Cây trinh nữ là một loại thảo dược phổ biến từ lâu đời, được sử dụng như một vị thuốc truyền thống với những tác dụng chữa bệnh hiệu quả. Trong bài viết này, Hoàn Mỹ sẽ cùng bạn đọc khám phá những lợi ích mà cây trinh nữ mang lại cho sức khỏe và cung cấp những lưu ý quan trọng khi sử dụng.

Đặc điểm của cây trinh nữ 

Cây trinh nữ còn được biết đến với các tên gọi khác như tỏi lơi lá rộng hay náng lá rộng, là một loại cây thuộc họ Amaryllidaceae với tên khoa học là Crinum latifolium L. Dược liệu trinh nữ hoàng cung ưa sáng và phát triển tốt ở những nơi có khí hậu nhiệt đới ẩm, nhiệt độ dao động từ 22 – 27°C. Tại Việt Nam, cây này được trồng nhiều ở các tỉnh miền Nam, từ Đà Nẵng trở vào.

Trong y học, các bộ phận khác nhau của cây trinh nữ hoàng cung được sử dụng như sau: 

• Lá cây được dùng tươi hoặc sao vàng, phơi khô và hãm nước uống. 
• Phần thân hoa, cán hoa và bông hoa được sử dụng trong các bài thuốc y học cổ truyền. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng cây trinh nữ hoàng cung chứa các thành phần hóa học chính gồm các nhóm: alcaloid không chứa dị vòng và alcaloid có chứa dị vòng. 
• Phần thân rễ của cây chứa các loại glucan và axit amin như arginin, valin, leucin, phenylamine. Các hoạt chất như lycorin, pratorimin và ambelin cũng được tìm thấy trong phần thân của cây này.

Tác dụng chữa bệnh của cây trinh nữ

Dược liệu trinh nữ hoàng cung có nhiều tác dụng sinh học đáng chú ý như sau:

Cây trinh nữ giúp ức chế sự phát triển của khối u xơ

Trinh nữ hoàng cung đã được sử dụng trong điều trị u xơ cổ tử cung và U nang buồng trứng nhờ khả năng ức chế sự phát triển của khối u xơ. Các chiết xuất từ cây này cùng với nhiều thành phần khác như lá đu đủ và củ tam thất giúp tạo ra chế phẩm panacrin, có tác dụng ngăn chặn sự tăng trưởng của các tế bào ung thư.

Cây trinh nữ giúp kích thích hệ miễn dịch

Cây trinh nữ có khả năng kích thích hệ miễn dịch, được chứng minh thông qua thử nghiệm trên chuột trắng. Sự tiếp xúc với nước chiết xuất từ cây này giúp tăng trưởng tế bào lympho T trong máu chuột, hỗ trợ cơ thể chống lại tế bào ung thư.

Cây trinh nữ giúp ức chế tế bào Ung thư tiền liệt tuyến

Nghiên cứu trên các khối u xơ tiền liệt đã chỉ ra tác dụng ức chế của trinh nữ hoàng cung đối với tế bào Ung thư tiền liệt. Dịch chiết từ cây này đã chống lại sự tăng sinh tế bào và có hiệu quả cao nhất là ở u xơ tiền liệt BHP-1.

Tác dụng bảo vệ tế bào thần kinh

Trinh nữ hoàng cung có tác dụng bảo vệ tế bào thần kinh, được chứng minh qua nghiên cứu trên chuột bị tiêm chất gây độc (trimethyltin) cho hệ thần kinh trung ương. Kết quả cho thấy, việc sử dụng dịch chiết từ cây này đã giúp bảo vệ tế bào thần kinh ở mức độ vừa phải.

Tác dụng chống oxy hóa

Cây trinh nữ hoàng cung là một loại dược liệu có tác dụng chống oxy hóa cao với chỉ số ORAC theo nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng là 1610 ± 150 μmol TE/g. Điều này cho thấy cây trinh nữ còn mang đến công dụng chống oxy hóa.

Các tác dụng trên là kết quả của nhiều thử nghiệm và nghiên cứu. Tuy nhiên, việc sử dụng cây trinh nữ hoàng cung trong điều trị và chữa bệnh cần được thực hiện dưới sự hướng dẫn và giám sát của các chuyên gia y tế.

Bài thuốc chữa bệnh từ cây trinh nữ 

Dược liệu trinh nữ hoàng cung đã được sử dụng trong điều trị nhiều bệnh lý khác nhau. Dựa vào các tác dụng đã được chứng minh qua các nghiên cứu của nhiều nhà khoa học, dược liệu này có thể được áp dụng trong các bài thuốc:

Bài thuốc điều trị viêm phụ khoa

Cây trinh nữ còn được dùng để chữa các bệnh viêm phụ khoa như ra máu âm đạo, rong kinh, kinh nguyệt không đều và trễ kinh. Một số bài thuốc điều trị viêm phụ khoa bằng trinh nữ hoàng cung gồm:

• Bài thuốc 1: Lấy mỗi vị 20g gồm lá trinh nữ hoàng cung, hạ khô thảo, rễ cỏ xước, hương tư tử cho vào nồi sắc với 1 lít nước đến khi còn một nửa lượng nước. Nước thuốc được chia thành ba lần uống trong một ngày và không để qua đêm.
• Bài thuốc 2: Sắc trinh nữ hoàng cung, lá sen, dừa dại, ngải cứu tươi, ích mẫu và hương tử mỗi vị 20g với 1 lít nước đến khi cạn còn nửa nước. Nước thuốc cũng được chia thành ba lần uống trong một ngày và không để qua đêm.

Điều trị u xơ tiền liệt tuyến

Cây trinh nữ được biết đến nhiều với công dụng hỗ trợ điều trị u xơ tiền liệt tuyến qua các bài thuốc sau:

• Bài thuốc 1: Sắc trinh nữ khô 20g, hương tư tử 6g và xa tiền tử 12g cùng với nhau trong nồi gồm 2 bát nước cho đến khi nước cạn còn khoảng 1 bát thì ngừng đun. Nước thuốc được chia thành hai hoặc ba lần uống trong ngày sau khi ăn.
• Bài thuốc 2: Sắc trinh nữ hoàng cung khô 20g trong nồi gồm 2 bát nước nhỏ và đun trên lửa nhỏ cho đến khi nước cạn còn một nửa. Nước thuốc cũng được chia thành ba lần uống trong một ngày sau khi ăn.

Bài thuốc điều trị Ung thư vú

Trinh nữ hoàng cung khô còn có hiệu quả trong việc hỗ trợ điều trị Ung thư vú. Cách làm phương thuốc này là lấy 200g lá cây đã phơi khô, cho vào nồi đất, đổ hai bát nước sạch vào và sắc cho đến khi nước cạn còn khoảng nửa bát thì tắt bếp. Chia nước sắc thành 3 phần uống trong ngày, uống sau khi ăn.

Bài thuốc điều trị ho, viêm phế quản

Cây trinh nữ có tác dụng trong việc chữa ho và viêm phế quản qua các bài thuốc sau:

• Bài thuốc 1: Lấy 20g mỗi vị thuốc gồm lá trinh nữ hoàng cung, ô phiến, tang bạch bì và cam thảo dây, sau đó cho vào nồi và đổ 600ml nước vào, sắc cho đến khi nước còn khoảng 200 ml thì ngừng. Chia nước sắc thành 3 phần uống trong ngày, uống sau khi ăn. 
• Bài thuốc 2: Cho vào nồi đất 20g mỗi vị thuốc gồm lá trinh nữ hoàng cung, lá bồng bồng, táo chua, hương tử, sau đó đổ 600ml nước vào và sắc đến khi nước cạn chừng 200ml thì tắt bếp. Chia nước sắc thành 3 phần uống trong ngày, uống sau khi ăn.

Bài thuốc điều trị bệnh dạ dày, tá tràng

Lá trinh nữ hoàng cung tươi được sử dụng để điều trị các vấn đề liên quan đến dạ dày và tá tràng. Cách làm bài thuốc điều trị này là rửa sạch lá cây tươi, xắt nhỏ và cho vào nồi, cho tiếp hai bát nước nhỏ rồi sắc cho đến khi nước sền sệt còn khoảng một nửa bát thì tắt bếp. Chia nước sắc thành 3 phần uống trong ngày, uống sau khi ăn.

Bài thuốc giảm đau nhức xương

Cây trinh nữ cũng được sử dụng để làm các bài thuốc giảm đau nhức xương. Cách thực hiện là rửa sạch lá dược liệu, xắt nhỏ, phơi khô, sao lá dược liệu cho nóng rồi áp lên vùng xương khớp hay da bị đau hoặc bị thâm tím. Bài thuốc này nên được sử dụng liên tục trong 2 – 3 ngày để tan vết thương và giảm đau nhức hiệu quả.

Một số lưu ý khi sử dụng cây trinh nữ 

Khi sử dụng cây trinh nữ hoàng cung, có một số lưu ý cần được quan tâm để đảm bảo an toàn và hiệu quả trong việc phòng ngừa và điều trị bệnh. Dưới đây là chi tiết một số điều cần lưu ý:

• Tránh ăn rau muống khi đang dùng trinh nữ hoàng cung: Rau muống được biết đến là thực phẩm có khả năng giảm hiệu quả của cây trinh nữ. Do đó, trong quá trình sử dụng trinh nữ hoàng cung, người dùng không nên ăn rau muống để tránh ảnh hưởng đến tác dụng của dược liệu.
• Phân biệt trinh nữ hoàng cung với các loại cây khác: Dược liệu trinh nữ có thể dễ bị nhầm lẫn với các loài cây khác như cây náng trắng, hoa lan huệ… Để tránh nhầm lẫn và sử dụng đúng loại cây, bạn cần nắm rõ cách nhận biết trinh nữ hoàng cung với các loại cây tương tự như vậy. Điều này giúp tránh trường hợp sử dụng sai dược liệu và gây ra các tác dụng gây hại cho sức khỏe.
• Tránh sử dụng trinh nữ hoàng cung trong một số trường hợp đặc biệt: Không nên sử dụng cây trinh nữ cho trẻ em dưới 6 tuổi, sản phụ và phụ nữ đang cho con bú, bệnh nhân suy gan và suy thận.
• Tham khảo ý kiến bác sĩ: Trước khi sử dụng trinh nữ hoàng cung, nhất là khi bạn đang trong quá trình dùng các loại thuốc Tây khác không thể kết hợp cùng dược liệu trinh nữ, bạn nên tham khảo hướng dẫn của bác sĩ để được tư vấn đúng cách sử dụng và đảm bảo an toàn sức khỏe.
• Không thay đổi liều lượng một cách tự ý: Trong quá trình điều trị bằng dược liệu trinh nữ hoàng cung, người dùng không nên tự ý thay đổi liều lượng của các bài thuốc. Việc thay đổi liều lượng không đúng cách có thể làm biến đổi tính chất của dược liệu và ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị.

Hy vọng bài viết trên đã cung cấp đến bạn đọc về những thông tin chi tiết về công dụng điều trị bệnh của cây trinh nữ và những bài thuốc từ loại dược liệu này. Để cập nhật thêm các kiến thức y học thường thức khác, mời bạn truy cập Tin tức y tế. Liên hệ ngay với chúng tôi qua số HOTLINE hoặc đặt lịch hẹn trực tiếp TẠI ĐÂY để được tư vấn miễn phí tại hệ thống các Bệnh viện Hoàn Mỹ trên toàn quốc.