Trên thực tế, cây cần sa đã tồn tại từ hàng ngàn năm trước đây, nhưng loại cây này đến hiện nay vẫn gây tranh cãi mạnh mẽ vì tác động của nó lên cơ thể và tâm trí con người. Vì vậy, trong bài viết này, hãy cùng Hoàn Mỹ khám phá về cần sa là gì từ góc nhìn khách quan và chuyên môn.

Cần sa là gì? Có phải một loại ma túy?

Cần sa (tên gọi khoa học: Cannabis) là một loại cây thân thảo có nguồn gốc từ khu vực Trung Á và Ấn Độ. Nó có các phần chính bao gồm các lá, nhụy hoa, cành và hạt.

Cần sa chứa các hợp chất hoạt động chính được gọi là cannabinoid, trong đó phổ biến nhất là tetrahydrocannabinol (THC). THC là chất gây nên hiệu ứng tâm thần và tác động lên hệ thần kinh của con người.

Vậy cần sa có phải một loại ma túy? Cần sa được coi là một loại ma túy do tác động lên hệ thần kinh và có khả năng gây nghiện. Việc phân loại này dựa trên các quy định pháp luật và quy định y tế của từng quốc gia. Tại nhiều quốc gia, việc sở hữu, sử dụng và trồng loại cây này bị cấm hoặc chỉ được phép trong mục đích y tế nhưng được kiểm soát nghiêm ngặt.

Các chất hoạt động chính trong cần sa

Theo trang Healthline, cần sa chứa các chất hoạt động chính được gọi là cannabinoid. Có hơn 120 cannabinoid khác nhau đã được xác định trong cây cần sa, nhưng 2 chất phổ biến và quan trọng nhất là tetrahydrocannabinol (THC) và cannabidiol (CBD).

Tetrahydrocannabinol (THC)

THC là một hợp chất hóa học có tên đầy đủ là delta-9-tetrahydrocannabinol. Đây là thành phần chính gây ra cảm giác phê khi sử dụng. THC có thể được hấp thu vào cơ thể qua nhiều cách khác nhau, như hút, hóa hơi, hoặc ăn uống.

THC hoạt động bằng cách kết nối với các thụ thể cannabinoid trong não và các bộ phận khác của cơ thể. Các thụ thể cannabinoid là một phần của hệ thống endocannabinoid, một hệ thống sinh học điều tiết nhiều chức năng quan trọng như giảm đau, tâm trạng, hệ miễn dịch, và sự thèm ăn. Khi THC kích hoạt các thụ thể cannabinoid, nó gây ra các hiệu ứng tâm lý và sinh lý khác nhau, tùy thuộc vào liều lượng và cách sử dụng.

Cannabidiol (CBD)

CBD thường có nồng độ cao hơn trong cành và lá của cây cần sa hơn là trong hoa. Chất này không gây nghiện như THC nên có nhiều ứng dụng y tế như giảm viêm, giảm đau và giảm co giật. Epidiolex là thuốc theo toa đầu tiên và duy nhất có chứa CBD và được FDA chấp nhận. Thuốc này được sử dụng để điều trị một số loại bệnh động kinh. 

Hiện nay, nhiều nghiên cứu cũng đang tiếp tục khám phá các tác dụng khác của CBD trong y tế.

Ngoài THC và CBD, còn có một số cannabinoid khác như cannabigerol (CBG), cannabinol (CBN), cannabichromene (CBC) và nhiều hợp chất khác có thể có tác dụng khác nhau trên cơ thể. Mỗi chất cannabinoid có sự tương tác với hệ thống thần kinh endocannabinoid của con người, dẫn đến các tác động và ứng dụng khác nhau.

Lưu ý rằng mức độ và tỷ lệ của các chất cannabinoid trong cây có thể thay đổi tùy thuộc vào loại cây, phương pháp trồng và quá trình chiết xuất. Các yếu tố này có thể ảnh hưởng đến tính chất và tác động của cần sa.

Cần sa có mấy loại phổ biến?

Cần sa có 3 dạng chính: Marijuana, Hash hay Hashish và Dầu Hashish.

• Marijuana: Thường là thuốc lá hoặc sản phẩm thuốc lá được làm từ các phần trên của cây, bao gồm lá, hoa, các mảnh nhỏ của cây và thậm chí có thể bao gồm cả hạt giống.
• Hash hay Hashish: Được tạo ra bằng cách tách trichomes (những tuyến dầu nhỏ trên cây) và sau đó nén chúng lại thành dạng rắn hoặc dạng dầu. Hashish thường có màu nâu đậm hoặc đen và có nồng độ cao hơn marijuana.
• Dầu Hashish: Là chất dầu đặc được chế biến từ Hash. Dầu Hashish có nồng độ mạnh nhất trong các dạng khác của cây cần sa.

Tác động của cần sa đến cơ thể và tâm trí con người 

Cần sa có tác động mạnh đến cả cơ thể và tâm trí con người, từ những tác động ngắn hạn như thay đổi tâm lý đến những tác động dài hạn có thể ảnh hưởng đến sức khỏe toàn diện.

Tác động ngắn hạn

• Tác động tâm lý: Nó có thể gây ra tác động tâm lý ngay sau khi sử dụng, bao gồm cảm giác thăng hoa, hưng phấn, hoặc lạc quan. Tuy nhiên, nó cũng có thể gây ra lo lắng, hoang tưởng, rối loạn tư duy và rối loạn trí nhớ ngắn hạn.
• Tác động lên hệ thần kinh: Loại cây này ảnh hưởng đến hệ thần kinh, gây ra sự chậm trễ trong phản ứng, giảm khả năng tập trung, mất cân bằng và rối loạn giác quan.
• Tác động lên hệ hô hấp: Hút cần sa có thể gây kích ứng và tổn thương đường hô hấp, gây ho, khò khè và mất hơi.

Tác động dài hạn

Tác động của cần sa phát triển dần theo thời gian, với việc sử dụng hàng ngày hoặc gần như hàng tuần sẽ tác động đến cơ thể và sức khỏe của người dùng như sau.

• Tác động lên sức khỏe tâm thần: Nếu sử dụng trong thời gian dài có thể gây ra các rối loạn tâm thần như loạn thần phân liệt, Rối loạn lo âu và trầm cảm. Nghiên cứu cũng cho thấy mối liên kết giữa việc sử dụng cần sa và tăng nguy cơ mắc bệnh tâm thần nghiêm trọng như bệnh tâm thần phân liệt.
• Tác động lên chức năng ghi nhớ: Sử dụng loại cây này có thể làm giảm khả năng tập trung, suy giảm trí nhớ ngắn hạn và ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu suất học tập và công việc.
• Tác động lên sức khỏe cơ thể: Hút cần sa có thể gây ra vấn đề về sức khỏe phổi như viêm phổi và tăng nguy cơ mắc bệnh hô hấp. Ngoài ra, sử dụng nhiều cũng có thể ảnh hưởng đến chức năng tim mạch, tăng nguy cơ rối loạn nhịp tim và tác động tiêu cực đến hệ tiêu hóa.
• Nghiện: Sử dụng trong thời gian dài có nguy cơ gây ra nghiện cần sa, trong đó người dùng trở nên phụ thuộc vào chất này và gặp khó khăn trong việc ngừng sử dụng.

Cần sa có hợp pháp không? Luật pháp và chính sách về việc sử dụng cần sa

Việc sử dụng cần sa có hợp pháp hay không phụ thuộc vào quan điểm và quy định pháp lý của từng quốc gia. Ở Việt Nam, theo Nghị định 57/2022/NĐ-CP, Tại Danh mục I quy định về các chất ma túy tuyệt đối cấm sử dụng trong y học và đời sống xã hội; việc sử dụng các chất này trong nghiên cứu, kiểm nghiệm, giám định, điều tra tội phạm theo quy định đặc biệt của cơ quan có thẩm quyền cụ thể:

Theo quy định này, việc sử dụng cần sa và các chế phẩm đều bị cấm và bị xem là vi phạm pháp luật. Các hành vi liên quan đến loại cây này có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự và chịu án phạt theo quy định của pháp luật.

Quy định về việc sử dụng cần sa trong y tế 

THC có nhiều lợi ích y tế cho một số bệnh lý và tình trạng sức khỏe. Một số ví dụ là:

• Bệnh Alzheimer: THC có thể giúp làm chậm quá trình thoái hóa não bộ và giảm các triệu chứng như mất trí nhớ, lo âu, và trầm cảm.
• Chấn thương não: THC có thể bảo vệ các tế bào não khỏi tổn thương do thiếu oxy hoặc viêm.
• Hội chứng đau xơ cơ: THC có thể giúp giảm đau và cải thiện chất lượng giấc ngủ cho người bị đau xơ cơ toàn thân.
• Bệnh cườm nước: THC có thể giúp giảm áp lực nhãn cầu và ngăn ngừa tổn thương thị lực do bệnh cườm nước.
• Bệnh viêm ruột: THC có thể giúp giảm viêm và kích ứng ở ruột cho người bị bệnh Crohn hoặc viêm loét đại tràng.

Cần sa y tế là cách sử dụng cần sa và các chất có trong cần sa để điều trị một số bệnh lý hoặc triệu chứng. Nó có chứa nhiều hợp chất gọi là cannabinoid, trong đó có THC (tetrahydrocannabinol) và CBD (cannabidiol), có thể ảnh hưởng đến hệ thống thần kinh trung ương của cơ thể. Cần sa y tế có thể được quản lý bằng nhiều cách khác nhau, như hút, uống, xịt, bôi hoặc dán da.

Hiện nay, FDA chỉ phê duyệt hai loại thuốc được sử dụng dưới dạng cần sa y tế gồm dronabinol (Marinol, Syndros) và nabilone (Cesamet), được làm từ các dạng tổng hợp của các thành phần có trong cần sa. Các thuốc này được dùng để điều trị buồn nôn và nôn do hóa trị khi các phương pháp điều trị khác đã thất bại. Dronabinol cũng có thể được sử dụng để điều trị chứng chán ăn liên quan đến giảm cân ở những người bị AIDS.

Cần sa y tế có thể mang lại một số lợi ích cho người bệnh, như làm giảm đau, viêm, co giật, lo âu, mất ngủ và tăng cường tâm trạng. Tuy nhiên, cần sa y tế cũng có thể gây ra một số tác dụng phụ không mong muốn, như làm giảm khả năng tập trung, gây ảo giác, kích động hoặc rối loạn tâm thần. Cần sa y tế cũng có thể gây nghiện hoặc tương tác với các thuốc khác.

Việc sử dụng cần sa y tế phải tuân theo các quy định của pháp luật và chỉ được thực hiện dưới sự giám sát của bác sĩ. Hiện nay, một số quốc gia và bang đã cho phép sử dụng cần sa y tế cho một số bệnh lý nhất định, nhưng vẫn còn nhiều tranh cãi về tính hiệu quả và an toàn của phương pháp này.

Mặc dù loại cây này có thể được sử dụng trong y tế nhưng việc sử dụng phải được quy định cụ thể và các bạn không được tự ý sử dụng khi chưa được sự cho phép của bác sĩ. Trên đây là một số thông tin cơ bản về cần sa, hy vọng đã hữu ích với các bạn. Để cập nhật thêm các cập nhật mới về y học, mời bạn truy cập Tin tức y tế. Ngoài ra, đừng quên liên hệ ngay với chúng tôi qua số HOTLINE hoặc đặt lịch hẹn trực tiếp TẠI ĐÂY để được tư vấn miễn phí tại hệ thống Bệnh viện Hoàn Mỹ trên toàn quốc.