Hạ thân nhiệt

Rùng mình là một phản ứng tự chủ, bản năng nhằm chống lại tình trạng hạ thân nhiệt khi trạng thái cân bằng nhiệt của cơ thể bị phá vỡ. Các biểu hiện lâm sàng của tình trạng này có thể bao gồm:

• Run rẩy.
• Nói ngọng và diễn đạt không mạch lạc.
• Hoạt động hô hấp bị suy giảm, hơi thở nông.
• Nhịp tim giảm.
• Động cơ không phối hợp và vụng về.
• Hôn mê và giảm sinh lực nghiêm trọng.
• Rối loạn nhận thức và mất trí nhớ thoáng qua.
• Bất tỉnh ở giai đoạn nặng.
• Đối với trẻ sơ sinh, da có thể nổi mẩn đỏ nhưng vẫn có cảm giác lạnh khi chạm vào.

Điều quan trọng là cần phải nhận ra những triệu chứng đang khởi phát âm thầm và khả năng nhận thức bị suy giảm gây mất khả năng tự nhận thức.

Hạ thân nhiệt gây run rẩy, nhịp tim giảm và rối loạn nhận thức. (Nguồn: internet)

Nếu nghi ngờ một người bị hạ thân nhiệt, bạn cần phải hành động ngay lập tức bằng cách gọi cấp cứu 115 hoặc nhờ đến sự hỗ trợ của người thân.

Trong khi chờ đợi sự can thiệp của y tế, điều quan trọng là phải chuyển người bị bệnh vào trong nhà để giảm thiểu tình trạng mất nhiệt thêm, tránh những cử động đột ngột có thể gây ra chứng rối loạn nhịp tim đe dọa tính mạng.

Để đẩy nhanh quá trình làm ấm lại, bạn phải thận trọng thay thế quần áo bão hòa bằng các lớp cách nhiệt khô.

Hạ thân nhiệt được gây ra bởi tốc độ mất nhiệt vượt xa khả năng tạo nhiệt của cơ thể. Điều này thường diễn ra khi cơ thể tiếp xúc với khí hậu lạnh hoặc nước lạnh. Tuy nhiên, bất kỳ môi trường nào lạnh hơn nhiệt độ cơ thể đều có thể gây ra tình trạng này nếu trang phục không phù hợp hoặc thiếu kiểm soát môi trường.

Các trường hợp cụ thể dẫn đến hạ thân nhiệt:

• Quần áo không phù hợp với nhiệt độ môi trường.
• Tiếp xúc kéo dài với môi trường lạnh.
• Không có khả năng thay quần áo ẩm ướt hoặc vào nơi trú ẩn khô ráo, ấm áp.
• Vô tình ngâm mình trong nước lạnh.
• Sống trong những cơ sở có hệ thống sưởi không đủ hoặc có điều hòa quá mức.

Cơ chế mất nhiệt:

• Nhiệt bức xạ: Hầu hết sự mất nhiệt là do bức xạ từ các bề mặt cơ thể tiếp xúc.
• Mất nhiệt dẫn điện: Tiếp xúc trực tiếp với các thực thể lạnh hơn tạo điều kiện dẫn nhiệt ra khỏi cơ thể. Quần áo ướt làm tình hình trở nên trầm trọng hơn, làm tăng sự mất nhiệt dẫn điện.
• Mất nhiệt do gió: Gió làm tiêu tan lớp không khí ấm trên bề mặt da, tăng cường sự mất nhiệt, thường được đo bằng hệ số gió lạnh.

Trước khi ra ngoài trời lạnh, hãy che chắn cẩn thận, tránh vận động quá sức, mặc nhiều lớp áo và giữ khô ráo. (Nguồn: Internet)

Các yếu tố nguy cơ gây hạ thân nhiệt bao gồm:

Sức khỏe thể chất

• Người lớn tuổi: Giảm khả năng điều chỉnh nhiệt độ và nhận thức lạnh.
• Trẻ nhỏ: Dễ bị tổn thương hơn do mất nhiệt nhanh hơn và thiếu khả năng phán đoán về trang phục phù hợp hoặc tiếp xúc với môi trường.

Suy giảm nhận thức

• Rối loạn tâm thần: Những người bị suy giảm nhận thức như chứng mất trí có thể thiếu nhận thức về việc mặc quần áo khi trời lạnh hoặc tìm kiếm môi trường ấm áp hơn.
• Suy giảm khả năng phán đoán: Lạm dụng chất gây nghiện, bao gồm rượu và thuốc kích thích, tác động tiêu cực đến các quyết định và ức chế khả năng phòng vệ tự nhiên của cơ thể như run rẩy.

Điều kiện y tế

• Rối loạn nội tiết: Suy giáp cản trở việc điều chỉnh nhiệt độ.
• Suy dinh dưỡng và rối loạn ăn uống: Tình trạng dinh dưỡng kém làm ảnh hưởng đến khả năng điều hòa thân nhiệt.
• Tình trạng thần kinh: Bệnh tiểu đường, đột quỵ, bệnh Parkinson và chấn thương tủy sống có thể làm giảm khả năng kiểm soát nhiệt độ.
• Tình trạng cơ xương khớp: Viêm khớp nặng làm hạn chế khả năng vận động hay tìm kiếm sự ấm áp của một người.

Ảnh hưởng dược lý

• Thuốc: Một số loại thuốc, bao gồm thuốc chống trầm cảm, thuốc chống loạn thần, thuốc giảm đau có chất gây nghiện và thuốc an thần, có thể làm gián đoạn khả năng điều chỉnh nhiệt độ của cơ thể.

Giữ ấm cơ thể khi thời tiết lạnh

Trước khi ra ngoài trời lạnh, hãy che chắn cẩn thận, tránh vận động quá sức, mặc nhiều lớp áo và giữ khô ráo.

• Che chắn: Bảo vệ đầu, mặt và cổ của bạn bằng mũ đội đầu phù hợp để giảm thiểu sự tản nhiệt. Đeo găng tay để tăng cường khả năng cách nhiệt cho bàn tay của bạn.
• Không vận động quá sức: Tránh các hoạt động gây đổ mồ hôi quá nhiều, vì quần áo ẩm cùng với điều kiện lạnh sẽ làm tăng tốc độ mất nhiệt.
• Mang nhiều lớp quần áo: Sử dụng phương pháp quần áo nhiều lớp để cách nhiệt tối ưu. Đặc biệt, nên sử dụng các loại vải nhẹ, rộng rãi. Lớp ngoài cùng phải bao gồm các vật liệu dệt chặt, chịu nước để chắn gió hiệu quả. Lớp trong là lớp len, lụa hoặc polypropylen bên trong có khả năng giữ nhiệt tốt hơn bông.
• Giữ cơ thể khô ráo: Duy trì trạng thái khô ráo trong khả năng tốt nhất của bạn. Đặc biệt, quần áo ướt phải được thay thế kịp thời. 

Giữ trẻ an toàn khỏi cảm lạnh

Ngăn ngừa hạ thân nhiệt ở trẻ em là rất cần thiết. Dưới đây là cách giữ an toàn cho trẻ nhỏ trong mùa đông:

• Mặc trang phục nhiều lớp: Khi mặc quần áo cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ trong điều kiện thời tiết lạnh, hãy mặc thêm các lớp áo để giảm mất nhiệt ở trẻ nhưng cần đảm bảo thoải mái để trẻ hoạt động, vui chơi.
• Run rẩy: Nếu trẻ bắt đầu rùng mình khi ở bên ngoài, hãy nhanh chóng đưa trẻ vào nhà. Run rẩy là dấu hiệu cảnh báo sơ bộ của cơ thể rằng tình trạng hạ thân nhiệt sắp xảy ra.
• Tránh cho trẻ vui chơi, hoạt động quá lâu ngoài trời lạnh.

• Nhiệt độ phòng: Trẻ sơ sinh không được phép ngủ trong phòng có nhiệt độ thấp. Sử dụng nhiệt kế để theo dõi nhiệt độ phòng và điều chỉnh nhiệt độ khi cần thiết trong phạm vi an toàn.

Tuân thủ những nguyên tắc này có thể giảm thiểu đáng kể nguy cơ hạ thân nhiệt ở trẻ em. Bản thân trẻ nhỏ yêu cầu sự chăm sóc đặc biệt để đảm bảo an toàn trong điều kiện khắc nghiệt.

Giữ an toàn vào mùa đông khi đi đường

• Thông báo lịch trình: Trước khi khởi hành trong thời tiết bất lợi, hãy thông báo cho người liên hệ đáng tin cậy về điểm đến của bạn và thời gian đến dự kiến. Đảm bảo việc tìm kiếm và cứu hộ khi có sự kiện xấu xảy ra.
• Bộ dụng cụ khẩn cấp: Bảo quản một bộ dụng cụ khẩn cấp trên ô tô bao gồm chăn, diêm, nến, hộp sơ cứu, thực phẩm đóng hộp, dụng cụ mở hộp, dây kéo, cáp trợ lực và la bàn. Nếu có thể, hãy mang theo một chiếc điện thoại di động có chức năng.
• Những việc cần làm khẩn cấp: Nếu bị mắc kẹt, hãy tập trung đồ dùng trong xe, túm tụm lại để giữ ấm và cho xe chạy liên tục trong thời gian 10 phút để duy trì nhiệt độ bên trong. Đảm bảo cửa sổ hơi hé mở và ống xả thông thoáng để tránh ngộ độc khí carbon monoxide.

Một số lưu ý khác

Để giảm thiểu nguy cơ hạ thân nhiệt liên quan đến rượu, hãy tránh uống rượu khi ở ngoài trời trong điều kiện lạnh, chèo thuyền hoặc nghỉ qua đêm trong môi trường lạnh.

Kế hoạch sinh tồn trong nước lạnh

• Áo phao: Khi đi trên tàu thủy, hãy luôn mặc áo phao. Vì nó giúp kéo dài thời gian sống sót bằng cách hỗ trợ sức nổi và cung cấp một số vật liệu cách nhiệt.
• Giữ cho cơ thể nổi lên: Nếu rơi xuống nước lạnh, hãy tìm cách thoát ra ngay lập tức bằng cách tận dụng bất kỳ vật thể nổi nào.
• Hạn chế chuyển động: Trừ khi ở gần điểm cứu hộ, hãy tiết kiệm năng lượng bằng cách đứng yên.
• Định vị cơ thể: Áp dụng “Tư thế giảm thoát nhiệt” (HELP) bằng cách kéo đầu gối lên ngực để duy trì nhiệt độ cơ thể.
• Giữ lại quần áo: Quần áo có tác dụng cách nhiệt. Do đó, chỉ tháo nó ra sau khi ra khỏi nước một cách an toàn và sẵn sàng thiết bị để làm khô và làm ấm cơ thể.

Hiểu và thực hiện những hướng dẫn này có thể làm giảm đáng kể những rủi ro liên quan đến thời tiết lạnh và môi trường nước, đặc biệt đối với trẻ em, phụ nữ mang thai, người già, người có bệnh lý.

Để biết thêm nhiều thông tin hơn hoặc tìm hiểu về các bệnh và dịch vụ khác, bạn hãy tham khảo Tin tức y tế. Liên hệ ngay qua số HOTLINE hoặc đặt lịch các CHUYÊN KHOA của chúng tôi để được tư vấn bởi các y bác sĩ của hệ thống bệnh viện Hoàn Mỹ nếu bạn có nhu cầu khám và chữa bệnh.