Tăng huyết áp động mạch phổi

Các triệu chứng của tăng huyết áp phổi thường âm ỉ, xuất hiện dần dần kéo dài hàng tháng hoặc thậm chí vài năm. Khi bệnh tiến triển, những triệu chứng ngày càng xấu đi, bao gồm:

• Khó thở: Ban đầu chỉ xuất hiện khi gắng sức, về sau tình trạng khó thở diễn ra thường xuyên, ngay cả khi nghỉ ngơi.
• Thay đổi màu da do nồng độ oxy thấp.
• Tức ngực, đau ngực.
• Chóng mặt hay ngất xỉu.
• Nhịp tim nhanh hoặc đập mạnh.
• Mệt mỏi.
• Sưng ở mắt cá chân, chân và vùng bụng.

Mặc dù khó thở là triệu chứng thường gặp nhất nhưng nó cũng có thể là dấu hiệu của các bệnh về đường hô hấp khác, chẳng hạn như hen suyễn. Do đó, việc kiểm tra y tế là không thể thiếu để chẩn đoán chính xác tình trạng bệnh.

Tăng huyết áp phổi thường biểu hiện ở những người trong độ tuổi từ 30 đến 60. (Nguồn: Internet)

Vì đây mà một bệnh lý khá nghiêm trọng, do đó, nếu bạn có những dấu hiệu, triệu chứng trên thì nên gặp ngay bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị.

Cấu trúc tim bao gồm bốn ngăn, chứa hai tâm nhĩ và hai tâm thất. Tâm thất phải đẩy máu vào phổi qua động mạch phổi trong quá trình tuần hoàn tim. Khi đó, máu chảy dễ dàng qua động mạch, mao mạch và tĩnh mạch trước khi đến tim. Tuy nhiên, tình trạng bệnh lý trên có thể gây ra sự thu hẹp, cứng và dày lên của thành động mạch làm cản trở lưu lượng máu và tăng huyết áp phổi.

Tăng huyết áp phổi được phân thành năm nhóm riêng biệt dựa trên nguyên nhân cơ bản:

Nhóm 1: Tăng huyết áp động mạch phổi (PAH)

• Vô căn (không rõ nguyên nhân).
• Di truyền.
• Do thuốc gây ra (ví dụ: methamphetamine).
• Dị tật tim bẩm sinh.
• Các tình trạng toàn thân như xơ cứng bì, lupus và xơ gan.

Nhóm 2: Tăng huyết áp phổi do bệnh tim trái.

• Suy tim trái.
• Bệnh van tim, đặc biệt ảnh hưởng đến van hai lá hoặc van động mạch chủ.

Nhóm 3: Tăng huyết áp phổi liên quan đến bệnh phổi

• Xơ phổi.
• Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD).
• Chứng thở gián đoạn lúc ngủ.
• Tiếp xúc lâu dài ở độ cao đối với những người nhạy cảm.

Nhóm 4: Tăng huyết áp phổi do tắc huyết khối mạn tính

• Thuyên tắc phổi dai dẳng do cục máu đông.
• Khối u làm tắc nghẽn động mạch phổi.

Nhóm 5: Các nguyên nhân khác

• Các tình trạng về huyết học như bệnh đa hồng cầu và tăng tiểu cầu.
• Rối loạn viêm như sarcoidosis.
• Hội chứng chuyển hóa, bao gồm bệnh dự trữ glycogen.
• Bệnh thận.

Mỗi nhóm này đều có những thách thức về chẩn đoán và cân nhắc điều trị riêng, do đó cần có một kế hoạch điều trị cụ thể cho từng trường hợp bệnh.

Hội chứng Eisenmenger và tăng huyết áp phổi

Hội chứng Eisenmenger là một tập hợp con của rối loạn tim bẩm sinh dẫn đến tăng huyết áp phổi. Sự hiện diện của hội chứng này phá vỡ mô hình tuần hoàn tim đều đặn và làm gia tăng thể tích quá mức. Việc này tạo ra áp lực máu động mạch phổi gây tăng áp phổi. Mối quan hệ phức tạp giữa hội chứng Eisenmenger và tăng huyết áp phổi đòi hỏi một phương pháp điều trị đúng mục tiêu và đa diện.

Tăng huyết áp phổi thường biểu hiện ở những người trong độ tuổi từ 30 đến 60. Đáng chú ý, tuổi càng cao làm tăng nguy cơ mắc bệnh tăng huyết áp phổi nhóm 1. PAH vô căn, không xác định được nguyên nhân và phổ biến hơn ở những người trẻ tuổi.

Một số yếu tố làm tăng nguy cơ phát triển tình trạng bệnh:

• Di truyền: Tiền sử gia đình bị tăng huyết áp phổi làm tăng đáng kể nguy cơ gây bệnh.
• Béo phì: Chỉ số khối cơ thể tăng cao đồng nghĩa với nguy cơ càng tăng.
• Sử dụng thuốc lá: Hút thuốc lá gây ảnh hưởng xấu đến mạch máu phổi.
• Các yếu tố huyết học: Rối loạn đông máu hoặc xu hướng thuyên tắc phổi làm tăng thêm nguy cơ.
• Phơi nhiễm môi trường: Phơi nhiễm chất amiăng có liên quan đến các vấn đề về phổi, bao gồm cả tăng huyết áp.
• Yếu tố bẩm sinh: Các dị tật tim bẩm sinh, chẳng hạn như dị tật tim bẩm sinh.
• Độ cao: Cư trú ở độ cao có thể làm trầm trọng thêm hoặc gây ra chứng tăng huyết áp phổi ở những người dễ mắc bệnh.
• Sử dụng thuốc: Việc sử dụng một số loại thuốc như thuốc giảm cân hoặc các chất bất hợp pháp như cocaine hoặc methamphetamine cũng gây ra bệnh lý này.

Tăng huyết áp phổi có thể đến từ nguyên nhân di truyền. (Nguồn: Internet)

Tăng huyết áp động mạch phổi hiện nay chưa có thuốc chữa. Tuy nhiên, hiện vẫn các phương pháp điều trị giúp cải thiện triệu chứng, kéo dài tuổi thọ và ngăn ngừa bệnh trở nên trầm trọng hơn. Ngoài ra, bạn có thể được điều trị bất kỳ tình trạng sức khỏe tiềm ẩn nào góp phần gây ra chứng tăng huyết áp phổi. Điều quan trọng là việc tìm ra phương pháp điều trị hiệu quả nhất cho chứng tăng huyết áp phổi có thể mất một thời gian và tương đối phức tạp. Bạn có thể sẽ cần phải kiểm tra sức khỏe thường xuyên để đảm bảo rằng tình trạng của bạn đang được kiểm soát đúng cách.

Thuốc

Để điều trị tăng huyết áp phổi, cần sử dụng các phương pháp giải quyết các triệu chứng, ngăn ngừa biến chứng và điều chỉnh sự tiến triển của bệnh. Dưới đây là các loại thuốc chính và cơ chế tác dụng tương ứng của chúng:

• Thuốc giãn mạch: Có tác dụng làm giãn mạch máu bị co thắt, từ đó tăng cường lưu lượng máu.
• Chất kích thích Guanylate Cyclase hòa tan: sGC được thiết kế đặc biệt để thư giãn động mạch phổi và giảm áp lực, những loại thuốc này bị chống chỉ định khi mang thai.
• Thuốc đối kháng thụ thể Endothelin: Giúp chống lại endthelin, một phân tử gây co mạch, cải thiện các triệu chứng và có khả năng nâng cao mức năng lượng.
• Chất ức chế Phosphodiesterase 5 (PDE5): PDE5 giúp tăng cường lưu lượng máu qua phổi. Những loại thuốc này cũng được sử dụng trong điều trị rối loạn cương dương.
• Thuốc chẹn kênh canxi liều cao: làm giãn cơ trơn mạch máu nhưng chỉ có hiệu quả ở một số ít bệnh nhân bị tăng áp động mạch phổi.
• Thuốc chống đông máu: Được sử dụng để ngăn ngừa sự hình thành cục máu đông, những loại thuốc này có nguy cơ chảy máu cao hơn, đặc biệt là trong môi trường phẫu thuật.
• Glycoside tim: Digoxin giúp tăng cường khả năng co bóp của cơ tim và hỗ trợ điều hòa nhịp điệu.
• Thuốc lợi tiểu: Tạo điều kiện cho thận bài tiết chất lỏng dư thừa, do đó làm giảm khối lượng công việc của tim.
• Liệu pháp oxy: Hít oxy tinh khiết được quy định trong các trường hợp cụ thể như cư trú ở độ cao hoặc ngưng thở khi ngủ.

Phẫu thuật hoặc các thủ thuật khác

Lựa chọn phẫu thuật được coi là biện pháp cuối cùng khi các phương pháp điều trị bằng thuốc không thể kiểm soát được tình trạng tăng huyết áp phổi. Hai phương pháp điều trị phẫu thuật chính cho tình trạng này là:

• Cắt vách ngăn tâm nhĩ: Quy trình này dành cho những trường hợp sử dụng thuốc không kiểm soát được triệu chứng. Bằng cách tạo ra một khe hở giữa tâm nhĩ trái và phải nhằm mục đích giảm bớt gánh nặng áp lực ở phía bên phải của tim. 
• Ghép phổi hoặc tim-phổi: Phù hợp với những bệnh nhân trẻ tuổi được chẩn đoán mắc chứng tăng huyết áp động mạch phổi vô căn, ghép phổi hoặc ghép tim-phổi mang lại một giải pháp quyết liệt hơn. 

Cả hai phương pháp trên đều có những thách thức và rủi ro riêng, đòi hỏi phải cân nhắc cẩn thận. Ngoài ra, cần có một đội ngũ bác sĩ đa ngành liên quan đến phẫu thuật tim, phổi, gây mê và các chuyên gia chăm sóc sức khỏe khác để đạt được kết quả tốt nhất cho bệnh nhân. Giống như bất kỳ can thiệp phẫu thuật nào, lợi ích phải được cân nhắc cẩn thận trước các biến chứng tiềm ẩn và hậu quả thay đổi cuộc sống.

Để biết thêm nhiều thông tin hơn hoặc tìm hiểu về các bệnh và dịch vụ khác, bạn hãy tham khảo Tin tức y tế. Liên hệ ngay qua số HOTLINE hoặc đặt lịch các CHUYÊN KHOA của chúng tôi để được tư vấn bởi các y bác sĩ của hệ thống bệnh viện Hoàn Mỹ nếu bạn có nhu cầu khám và chữa bệnh.