Thiếu máu thiếu sắt

Gãy móng tay do thiếu máu thiếu sắt. (Nguồn: Internet)

Ban đầu, các biểu hiện của bệnh thiếu máu do thiếu sắt có thể rất khó phát hiện. Tuy nhiên, khi tình trạng thiếu sắt trở nên trầm trọng sẽ dẫn đến suy nhược đi kèm với các triệu chứng ngày càng tăng nặng. Bao gồm:

• Hôn mê sâu.
• Cơ thể yếu.
• Da xanh xao, nhợt nhạt.
• Đau thắt ngực, nhịp tim nhanh hoặc khó thở.
• Đau đầu, chóng mặt hoặc cảm giác ngất xỉu.
• Tay, chân lạnh.
• Viêm lưỡi hoặc đau.
• Móng tay giòn, dễ gãy.
• Cảm giác thèm ăn, chẳng hạn như thèm nước đá, đất hoặc thậm chí là tinh bột.
• Giảm cảm giác thèm ăn ở trẻ em.

Nếu xuất hiện các dấu hiệu của bệnh thiếu máu do thiếu sắt, điều quan trọng là bạn cần phải đi khám bác sĩ ngay lập tức. Việc tự chẩn đoán và điều trị tại nhà trong tình trạng này là không nên. Thay vào đó, bạn nên nhờ đến chuyên môn của bác sĩ để có chẩn đoán chính xác và phác đồ điều trị phù hợp.

Việc bổ sung sắt mà không có sự giám sát y tế sẽ tiềm ẩn nhiều rủi ro. Bổ sung sắt quá mức có thể dẫn đến tình trạng nguy hiểm được gọi là quá tải sắt, dẫn đến tổn thương gan và các biến chứng tiềm ẩn khác.

Thiếu máu do thiếu sắt xuất hiện khi hệ thống sinh lý của bạn thiếu chất sắt để tổng hợp huyết sắc tố – thành phần của các tế bào hồng cầu chịu trách nhiệm tạo ra màu đỏ thẫm và khả năng vận chuyển máu có oxy đi khắp cơ thể.

Nếu lượng sắt trong chế độ ăn uống của bạn bị thiếu hoặc mất sắt quá nhiều, hệ thống của cơ thể sẽ không thể sản xuất đủ lượng huyết sắc tố, từ đó gây ra bệnh. Nguyên nhân của tình trạng này có thể được phân loại như sau:

• Mất máu: Máu là nguồn giàu chất sắt, chủ yếu có trong hồng cầu. Việc mất máu đồng nghĩa với mất đi chất sắt. Phụ nữ rong kinh dễ bị thiếu máu do thiếu sắt. Hơn nữa, xuất huyết nội mãn tính, có thể gặp trong các tình trạng như loét dạ dày, thoát vị gián đoạn, polyp đại tràng hoặc ung thư đại trực tràng, dẫn đến dạng thiếu máu này. Việc sử dụng thường xuyên một số loại thuốc giảm đau như aspirin, có thể gây xuất huyết tiêu hóa, góp phần gây ra thiếu sắt.
• Thiếu dinh dưỡng: Chất sắt chủ yếu được lấy từ nguồn thực phẩm. Nếu không nạp đủ thực phẩm giàu chất sắt có thể dẫn đến thiếu sắt theo thời gian. Do đó, cần bổ sung các loại thực phẩm giàu chất sắt bao gồm thịt, trứng, rau xanh và thực phẩm tăng cường chất sắt. Điều này càng thích hợp đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ đang trong quá trình tăng trưởng và phát triển mạnh mẽ.
• Kém hấp thu: Sắt được hấp thu vào máu qua ruột non. Do đó, bất kỳ bệnh đường ruột nào cản trở sự hấp thụ chất dinh dưỡng đều có thể dẫn đến thiếu máu do thiếu sắt. Nếu phẫu thuật cắt bỏ hoặc cắt bỏ các phần của ruột non có thể ảnh hưởng tương tự đến sự hấp thụ sắt và góp phần gây thiếu máu.
• Thai kỳ: Mang thai làm trầm trọng thêm nguy cơ phát triển bệnh thiếu máu do thiếu sắt, vì lượng sắt dự trữ của phụ nữ cần thiết để tăng lượng máu và cung cấp huyết sắc tố cho thai nhi. Nếu không bổ sung sắt có thể dẫn đến thiếu máu.

Các đối tượng dễ bị thiếu máu do thiếu sắt bao gồm:

• Phụ nữ: Phụ nữ bị rong kinh có xu hướng bị mất máu dẫn đến mất sắt.
• Trẻ sơ sinh và trẻ em: Trẻ sơ sinh, đặc biệt là trẻ sinh non hoặc nhẹ cân, có thể không nhận đủ chất sắt từ sữa mẹ hoặc sữa công thức, khiến chúng có nguy cơ cao bị thiếu sắt. Ngoài ra, trẻ em đang trong giai đoạn tăng trưởng nhanh có nhu cầu về sắt tăng lên. Chế độ ăn thiếu thực phẩm giàu chất sắt có thể làm trầm trọng thêm nguy cơ thiếu máu ở lứa tuổi này.
• Những người ăn chay: Những người kiêng ăn thịt có thể phải đối mặt với nguy cơ thiếu máu do thiếu sắt cao hơn, đặc biệt nếu chế độ ăn uống của họ thiếu các nguồn cung cấp chất sắt như các loại đậu, ngũ cốc tăng cường và rau xanh.
• Người hiến máu thường xuyên: Những người hiến máu thường xuyên có nguy cơ cao bị thiếu máu do thiếu sắt, vì việc hiến máu sẽ làm cạn kiệt lượng sắt dự trữ.

Phụ nữ mang thai cần bổ sung sắt để tăng lượng máu và cung cấp huyết sắc tố cho thai nhi. (Nguồn: Internet)

Bạn có thể giảm thiểu đáng kể nguy cơ phát triển bệnh thiếu máu do thiếu sắt thông qua việc lựa chọn chế độ ăn uống khoa học, giàu chất sắt.

Giảm thiểu nguy cơ thông qua chế độ ăn uống

1. Thực phẩm giàu chất sắt

Lựa chọn thực phẩm giàu chất sắt là một biện pháp để phòng ngừa hữu hiệu Những thực phẩm giàu chất sắt bao gồm:

• Thịt đỏ, thịt lợn và thịt gia cầm.
• Hải sản.
• Các loại đậu như đậu hà lan,…
• Các loại rau lá xanh đậm.
• Trái cây sấy khô như nho khô và mơ.
• Ngũ cốc, bánh mì và mì ống.

Đáng chú ý, cơ thể hấp thụ sắt từ động vật hiệu quả hơn từ nguồn thực vật. Do đó, những người kiêng thịt có thể cần tăng cường tiêu thụ thực phẩm giàu chất sắt có nguồn gốc thực vật để đạt được lượng sắt tương đương.

2. Tăng cường hấp thu sắt bằng vitamin C

Khả năng hấp thụ sắt của cơ thể được tăng cường đáng kể khi tiêu thụ cùng với thực phẩm hoặc đồ uống giàu Vitamin C. Do đó, uống nước ép cam quýt hoặc các thực phẩm giàu Vitamin C đồng thời với thực phẩm giàu chất sắt có thể tối ưu hóa việc hấp thu sắt. Nguồn Vitamin C bao gồm:

• Bông cải xanh.
• Bưởi.
• Quả kiwi.
• Rau lá xanh.
• Dưa.
• Cam, quýt.
• Ớt.
• Dâu tây.
• Cà chua.

Những lưu ý đặc biệt dành cho trẻ sơ sinh

Đối với trẻ sơ sinh, việc ngăn ngừa thiếu máu do thiếu sắt nên bắt đầu bằng sữa mẹ hoặc sữa công thức có tăng cường chất sắt trong năm đầu đời. Ngoài sáu tháng, bạn nên cho trẻ ăn dặm ngũ cốc tăng cường chất sắt hoặc thịt xay nhuyễn ít nhất hai lần mỗi ngày. Ngoài ra, cần phải đảm bảo rằng trẻ trên một tuổi không uống quá 591 ml sữa mỗi ngày. Vì việc dùng sữa quá mức có thể thay thế việc hấp thụ các thực phẩm giàu chất sắt khác.

Bằng cách thực hiện các bước phòng ngừa này, bạn có thể giảm nguy cơ mắc bệnh thiếu máu do thiếu sắt, bảo vệ sức khỏe và tinh thần tổng thể của mình.

Để biết thêm nhiều thông tin hơn hoặc tìm hiểu về các bệnh và dịch vụ khác, bạn hãy tham khảo Tin tức y tế. Liên hệ ngay qua số HOTLINE hoặc đặt lịch các CHUYÊN KHOA của chúng tôi để được tư vấn bởi các y bác sĩ của hệ thống bệnh viện Hoàn Mỹ nếu bạn có nhu cầu khám và chữa bệnh.