xem thêm: Rối loạn tiền đình: Nguyên nhân, dấu hiệu, cách điều trị

Do môi trường

Các nhà nghiên cứu hiện nay cho rằng bệnh lupus có thể do một yếu tố môi trường như virus hoặc hóa chất ngẫu nhiên gây ra ở những người có di truyền dễ bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, yếu tố môi trường chính xác nào gây ra bệnh vẫn là một bí ẩn và chỉ có những giả thuyết chưa được chứng minh.

Bệnh lupus có thể do một số yếu tố môi trường kích hoạt hoặc làm cho bệnh nặng hơn, nhưng chưa rõ là yếu tố nào. Các yếu tố được nghiên cứu nhiều nhất là tia cực tím (UVA và UVB); nhiễm trùng và hít phải bụi silica ở những nơi làm việc trong nông nghiệp hoặc công nghiệp.

>>> Xem thêm:

Những triệu chứng thường gặp của bệnh

Bệnh lupus ban đỏ có những triệu chứng khác nhau ở mỗi người, có thể xuất hiện và biến mất. Có thể nhẹ hoặc nặng. Bệnh tác động đến một phần cơ thể hoặc nhiều phần của cơ thể. Vì lupus ảnh hưởng đến nhiều bộ phận cơ thể khác nhau, nên nó khiến người bệnh gặp nhiều triệu chứng đa dạng. Ngoài ra, có thể người bị lupus không có hết các triệu chứng đặc trưng của bệnh. Bệnh lupus có những triệu chứng thường gặp như sau:

Đau khớp: Khớp bị đau, cứng và sưng lên, thường nặng hơn vào buổi sáng. Các triệu chứng có thể từ nhẹ đến nặng và có thể xuất hiện hoặc biến mất trong một thời gian.
Mệt mỏi: Gần như tất cả (90%) người bị lupus ban đỏ đều cảm thấy rất mệt mỏi. Họ thường ngủ nhiều vào ban ngày và khó ngủ vào ban đêm, làm cho cơ thể suy yếu.
Sốt không rõ nguyên nhân: Đây là triệu chứng thường gặp ở người bị lupus và cũng là dấu hiệu đầu tiên của bệnh. Bệnh nhân thường bị sốt nhẹ, kéo dài và lặp lại nhiều lần, nhưng họ không để ý và chủ quan.
Rụng tóc: Tóc rụng nhiều, có khi rụng hết một mảng lớn để lộ da đầu, do da bị viêm. Không chỉ tóc mà cả râu, lông mi, lông mày cũng bị thưa. Tóc trở nên yếu, cứng và dễ gãy.
Khô miệng và khô mắt: Khi bị lupus ban đỏ, bạn có thể bị khô miệng và khô mắt do mắc thêm bệnh Sjogren, một loại bệnh tự miễn dịch khác. Tình trạng bệnh này khiến cho các tuyến tiết nước mắt và nước bọt không hoạt động đúng cách và các tế bào lympho ứ đọng trong các tuyến. Một số phụ nữ bị lupus và Sjogren còn bị khô âm đạo và da.
Phát ban trên da: Hơn nửa số người bị lupus ban đỏ cũng có phát ban dạng “cánh bướm” trên da. Phát ban thường xuất hiện ở má và sống mũi và nặng hơn khi phơi nắng.

Làm thế nào để chẩn đoán lupus ban đỏ?

Để chẩn đoán bệnh lupus, bác sĩ sẽ kiểm tra sức khỏe và các triệu chứng thường thấy của bệnh, như:

Phát ban do nắng
Loét niêm mạc miệng hoặc mũi
Khớp đau, cứng và sưng ở tay, chân,đầu gối và cổ
Tóc rụng nhiều
Tóc yếu và gãy
Các vấn đề về tim hoặc phổi, như tiếng thổi tim hoặc tim đập bất thường.

Để chẩn đoán lupus, bác sĩ cần làm một số xét nghiệm, nhưng không có xét nghiệm đơn lẻ nào có thể chẩn đoán chắc chắn bệnh. Các xét nghiệm bao gồm:

Xét nghiệm máu, để kiểm tra kháng thể và các thành phần máu khác
Xét nghiệm nước tiểu
Chụp X-quang ngực

Những cách điều trị bệnh lupus ban đỏ

Hiện bệnh lupus chưa có cách chữa trị hoàn toàn. Tuy nhiên, nhờ có sự tiến bộ trong việc xác định và theo dõi bệnh, đa số người bệnh có thể kiểm soát bệnh và sống bình thường. Hiện tại, phương pháp điều trị chính là giảm các triệu chứng và hạn chế các biến chứng do bệnh gây ra. Những người bệnh có các vấn đề như đau cơ, khớp, mệt mỏi, nổi ban hay các triệu chứng khác không quá nghiêm trọng có thể sử dụng các biện pháp điều trị thông dụng như:

Dùng thuốc chống viêm và thuốc giảm đau

Bệnh lupus có nhiều triệu chứng như sốt, khớp sưng đau hoặc màng phổi viêm. Để làm giảm các triệu chứng này, người bệnh thường dùng thuốc chống viêm, là loại thuốc phổ biến nhất cho bệnh lupus. Thuốc chống viêm giúp giảm viêm và đau ở các bộ phận bị ảnh hưởng. Các triệu chứng sẽ thấy khỏi hơn sau vài ngày điều trị. Nhiều người bị lupus chỉ dùng thuốc chống viêm để kiểm soát bệnh.

Có một số loại thuốc chống viêm để điều trị lupus, như:

Aspirin: Là loại thuốc giảm đau, chống viêm và ngăn máu đông. Nó có thể làm giảm một số triệu chứng của lupus. Nhưng thuốc này cũng có thể gây đau dạ dày. Hiện nay, có khá ít người dùng loại thuốc này.
Acetaminophen (Tylenol®): Là loại thuốc giảm đau khác, không gây đau dạ dày như aspirin. Nhưng nó không có tác dụng chống viêm và không kiểm soát được bệnh lupus. Tylenol thường an toàn cho mọi người. Nhưng có một số trường hợp hiếm gặp, thuốc có thể gây ra các vấn đề về gan.

Thuốc chống sốt rét

Thuốc chống sốt rét là loại thuốc kê đơn dùng chung với steroid và các thuốc khác. Chúng giúp giảm liều thuốc cần thiết cho các loại thuốc khác. Thuốc chống sốt rét thường được dùng cho những người bị lupus có triệu chứng như mệt mỏi, đau khớp, phát ban hoặc loét miệng. Thuốc cũng có thể ngăn ngừa máu đông bất thường.

Thuốc chống sốt rét làm cho bệnh lupus khỏi hơn bằng cách ức chế quá trình tạo ra kháng thể. Điều này giúp bảo vệ da khỏi tác động xấu của tia cực tím từ ánh nắng mặt trời đồng thời làm lành các vết thương ở da.

>>> Xem thêm: Bệnh lậu là gì? Triệu chứng, cách điều trị bệnh lậu hiệu quả

Dùng thuốc ức chế miễn dịch

Thuốc ức chế miễn dịch là thuốc kê đơn dùng để làm giảm viêm và kiểm soát mức độ hoạt động hệ thống miễn dịch. Chúng thường được dùng khi steroid không đủ hiệu quả cho các triệu chứng lupus hoặc khi một người không chịu được steroid liều cao. Nhưng những loại thuốc này cũng có thể gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng.

Khi dùng thuốc ức chế miễn dịch, bệnh nhân nên thường xuyên khám bác sĩ để được kiểm tra kỹ lưỡng. Thuốc này có thể làm cho cơ thể ít có khả năng chống lại nhiễm trùng. Vì thế, người bệnh dễ bị nhiễm các loại virus như thủy đậu,... Bạn phải rất cẩn thận với những vết cắt hay vết thương, dù nhỏ hay lớn và báo ngay cho bác sĩ nếu có những dấu hiệu bị nhiễm trùng như sưng, đỏ hay đau.

Các loại thuốc này cũng có thể làm cho bạn có nguy cơ cao mắc một số loại ung thư. Mỗi loại thuốc ức chế miễn dịch gây ra những tác dụng phụ khác nhau. Do đó, bạn chỉ nên dùng những loại thuốc do bác sĩ có kinh nghiệm kê đơn.

Bị lupus ban đỏ nên ăn và kiêng gì?

Bệnh lupus ban đỏ cần được điều trị toàn diện và chế độ dinh dưỡng là một phần quan trọng.

Thực phẩm nên ăn

Người bệnh nên ăn uống đủ chất dinh dưỡng, bao gồm nhiều loại hoa quả, rau củ và ngũ cốc. Bệnh nhân cũng nên bổ sung thịt, gia cầm và cá với lượng vừa đủ trong bữa ăn hàng ngày.

*Bổ sung thực phẩm tốt cho sức khỏe cho bệnh nhân lupus ban đỏ (Nguồn: Internet)*

Thực phẩm nên kiêng

Người bệnh lupus nên tránh những thực phẩm sau:

Súp và nước sốt có kem.
Thịt đỏ.
Mỡ động vật.
Mầm cỏ linh lăng.
Tỏi.
Thực phẩm giàu chất béo.
Thực phẩm có nhiều natri.
Thịt chế biến.
Đồ ăn chiên hoặc nướng thương mại.
Sữa và các sản phẩm từ sữa có nhiều chất béo (sữa béo, phô mai, bơ, kem).

Cách phòng tránh bệnh

Bệnh lupus ban đỏ là bệnh tự miễn và chưa tìm được nguyên nhân chính xác gây bệnh. Do đó, không có cách nào để ngăn ngừa bệnh. Nhưng những người có nguy cơ cao nên chú ý đến các dấu hiệu báo trước của bệnh, như mệt mỏi, phát ban dạng “cánh bướm” trên da, đau khớp, đau bụng, chóng mặt. Nếu nhận diện sớm các triệu chứng này, người bệnh sẽ được chẩn đoán và điều trị kịp thời, giúp giảm ảnh hưởng xấu của bệnh lên sức khỏe, tiết kiệm chi phí điều trị.

Ngoài ra, để phòng ngừa bệnh lupus, những người có nguy cơ cao nên lưu ý những điều sau:

Tránh nắng, nên dùng kem chống nắng, mặc áo dài tay, đội mũ và quàng khăn khi đi ra ngoài. Thiết lập lối sống khoa học
Chủ động tiêm vắc xin để tăng cường hệ thống miễn dịch.
Hạn chế các thức ăn có nhiều mỡ động vật, không uống rượu, bia, hút thuốc lá,...

Trên đây là những chia sẻ của Hoàn Mỹ về bệnh lupus ban đỏ và những cách điều trị cũng như phòng ngừa để giúp người bệnh kiểm soát căn bệnh và tận hưởng một cuộc sống khỏe mạnh, chất lượng. Để cập nhật thêm nhiều kiến thức mới về y học, hãy truy cập vào Tin tức y tế. Ngoài ra, bạn cũng có thể liên hệ HOTLINE hoặc đặt lịch khám TẠI ĐÂY để được tư vấn và thăm khám tại hệ thống Bệnh viện Hoàn Mỹ trên toàn quốc.

>>> Xem thêm: