Thai chậm tăng trưởng trong tử cung (Intrauterine Growth Restriction – IUGR) là tình trạng suy dinh dưỡng bào thai ngay khi còn trong bụng mẹ. Gọi là IUGR khi cân nặng thai dưới bách phân vị thứ 10 theo tuổi thai trên siêu âm.
IUGR là vấn đề thường gặp và có ảnh hưởng 5-7% thai kỳ, và IUGR có thể dẫn đến một số hậu quả rất nguy hiểm, như:
- Sinh non
- Tỷ lệ thai chết lưu và tử vong chu sinh lên đến 40%
- Trẻ sinh ra dễ bị vàng da, có thể tổn thương não, chậm phát triển tinh thần, trí tuệ, thể lực; tăng nguy cơ mắc bệnh tăng huyết áp và đái tháo đường khi lớn
Thai chậm tăng trưởng trong tử cung có thể khiến trẻ sinh ra bị tổn thương não
Nguyên nhân
Nguyên nhân gây thai chậm tăng trưởng trong tử cung có thể đến từ nhiều yếu tố khác nhau:
- Nguyên nhân do thai: Di truyền, bất thường nhiễm sắc thể, dị tật bẩm sinh, đa thai, nhiễm trùng bào thai.
- Nguyên nhân do mẹ:
- Mắc các bệnh mạn tính như tăng huyết áp, suy tim, suy thận, bệnh lý về máu, suy dinh dưỡng, đái tháo đường; bệnh lý nhiễm trùng.
- Mẹ hút thuốc lá, nghiện rượu, sử dụng chất kích thích, ăn uống kiêng khem…
- Hội chứng kháng Phospholipid.
- Nguyên nhân do tử cung và bánh nhau: Bất thường tử cung, nhau bám màng, suy chức năng bánh nhau…
Tuy nhiên, trong một số trường hợp, nguyên nhân gây IUGR có thể không xác định rõ ràng, hoặc có thể do sự kết hợp của nhiều yếu tố tác động đồng thời.
Nguyên nhân IUGR có thể do di truyền, do từ cung và bánh nhau,…
Chẩn đoán và phân loại
Khi đã xác định được nguyên nhân, việc chẩn đoán và phân loại tình trạng thai chậm tăng trưởng trong tử cung đóng vai trò rất quan trọng. Để phát hiện sớm và có phương án xử lý kịp thời, chúng ta cần chú ý đến các yếu tố sau đây:
- Cần xác định tuổi thai chính xác dựa vào: siêu âm 3 tháng đầu, ngày chuyển phôi nếu hỗ trợ sinh sản, kinh cuối.
- Siêu âm là phương tiện chính để xác định IUGR.
- Phân loại IUGR khởi phát sớm khi thai < 32 tuần , khởi phát muộn khi thai > 32 tuần.
- Phân loại giai đoạn IUGR thành 4 giai đoạn từ I- IV từ nhẹ đến nặng dựa vào siêu âm Dopller thai.
Siêu âm giúp xác định thai chậm tăng trưởng trong tử cung
Phát hiện thai chậm tăng trưởng trong tử cung
Để phát hiện thai chậm tăng trưởng trong tử cung, việc thăm khám thai định kỳ là vô cùng quan trọng. Cụ thể:
- Khám thai sớm trong 3 tháng đầu để tính tuổi thai chính xác, tốt nhất nên khám ngay khi vừa trễ kinh.
- Thăm khám thai định kỳ để đo chiều cao tử cung, tăng cân mẹ, siêu âm thai.
- Nếu phát hiện thai có dấu hiệu bất thường, bác sĩ sẽ cho thai phụ thực hiện các thăm dò cần thiết chuyên sâu hơn như siêu âm dopller, theo dõi tim thai bằng monitoring sản khoa.
Sản phụ nên thăm khám thai định kỳ để phát hiện kịp thời các bất thường
Cần làm gì khi thai chậm tăng trưởng trong tử cung :
Khi phát hiện thai chậm tăng trưởng, chúng ta cần thực hiện các biện pháp sau:
- Thăm khám kỹ để tìm nguyên nhân
- Điều chỉnh chế độ ăn uống, đảm bảo đầy đủ dinh dưỡng cho cả mẹ và con, uông đủ nước 2-3 lít/ngày
- Không làm việc nặng nhọc quá sức, ngủ nghỉ đầy đủ, tránh căng thẳng stress
- Không hút thuốc lá, không uống rượu
- Nằm nghiêng trái tăng lượng máu đến tử cung, giúp tăng lượng oxy – dưỡng chất đến thai
- Theo dõi cử động thai hàng ngày để phát hiện bất thường
- Siêu âm đánh giá sự phát triển của thai, siêu âm hàng loạt và chuyên sâu khi thai có vấn đề để đánh giá sự trầm trong của thai.
- Theo dõi tim thai, cử động thai bằng máy monitoring sản khoa.
- Lấy thai ra, chấm dứt thai kỳ đúng thời điểm
Phụ nữ mang thai cần điều chỉnh chế độ ăn uống, đảm bảo đầy đủ dinh dưỡng cho cả mẹ và con
Phòng ngừa thai chậm tăng trưởng trong tử cung
Để phòng ngừa thai chậm tăng trưởng trong tử cung, các cặp vợ chồng cần chú ý những điều sau:
- Khám sức khỏe 2 vợ chồng và điều trị bệnh lý nếu có trước khi mang thai
- Khám thai sớm để biết chính xác tuổi thai
- Khám thai định kỳ để theo dõi sự phát triển của thai
- Chế độ ăn uống đầy đủ, hợp lý trong quá trình mang thai
- Chế độ sinh hoạt, làm việc, nghỉ ngơi hợp lý
Thai chậm tăng trưởng trong tử cung là một vấn đề không hiếm gặp nhưng nếu được phát hiện sớm, theo dõi sát và xử trí kịp thời thì hoàn toàn có thể đảm bảo sức khỏe cho cả mẹ và bé.
Nếu quý vị có bất kỳ câu hỏi nào liên quan đến thai kỳ hoặc cần tư vấn thêm, đừng ngần ngại để lại câu hỏi hoặc liên hệ tư vấn qua Hotline (028) 3990 2468.
Bệnh viện Hoàn Mỹ Sài Gòn ưu đãi 10% cho các gói sinh (*), giúp các bố mẹ an tâm hơn trong hành trình đón con yêu chào đời. Hotline tư vấn gói sinh: 0904 334 841.
(*) Ưu đãi chỉ áp dụng khi đăng ký Online và theo điều khoản riêng của bệnh viện.
