Cúm mùa đang gia tăng với số ca mắc liên tục ghi nhận ở mức cao. Bệnh có thể ảnh hưởng đến mọi đối tượng, đặc biệt là trẻ nhỏ, người cao tuổi và những người có bệnh lý nền. Việc nhận diện sớm triệu chứng và chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa như tiêm vắc-xin và nâng cao sức đề kháng là giải pháp hiệu quả giúp bảo vệ sức khỏe cá nhân và cộng đồng.

Thực trạng cúm mùa: Nguy cơ lây lan và biến chứng

Cúm mùa là bệnh nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính do virus cúm gây ra, có khả năng lây lan nhanh chóng và thường bùng phát mạnh vào mùa đông – xuân.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), vào ngày 07/01/2025, các bệnh lây truyền qua đường hô hấp đang có xu hướng gia tăng trên toàn cầu, trong đó virus cúm mùa, RSV (Respiratory Syncytial Virus) và Mycoplasma pneumoniae là những tác nhân chính.

Tại Việt Nam, theo Bộ Y tế, trong năm 2024 đã ghi nhận 289.876 ca mắc cúm mùa, trong đó có 8 trường hợp tử vong. Dù số ca mắc giảm 17,9% so với năm trước, nhưng số ca biến chứng nặng lại có xu hướng gia tăng, đặc biệt ở nhóm có hệ miễn dịch suy yếu.

Trước tình hình này, việc nâng cao nhận thức về triệu chứng cúm mùa và thực hiện các biện pháp phòng ngừa kịp thời là vô cùng quan trọng để giảm thiểu nguy cơ biến chứng nguy hiểm.

Cúm mùa lây lan như thế nào?

Virus cúm có khả năng lây lan mạnh, đặc biệt trong những tháng thời tiết lạnh, khi hệ miễn dịch suy giảm. Bệnh lây truyền chủ yếu qua:

• Giọt bắn từ người bệnh: Khi ho, hắt hơi hoặc nói chuyện, virus có thể phát tán vào không khí và lây sang người xung quanh.
• Tiếp xúc với bề mặt nhiễm virus: Virus cúm có thể tồn tại trên các vật dụng như tay nắm cửa, bàn ghế, điện thoại di động… Khi chạm vào và đưa tay lên mặt (mắt, mũi, miệng), virus có thể xâm nhập vào cơ thể.
• Tiếp xúc gần trong không gian kín: Trường học, văn phòng, bệnh viện, phương tiện giao thông công cộng… là những nơi virus dễ lây lan mạnh do mật độ người cao.

Theo WHO, trung bình mỗi người nhiễm cúm có thể lây bệnh cho 1,3 – 1,8 người khác nếu không có biện pháp phòng tránh. Vì vậy, rửa tay thường xuyên, đeo khẩu trang và giữ khoảng cách an toàn là những biện pháp quan trọng giúp hạn chế nguy cơ lây nhiễm.

Dấu hiệu nhận biết bệnh cúm mùa

Cúm mùa thường khởi phát đột ngột với các triệu chứng điển hình:

• Sốt cao trên 38,5°C, kéo dài 2 – 3 ngày
• Ho khan, đau họng, sổ mũi
• Đau đầu, đau nhức cơ, ớn lạnh
• Mệt mỏi, chán ăn
• Buồn nôn hoặc tiêu chảy (hiếm gặp, chủ yếu xảy ra ở trẻ nhỏ)

Ở những người có hệ miễn dịch suy yếu hoặc bệnh nền, cúm mùa có thể gây biến chứng nghiêm trọng, bao gồm:

• Viêm phổi, suy hô hấp cấp
• Viêm não, viêm cơ tim
• Nhiễm trùng huyết, sốc nhiễm trùng

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), tỷ lệ nhập viện do cúm mùa ở nhóm nguy cơ cao chiếm 3 – 11% tổng số ca mắc. Vì vậy, nếu có sốt cao kéo dài, khó thở, đau tức ngực hoặc môi tím tái, người bệnh cần đến bệnh viện ngay để được thăm khám và điều trị kịp thời.

Hướng dẫn điều trị và chăm sóc khi mắc cúm mùa

Theo BSNT Nguyễn Thị Hải Thanh, Trưởng khoa Nhi – Bệnh viện Hoàn Mỹ Thủ Đức, phần lớn các trường hợp cúm mùa có thể tự khỏi trong 7 – 10 ngày nếu được chăm sóc đúng cách.

Chăm sóc tại nhà

• Nghỉ ngơi, bổ sung đủ nước và dinh dưỡng hợp lý.
• Dùng thuốc hạ sốt, giảm đau theo chỉ định của bác sĩ.
• Súc miệng bằng nước muối sinh lý, vệ sinh mũi họng thường xuyên.
• Hạn chế tiếp xúc với người khác để tránh lây lan.

Khi nào cần đến bệnh viện?

• Sốt cao trên 39°C, không giảm dù đã dùng thuốc.
• Ho kéo dài, khó thở, đau tức ngực.
• Mệt lả, môi hoặc đầu ngón tay tím tái.

Tiêm vắc-xin cúm – Giải pháp phòng ngừa hiệu quả nhất

Theo WHO, vắc-xin cúm có thể giảm 50 – 70% nguy cơ nhập viện và hạn chế lây lan dịch bệnh.

Những ai nên tiêm phòng cúm?

• Trẻ từ 6 tháng đến 5 tuổi
• Người trên 65 tuổi
• Người mắc bệnh mạn tính (tim mạch, tiểu đường, suy thận…)
• Phụ nữ mang thai
• Nhân viên y tế

Những ai không nên tiêm?

• Trẻ dưới 6 tháng tuổi
• Người Dị ứng nghiêm trọng với thành phần vắc-xin
• Người đang Sốt cao hoặc mắc bệnh cấp tính

Lịch tiêm phòng cúm

• Trẻ từ 6 tháng – dưới 9 tuổi chưa từng tiêm cúm: Tiêm 2 mũi, cách nhau 4 tuần, mỗi mũi 0,5ml.
• Người từ 9 tuổi trở lên: Tiêm 1 liều 0,5ml mỗi năm, nhắc lại hàng năm.

Các biện pháp phòng ngừa cúm mùa

Ngoài tiêm phòng, cần thực hiện các biện pháp sau để giảm nguy cơ lây nhiễm:

• Rửa tay bằng xà phòng/sát khuẩn tay thường xuyên.
• Đeo khẩu trang khi ra ngoài, đặc biệt trong mùa dịch.
• Giữ khoảng cách với người có triệu chứng cúm.
• Duy trì chế độ dinh dưỡng, tập thể dục để tăng sức đề kháng.

Theo ThS.BS Nguyễn Văn Hiệp, Trưởng khoa Nội – Bệnh viện Hoàn Mỹ Thủ Đức:“Cúm mùa là bệnh phổ biến nhưng có thể gây biến chứng nặng nếu không được phòng ngừa. Tiêm vắc-xin cúm hàng năm là biện pháp hiệu quả nhất giúp bảo vệ sức khỏe.”

Để được tư vấn chi tiết về lịch tiêm phòng, vui lòng liên hệ Bệnh viện Hoàn Mỹ Thủ Đức qua hotline 1900 0119.