Theo BS.CKI Huỳnh Lê Kiều Ngân, chuyên khoa Mắt tại Bệnh viện đa khoa Quốc Tế Hoàn Mỹ Thủ Đức, lẹo mắt hay chắp mắt là những bệnh viêm nhiễm ở mi mắt hay gặp cả người lớn và trẻ nhỏ. Biểu hiện là những ổ sưng đột ngột khu trú ở vùng mi mắt, có thể kèm sưng tấy lan tỏa mi gây đau nhức, cộm, vướng hoặc sụp mi nhẹ trong giai đoạn viêm cấp.

Bệnh chắp mắt và bệnh lẹo mắt

Chắp mắt

Đây là bệnh xảy ra do tắc nghẽn tuyến chế nhày của mi mắt (tuyến meibomius), biểu hiện như một khối tròn nhỏ, sưng đỏ. Vị trí thường ở xa bờ tự do của mi hơn so với lẹo.

Chắp thường nằm xa mép mí, nổi cục sưng đỏ

Chắp nằm ở trong đĩa sụn và thường ở mặt trong của mi mắt, khi lật mi, bác sĩ có thể nhìn thấy được chắp, thậm chí là nhìn thấy đầu mủ trắng của chắp. Nhiều trường hợp đa chắp, tức là có rất nhiều đầu chắp trên một mi hay cả hai mi, thậm chí ở cả hai mắt

Khi bị chắp, người bệnh thường gặp các triệu chứng như: sưng mắt, đau, đỏ mắt, khó chịu ở bề mặt kết mạc của mi mắt. Sau vài ngày, chắp xẹp xuống chỉ còn khối tròn không đau, lớn dần trên mi mắt thành một khối màu đỏ trên mi mắt hoặc xám dưới kết mạc mi.

Lẹo mắt

Lẹo là một ổ sưng tấy cấp tính cục bộ của mí mắt có thể là bên ngoài hoặc bên trong và thường là nhiễm khuẩn sinh mủ (thường là staphylococcal) hoặc áp xe. Hầu hết lẹo là tổn thương bên ngoài và là kết quả của tắc nghẽn hay nhiễm trùng nang lông, các tuyến liền kề của Zeis hoặc Moll.

Khi lẹo mới mọc, mi mắt của người bệnh sẽ hơi sưng, đỏ, kèm theo ngứa và đau. Tiếp đó, chỗ đau nổi lên một khối rắn to như hạt gạo, kèm theo người bệnh chảy nước mắt, sợ ánh sáng, cảm giác như có dị vật ở mắt. Lẹo thường mọc ở ngay bờ mi, dính chặt vào da mi. Sau khoảng 3 – 4 ngày, lẹo sẽ mưng mủ và vỡ. 

Lẹo thường xuất hiện ở mép mí mắt, gây đau và có mủ

Nguyên nhân gây ra bệnh chắp và lẹo

Lẹo mắt thường do tụ cầu khuẩn hoặc vi khuẩn xâm nhập vào tuyến chân lông mi gây viêm nhiễm cấp tính. Chắp xuất hiện do có sự tắc nghẽn ống tuyến nhờn của mi mắt. Nhiều khi từ lẹo có thể chuyển thành chắp (xảy ra trong trường hợp lẹo trong thoát lưu hoặc không điều trị khỏi hẳn, gây chèn ép các tuyến)

Phòng ngừa bệnh chắp và lẹo

Thói quen dụi mắt dễ làm vi khuẩn tiếp xúc với mắt, gây viêm nhiễm

• Mọi người không nên đưa tay dụi, chà mắt vì điều này có thể gây kích ứng mắt và nhiễm khuẩn lây lan.
• Cần có các biện pháp bảo vệ mắt khỏi khói bụi và ô nhiễm môi trường bằng cách: đeo kính bảo vệ mắt khi ra đường, khi dọn dẹp nhà cửa hay lao động. Tránh đến những nơi ô nhiễm không khí nặng nề.
• Phụ nữ hay trang điểm, cần tẩy trang vùng mắt sạch sẽ hàng ngày, thay mascara ít nhất mỗi 6 tháng/ lần, bởi vi khuẩn có thể phát triển trong quá trình trang điểm mắt. Khăn rửa mặt, đồ trang điểm mắt cần được dùng riêng để giữ vệ sinh.
• Người bệnh tuyệt đối không chữa chắp, lẹo bằng cách tự ý nặn mủ, tra thuốc không theo chỉ định vì dễ làm cho tổn thương lan rộng, tái phát hoặc để lại sẹo xấu gây quặp mi.
• Đối với trẻ nhỏ cần được vệ sinh tay chân sạch sẽ bằng xà phòng, tránh để trẻ dụi mắt. Tra dung dịch nước muối sinh lý vệ sinh mắt khi viêm nhiễm vùng mi. Hạn chế ăn, uống đồ ngọt nhiều.
• Đi khám sớm bác sĩ chuyên khoa mắt khi có biểu hiện viêm nhiễm tại vùng mắt để được điều trị đúng cách.

Điều trị chắp, lẹo

Điều trị chắp lẹo cần dùng kháng sinh kết hợp chống viêm tra ở vùng mắt bị chắp hay bị lẹo. Tích cực trong những ngày đầu kết hợp chườm ấm mi có thể giúp giảm đau và tăng khả năng thấm thuốc tại chỗ bị viêm.

Với những trường hợp ổ chắp, lẹo to gây sưng, đỏ mi nhiều hoặc lẹo dai dẳng có thể uống thêm thuốc kháng sinh và giảm viêm corticoid toàn thân để tiêu mủ ở thời kỳ đầu.

Trường hợp ổ chắp hoặc lẹo không tiêu thì bác sĩ sẽ có chỉ định chích chắp, lẹo để loại bỏ thật sạch các chất nhầy, mủ để tránh tái phát nhiều lần.