Hội chứng ống cổ tay là một trong những tình trạng phổ biến ở những người chơi golf, nhân viên văn phòng, nhân viên IT, sử dụng máy tính thường xuyên hoặc thực hiện các hoạt động lặp đi lặp lại ở cổ tay. Tình trạng này xảy ra khi dây thần kinh giữa (median nerve), chạy qua ống cổ tay, bị chèn ép dẫn đến đau, tê và yếu và teo cơ ở bàn tay. Việc hiểu rõ nguyên nhân và cách phòng ngừa hội chứng ống cổ tay là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe đôi tay.

Ống cổ tay là một cấu trúc giải phẫu quan trọng nằm ở vùng cổ tay, tạo thành một “đường hầm” bảo vệ thần kinh và gân đi từ cẳng tay đến bàn tay. Cấu trúc này đóng vai trò quan trọng trong vận động, cảm giác của bàn tay và các ngón tay.

Cấu trúc chính của ống cổ tay

Ống cổ tay bao gồm các thành phần chính sau:

• Xương cổ tay:
  • Làm thành nền và hai thành bên của ống cổ tay.
  • Các xương này bao gồm nhóm xương nhỏ xếp thành hai hàng (xương thuyền, xương nguyệt, xương tháp, xương đậu, xương thang, xương thê, xương cả, xương móc).
•  Mạc giữ gân gấp(Dây chằng ngang cổ tay)
  • Là cấu trúc xơ sợi dày, tạo thành mái của ống cổ tay.
  • Gắn kết các xương cổ tay, giữ cho các gân và dây thần kinh bên trong được bảo vệ.
• Dây thần kinh giữa (Median Nerve):
  • Chạy qua ống cổ tay, là dây thần kinh cảm giác chính cho ngón cái, ngón trỏ, ngón giữa và nửa ngón áp út.
  • Dây thần kinh này cũng điều khiển nhiều cơ vận động quan trọng ở bàn tay.
• Các gân gấp:
  • Có 9 gân gấp từ các cơ ở cẳng tay chạy qua ống cổ tay để điều khiển việc gập các ngón tay.
  • Những gân này được bọc trong bao hoạt dịch để giảm ma sát khi vận động.

Chức Năng Của Ống Cổ Tay

• Bảo vệ dây thần kinh giữa và các gân gấp khỏi tổn thương do va chạm.
• Tạo đường dẫn cho các cấu trúc bên trong đi từ cẳng tay đến bàn tay.
• Hỗ trợ cử động linh hoạt của bàn tay và các ngón tay.

Nguyên Nhân Gây Hội Chứng Ống Cổ Tay

Hội chứng ống cổ tay có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, nhưng thường gặp ở những người sử dụng tay quá mức hoặc sai tư thế. Các nguyên nhân phổ biến bao gồm:

• Sử dụng máy tính quá lâu: Đặt tay sai tư thế khi gõ phím hoặc dùng chuột liên tục có thể gây áp lực lên ống cổ tay.
• Chơi golf hoặc các môn thể thao tương tự: Các chuyển động lặp đi lặp lại ở cổ tay, đặc biệt là khi xoay hoặc siết tay cầm, dễ gây chèn ép thần kinh.
• Chấn thương cổ tay: Gãy xương hoặc bong gân có thể làm hẹp ống cổ tay.
• Bệnh lý khác: Viêm khớp, viêm bao gân, hoặc tiểu đường cũng làm tăng nguy cơ mắc hội chứng ống cổ tay.

Triệu chứng hội chứng ống cổ tay

Những người mắc hội chứng ống cổ tay thường gặp các triệu chứng sau:

• Tê và dị cảm (ngứa ran): Thường xuất hiện ở ngón cái, ngón trỏ, ngón giữa và nửa ngón áp út. Triệu chứng này có thể nặng hơn vào ban đêm.
• Đau ở cổ tay và bàn tay: Đặc biệt khi thực hiện các động tác lặp đi lặp lại hoặc giữ nguyên tư thế quá lâu.
• Yếu cơ: Cảm giác yếu các ngón tay, khó khăn trong việc cầm nắm đồ vật.
• Sưng và cứng khớp: Đôi khi kèm theo cảm giác nóng rát ở cổ tay.

Cách điều trị Hội chứng ống cổ tay

Điều trị hội chứng ống cổ tay phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tình trạng. Dưới đây là các phương pháp điều trị phổ biến:

Nghỉ ngơi và thay đổi thói quen: hạn chế các hoạt động gây áp lực lên cổ tay và điều chỉnh tư thế khi sử dụng máy tính hoặc chơi golf để giảm áp lực lên ống cổ tay.

Sử dụng nẹp cổ tay: đeo nẹp cổ tay, đặc biệt là vào ban đêm, để giữ cổ tay ở vị trí trung tính, giảm áp lực lên dây thần kinh.

Chườm lạnh: chườm lạnh lên cổ tay trong 10–15 phút mỗi lần để giảm sưng và đau.

Thuốc giảm đau và chống viêm: sử dụng các thuốc Non-steroid để giảm đau và viêm.

Vật lý trị liệu: tập các bài tập kéo giãn và tăng cường cơ ở cổ tay để cải thiện chức năng.

ví dụ: xoay cổ tay, gập duỗi ngón tay, hoặc kéo giãn nhẹ nhàng.

Phẫu thuật : nếu các phương pháp trên không hiệu quả, phẫu thuật giải phóng dây chằng ngang cổ tay, giải áp dây thần kinh giữa có thể được thực hiện để mở rộng không gian trong ống cổ tay.

Cách phòng ngừa hội chứng ống cổ tay

Phòng ngừa hội chứng ống cổ tay tập trung vào việc giảm áp lực và cải thiện tư thế trong các hoạt động hàng ngày. Một số biện pháp phòng ngừa hiệu quả bao gồm:

• Điều chỉnh tư thế làm việc:
  • Đặt bàn phím và chuột ở vị trí thuận lợi, cổ tay phải luôn thẳng khi sử dụng máy tính.
  • Dùng bàn phím có đệm cổ tay để giảm áp lực.
• Khởi động và nghỉ ngơi khi chơi golf:
  • Khởi động kỹ trước khi tập luyện hoặc thi đấu.
  • Nghỉ ngơi thường xuyên để tránh các chuyển động lặp đi lặp lại quá mức.
• Tăng cường sức mạnh cơ cẳng tay, bàn tay:
  • Tập luyện các bài tập nhẹ để tăng sức mạnh và độ linh hoạt cho cơ cẳng tay, bàn tay..
• Tránh các thói quen không tốt:
  • Không uốn cong hoặc vặn cổ tay quá mức.
  • Tránh mang vác vật nặng sai tư thế.

BS. Lê Hoàng Minh Quân