Túi thừa đại tràng là bệnh tiêu hóa thường gặp, chiếm 10% người trên 40 tuổi và hơn 50% ở người trên 60 tuổi. Hầu hết các túi thừa đại tràng đều không có triệu chứng, chỉ được phát hiện khi thực hiện nội soi đại tràng hoặc khi túi thừa bị viêm. Biến chứng viêm túi thừa đại tràng thường gây nguy hiểm cho sức khỏe người bệnh.

Vừa qua, Bệnh viện Hoàn Mỹ Sài Gòn đã tiếp nhận và điều trị thành công người bệnh nam 68 tuổi (ngụ quận 1, TP HCM) bị viêm túi thừa đại tràng phải, biến chứng xuất huyết bằng phương pháp can thiệp nội mạch (DSA) ít xâm lấn.

Người bệnh chia sẻ, cùng ngày nhập viện, ông đi tiêu ra phân có máu đỏ tươi, ồ ạt, kèm đau vùng bụng phải, nên đến bệnh viện khám. Tại bệnh viện, ông được các bác sĩ thăm khám, xét nghiệm máu và chụp cắt lớp (CT) vùng bụng cho thấy đại tràng phải của ông có túi thừa viêm tấy và có điểm đang chảy máu nhiều. 

Nhận định tình trạng của người bệnh xuất huyết tiêu hóa mức độ nặng, nguy cơ bị mất máu nếu không được can thiệp kịp thời. Các bác sĩ nhanh chóng hội chẩn liên chuyên khoa được điều trị hồi sức tích cực, bù dịch và truyền khẩn hơn 700 ml máu cho người bệnh và quyết định can thiệp nội mạch cấp cứu làm tắc mạch máu đang chảy. 

BS. CKII Nguyễn Phước Thuyết – Trưởng khoa Chẩn đoán Hình ảnh đồng thời cũng là bác sĩ trực tiếp làm can thiệp Nội mạch, cho hay “Người bệnh được đưa một ống thông nhỏ với đường kính chỉ 0,7mm vào động mạch đùi tại vùng bẹn, dưới hướng dẫn của màn hình tăng sáng, ống thông được luồng theo đường động mạch đến vị trí chảy máu. Chúng tôi tiến hành bơm dung dịch xốp cầm máu qua ống thông, làm bít mạch máu đang chảy. Kỹ thuật này được thực hiện nhẹ nhàng, không đau, không cần gây mê, chỉ gây tê tại chỗ vùng bẹn. Sau 40 phút, chúng tôi đã thành công làm tắc mạch máu đang chảy”.

Hình 1: Hình ảnh xuất huyết từ Viêm túi thừa đại tràng phải và nhánh mạch máu đang chảy máu và được nút mạch thành công.

Sau can thiệp, người bệnh hết đi tiêu ra máu, không sốt, huyết động ổn, tình trạng đau bụng giảm dần và được tiếp tục điều trị kháng sinh, theo dõi và xuất viện sau vài ngày điều trị.

Hình 2: Bác sĩ Định thăm khám cho người bệnh sau mổ.

Theo ThS. BS. Nguyễn Văn Định – Khoa Tiêu hóa, BV Hoàn Mỹ Sài Gòn, bệnh túi thừa đại tràng gặp ở 10% người trên 40 tuổi, trên 50% ở người trên 60 tuổi. Hầu hết các túi thừa đại tràng đều không có triệu chứng, được phát hiện tình cờ khi nội soi đại tràng hoặc khi có túi thừa bị viêm. Biến chứng viêm túi thừa đại tràng đa số là thủng hoặc áp xe, khoảng 5% trường hợp túi thừa có biến chứng xuất huyết, gây ra tình trạng đi tiêu phân có máu (máu đỏ sẫm hoặc máu đỏ tươi), xuất huyết từ túi thừa chiếm 30-50% trường hợp chảy máu ồ ạt ở đại, trực tràng. Độ tuổi ≥70 hoặc bị túi thừa cả 2 bên đại tràng làm tăng nguy cơ xuất huyết, đặc biệt ở những người béo phì.

Xuất huyết từ túi thừa đại tràng có thể âm ỉ, lượng ít hay ngắt quãng gây đi tiêu phân đen. Một số trường hợp có thể tự cầm, nhưng cũng có khi gây xuất huyết ồ ạt làm đi tiêu ra máu đỏ tươi, có thể gây tử vong nếu không được xử trí và can thiệp kịp thời. Việc lựa chọn phương áp can thiệp còn tùy thuộc vào tình trạng bệnh nhân và các phương tiện có sẵn cũng như kinh nghiệm của người can thiệp. Nội soi đại tràng tìm điểm chảy máu và can thiệp cầm máu trong tình huống cấp cứu thực sự rất khó khăn do không chuẩn bị được đại tràng, phân trong đại tràng làm hạn chế quan sát   tìm điểm chảy máu cũng như can thiệp qua nội soi. Nội soi đại tràng cũng có nguy cơ thủng túi thừa đại tràng viêm do bơm hơi. 

Nút động mạch trong chảy máu do viêm túi thừa đại tràng là một thủ thuật khó. Đại tràng có thành mỏng và rất ít mạch máu nên rất dễ bị Thiếu máu nuôi và thủng khi nút mạch. Đặc biệt, ở bệnh nhân đang có viêm túi thừa, đại tràng đoạn này thường tấy nề do đó dễ bị thủng hơn. 

Phẫu thuật cắt đoạn đại tràng cấp cứu là phẫu thuật lớn, nguy cơ biến chứng và tử vong cao, đặc biệt viêm túi thừa thường xuất hiện trên những người lớn tuổi và có các bệnh lý nội khoa kèm theo như tiểu đường, tim mạch, bệnh hô hấp,… Như vậy, bệnh nhân đã được điều trị kịp thời, được lựa chọn phương án điều trị thích hợp, an toàn, tránh được một cuộc phẫu thuật lớn, nhiều nguy cơ. 

Bác sĩ Định khuyến cáo thêm, để phát hiện sớm bệnh lý túi thừa đại tràng cũng như các bệnh lý khác của đường tiêu hóa, cần phải khám sức khỏe định kỳ, nội soi đại tràng tầm soát các bệnh lý đường tiêu hóa đặc biệt ở những người trên 40 tuổi, hoặc có các triệu chứng như đau bụng, rối loạn tiêu hóa, đi tiêu phân đen,… Đề phòng ngừa các biến chứng của túi thừa đại tràng, cần phải ăn chế độ ăn nhiều chất xơ, tập thể dục, vận động,..

ThS. BS. Nguyễn Văn Định – Khoa Tiêu hóa – BV Hoàn Mỹ Sài Gòn